Erdo‘g‘an Bayden va Putinni yarashtirmoqchi

Balida bo‘lib o‘tgan G20 sammiti Anqaraning tashqi siyosatidagi harakatlarini umumiy ma’qullashini namoyish etdi. Dunyo yetakchilari nafaqat Turkiyaning energetika va sog‘liqni saqlash sohasidagi sa’y-harakatlarini, balki uning Ukrainadagi qadamlarini ham olqishladi, bu boshqa narsalar qatorida asirlar almashinuvi va “don kelishuvi”ning uzaytirilishida ham namoyon bo‘ldi. Bu haqda Turkiya Prezidenti Rajab Toyib Erdo‘g‘an Balidagi G20 sammitiga hamrohlik qilgan jurnalistlarga bergan intervyusida aytib o‘tdi. 

Turkiya rahbari Bali sammitining Yakuniy deklaratsiyasining muvozanatli mazmuniga – uni tayyorlashda turk tomoni ishtirok etgan Rossiya-Ukraina inqirozi bo‘limiga e’tibor qaratdi. 

Uning so‘zlariga ko‘ra, bu Rossiya Federatsiyasi va Ukraina bilan hozir muloqotda bo‘lgan Turkiyaning faol roli tufayli mumkin bo‘lgan. 

Erdag‘an, Turkiya va BMTning sa’y-harakatlari bilan amalga oshirilgan Qora dengiz don tashabbusining ahamiyatiga ham e’tibor qaratdi. 

Turkiya Prezidenti ikki davlat maxsus xizmatlari rahbarlarining Anqarada bo‘lib o‘tgan so‘nggi uchrashuvi nuqtai nazaridan Turkiya tomonining Rossiya Federatsiyasi va AQSH o‘rtasidagi muloqotni rivojlantirishga qo‘shgan hissasi haqida qo‘shimcha fikr bildirdi.  

“Turkiya razvedka xizmatlari ma’lumotlariga tayanib shuni aytishim mumkinki, hozirda tomonlar yadro qurolidan foydalanish tashabbusi kutilmaydi. Turkiya o‘z navbatida muloqotda vositachilik qilishga va faol uchrashuvlar tashkil etishga intiladi. Xudo asrasin, bu yangi jahon urushiga olib kelmasin. Bunga yo‘l qo‘ymaslik kerak”, deydi Turkiya rahbari. 

G‘alla kelishuvi mavzusiga qaytgan Turkiya Prezidenti Rossiya Prezidenti Vladimir Putin bilan suhbati natijasini kutishni maslahat berdi.

“Janob Putin bilan so‘nggi suhbatning asosiy natijasi Rossiya tomonining Mali, Jibuti, Sudan, Somali kabi Afrika mamlakatlariga g‘allani tekin yetkazib berishga tayyorligi bo‘ldi”, dedi Erdo‘g‘an. 

Uning so‘zlariga ko‘ra, Turkiya tomoni Anqaradan hech qanday moliyaviy talablarsiz bu jarayonga hissa qo‘shishga tayyor.  

“Afrika xalqi oziq-ovqat tanqisligidan aziyat chekmoqda. Biz yordam berish uchun qadamlarni qo‘llab-quvvatlashga tayyormiz. Kelishuvga erishildi”, deydi Erdo‘g‘an. 

Erdo‘g‘anga ko‘ra, Rossiya g‘allasi Turkiyada maydalanadi, so‘ngra muhtoj davlatlarga jo‘natiladi. 

Ma’lum qilinishicha, AQSH Prezidenti Jo Bayden Balidagi o‘zaro muloqot chog‘ida Turkiyaga oziq-ovqat inqirozini bartaraf etishdagi sa’y-harakatlari uchun minnatdorlik bildirgan. 

Erdo‘g‘an, Turkiya havo kuchlari flotini Amerikada ishlab chiqarilgan samolyotlarni yetkazib berish orqali modernizatsiya qilish mavzusiga ham e’tibor qaratdi. 

Uning qayd etishicha, Indoneziyadagi uchrashuv chog‘ida Oq uy rahbari unga Turkiyaga F-16 samolyotlarini yetkazib berish masalasi to‘liq uning nazorati ostida ekanini aytgan. 

“Bayden masalaning nozikligini bilishini aytdi. Muloqot davom ettiriladi”, deydi Turkiya rahbari. 

Turkiya Prezidenti Turkiyaga Yevropaning SAMP/T zenit-raketa komplekslarini yetkazib berish masalasiga ham to‘xtaldi. 

Erdo‘g‘an bu masalani Italiya Vazirlar Mahkamasi rahbari Jorj Meloni bilan muhokama qilganini aytdi.  

“Ba’zi texnik muammolar qoldi. Ularni hal qilib, biz tez orada Fransiya, Italiya va Turkiya o‘rtasida SAMP/T havo mudofaa tizimlarini yetkazib berish bo‘yicha muzokaralar mavzusini yopamiz”, deya tushuntirdi siyosatchi. 

Shuningdek, Anqara Suriya va Misr bilan munosabatlarni qayta ko‘rib chiqishni istisno etmayapti. Prezident Erdo‘g‘an yana Anqaraning Turkiyaning qator arab davlatlari bilan aloqalarini tiklash borasidagi sa’y-harakatlariga to‘xtalib o‘tdi. 

“Turkiyaning Misr va Suriya bilan aloqalarida abadiy muammo va norozilik bo‘lishi mumkin emas. Kerakli vaqtda aloqalarni baholash va qayta formatlash amalga oshishi mumkin”, deydi Turkiya rahbari. 

U Anqara munosabatlarida qiyinchiliklar mavjud davlatlar bilan muloqotni qayta ko‘rib chiqishi mumkinligini aytdi.  

“Bu masala Turkiyada 2023 yil iyun oyida bo‘lib o‘tadigan saylovlardan keyin ayniqsa dolzarb bo‘lib qolishi mumkin”, deydi Prezident.