BMT sudi Myanmadagi genotsid bo‘yicha sud jarayoniga “yashil chiroq” ko‘rsatdi

BMT Xalqaro sudi Myanmadagi genotsid ishi bo‘yicha sud jarayonini boshlashga yo‘l berdi. Kecha,22 iyul kuni Gaagada BMT Oliy sudi Myanmadagi harbiy rejimning shikoyatini barcha bandlar bo‘yicha rad etdi.

Sudya shuningdek, Gambiya tomonidan Islom hamkorlik tashkiloti nomidan Myanmaga qarshi musulmon rohinya ozchiligiga qarshi genotsid ayblovi bilan qo‘yilgan da’vosi asosida ko‘rib chiqilayotgan ish bo‘yicha instansiya yurisdiksiyaga ega ekanligini ta’kidlagan.

Da’vogarning so‘zlariga ko‘ra, 2017 yilda Myanmada rohinya musulmonlariga qarshi harbiy operatsiya boshlangan va bu amaliyotda minglab odamlar halok bo‘lgan. Kampaniya qotilliklar, qiynoqlar, ayollar va bolalarni zo‘rlash bilan birga kelgan. Bir necha yuzlab qishloqlar, aksar hollarda aholi bilan birga yondirilgan. Bu asosan ayollar, bolalar va qariyalardan iborat 700 000 dan ortiq rohinya musulmonlari qo‘shni Bangladeshga qochib ketishiga sabab bo‘ldi.

Myanmaning bayonotlariga ko‘ra, G‘arbiy Afrika Gambiyasi da’vogar sifatida ishtirok eta olmaydi, chunki bu ish unga bevosita ta’sir qilmaydi. Biroq sud bu e’tirozlarni qonuniy deb hisoblamagan.

Myanmadagi genotsidga oid asosiy sud jarayoni qachon boshlanishi hali aniqlanmagan. Xalqaro sudda sud jarayoni yillar davomida davom etishi mumkin.

Bu Myanmaning bu ish bo‘yicha suddagi ikkinchi mag‘lubiyatidir. Taxminan ikki yil oldin BMT sudi allaqachon da’vogarlar foydasiga qaror chiqargan va Myanmaga rohinya musulmonlarini zudlik bilan himoya qilishni buyurgan. O‘shanda o‘sha paytdagi hukumat rahbari va 1991 yilda tinchlik bo‘yicha “Nobel” mukofoti sovrindori Aun San Su Chji Gaagadagi ayblovlarni rad etgan edi. Bu siyosatchi hamon urush jinoyatlarining oldini olish kontekstidagi harakatsizligi uchun tanqid qilinadi. 2021 yilda Aun San Su Chi harbiy to‘ntarish natijasida qo‘lga olingan edi. Keyinchalik u bir necha yillik qamoq jazosiga hukm qilindi. Hozir u qamoqda.