Biz Eronning javobini abadiy kutmoqchi emasmiz – Bayden tahdidomuz ogohlantirish berdi

Qo‘shma Shtatlar Eron hukumatiga Eron yadroviy dasturi bo‘yicha Qo‘shma keng qamrovli harakatlar rejasi doirasida nimalarga rozi bo‘lishga tayyorligini tushuntirdi, ammo ularning qarorini abadiy kutish niyatida emas. Bu haqda bugun, 14 iyul kuni AQSH Prezidenti Jo Bayden Quddusda Isroil Bosh vaziri Yair Lapid bilan qo‘shma matbuot anjumanida aytib o‘tdi. 

"Biz Eron rahbariyatiga Eron yadroviy dasturi bo‘yicha Qo‘shma keng qamrovli harakatlar rejasi qoidalarini amalga oshirishga qaytish uchun nimaga rozi bo‘lishga tayyor ekanligimizni aytdik. Biz [Tehronning] javobini kutmoqdamiz. Bu qachon sodir bo‘ladi, qachon keladi, aniq bilmayman. Lekin biz abadiy kutmoqchi emasmiz”, deydi Bayden. 

Shu bilan birga, u Vashington ma’muriyati Eron oldiga qanday shartlar qo‘yishiga aniqlik kiritmadi, bunda AQSH “ma’lum bir bosqich”ni o‘rnatish niyatida yoki undan keyin yadroviy kelishuvni qayta tiklash imkoniyati qolmaydi, degan savolga javob bermadi. 

“Ular [bizning takliflarimizni] qabul qilish imkoniyatiga ega. Agar ular buni qilmasa, biz Eronning yadro quroliga ega bo‘lishiga yo‘l qo‘ymasligimizni mutlaqo aniq bilamiz”, deya tasdiqladi Prezident. 

U tashrif davomida Bosh vazir Lapid bilan Amerikaning Eron hech qachon yadro quroliga ega bo‘lmasligini ta’minlash majburiyatini muhokama qilganini esladi. 

“Bu Isroil uchun ham, Qo‘shma Shtatlar uchun ham, butun dunyo uchun ham muhim xavfsizlik manfaatlaridir. Men hali ham diplomatiya bu natijaga erishishning eng yaxshi yo‘li ekanligiga ishonaman”, deydi Amerika rahbari.  

Uning qayd etishicha, AQSH butun mintaqada Erondan kelayotgan boshqa tahdidlarga, jumladan, davom etayotgan ballistik raketa dasturiga va terrorchi guruhlarga Tehronning yordamiga qarshi turish uchun Isroil bilan hamkorlikni davom ettiradi.

Eslatib o‘tamiz, Bayden Isroilga safari chog‘ida AQSH Eronning yadroviy qurolga ega bo‘lishiga yo‘l qo‘ymasligi va Tehronni to‘xtatish uchun kuch ishlatishga tayyor ekani, faqat bu oxirgi chora sifatida qo‘llanilishini aytgan edi. 

Ma’lumot uchun, Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashining besh doimiy a’zosi va Germaniya 2015 yilda Eron bilan yadroviy dastur bo‘yicha inqirozni hal qilish uchun yadroviy kelishuvga erishgan edi. AQSHning avvalgi Prezidenti Donald Tramp 2018 yilda ushbu kelishuvdan chiqishga qaror qildi. O‘sha yili Vashington Tehronga qarshi qattiq sanksiyalar kiritdi. Bayden bir necha bor AQSHni yadroviy kelishuvga qaytarishga tayyorligini bildirgan. 

11 mart kuni Vena shahrida Eron yadroviy dasturi bo‘yicha Qo‘shma keng qamrovli harakatlar rejasini asl ko‘rinishida tiklash va Qo‘shma Shtatlarni ushbu kelishuvga qaytarish maqsadida sakkiz raund muzokaralaridan so‘ng tanaffus qilindi. Qo‘shma Shtatlar va Eron o‘rtasida iyun oyi oxirida Dohada yadroviy kelishuvni tiklash bo‘yicha o‘tkazilgan bilvosita muzokaralar kutilgan natijalarga olib kelmadi.