Hindiston “Ko‘hinur” olmosini Buyuk Britaniyadan qaytarib olmoqchi. Hindlar kimdan umid qilmoqda?

Hindiston hukumati mustamlakachilik davrida Buyuk Britaniyaga olib ketilgan minglab qimmatbaho artefaktlarni qaytarish bo‘yicha uzoq muddatli diplomatik kampaniyani boshlamoqchi. Bu haqda “Telegraph” nashri xabar berdi.

Hindistonning vazirlik va diplomatik xodimlari imperiya davrida Britaniyaga olib ketilgan minglab artefaktlarni mamlakatga qaytarilishini ta’minlash uchun safarbar qilinadi. Undan ko‘zlangan maqsad podshohning ishonchiga sazovor bo‘lgan toj taqinchoqlaridan biri bo‘lgan “Ko‘hinur” olmosining qaytarilishini ta’minlashdan iborat. Bu jarayon xorij OAVda “o‘tmish bilan hisoblashish” deya atalmoqda.

Hindistondan olib kelingan tarixiy ashyolarni qayta tiklash Bosh vazir Narendra Modi boshqaruvidagi hind siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. Natijada bu masala Buyuk Britaniya va Hindiston o‘rtasidagi savdo aloqalarining diplomatik muzokaralarga aylanishiga olib keladi.

“Qadimiy yodgorliklarni qaytarish, Hindiston siyosatining asosiy qismi bo‘lib, bu hukumat uchun katta ahamiyatga ega. Hind artefaktlarini vataniga olib kelish bo‘yicha ushbu sa’y-harakatlarning mohiyati Bosh vazir Narendra Modining shaxsiy majburiyatidan kelib chiqadi, u buni o‘zining ustuvor vazifasi deb belgilagan”, deydi Hindiston Madaniyat vazirligi kotibi Govind Mohan. 

Ta’kidlash joizki, Hindiston Madaniyat vazirligining, Arxeologik tadqiqot bo‘limi mamlakat mustaqillikka erishganidan beri olib kelingan buyumlarni tiklash bo‘yicha sa’y-harakatlarni boshqarmoqda.

Nyu-Dehli rasmiylari Britaniya hukmronligi davrida qo‘lga kiritilgan artefaktlarni qaytarish bo‘yicha alohida kampaniyani muvofiqlashtirgan. Vazirlikdagi manbalarning ta’kidlashicha, artefaktlar mustamlakachilik davrida “axloqsiz” tarzda o‘g‘irlangan.

Hindistonning Londondagi diplomatlari urush o‘ljasi sifatida qo‘lga olingan yoki mustamlakachilik davrida ishqibozlar tomonidan to‘plangan artefaktlarni saqlaydigan muassasalarga rasmiy so‘rovlar yuborishni va ushbu jarayonni shu yil boshlashni rejalashtirgan.

“Bu kampaniya Buyuk Britaniyaning Bosh vaziri Rishi Sunak uchun murakkab diplomatik vaziyatni keltirib chiqarishi mumkin, ammo Janob Modi Britaniya Bosh vazirini Buyuk Britaniyadagi hindlar uchun “jonli ko‘prik” sifatida olqishladi”, deyiladi xabarda.

Ma’lumot uchun, 105 karatli “Ko‘hinur” uzoq yillar davomida Malva davlati rojalarining bosh kiyimlarini bezab kelgan. U Sharqiy Hindiston kompaniyasiga berilgunga qadar hind hukmdorlariga tegishli bo‘lib, Panjobni qo‘shib olgandan keyin qirolicha Viktoriyaga taqdim etilgan.