Вазият жиддий: КХШТ миссияси Арманистонга киряпти

Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти (ОДКБ) миссияси 15 сентябрь куни Арманистонга киради. Бу ҳақда Арманистон Ташқи ишлар вазири Арарат Мирзоян маълум қилди. 

"Биз КХШТ миссияси эртага Арманистонга келишини кутмоқдамиз. Бизнинг илтимосимиз КХШТда тегишли тарзда муҳокама қилинди", дейди Мирзоян парламентдаги ҳукумат соатида. 

Ташкилот Бош котиби Станислав Зась эса келаси ҳафта Арманистонга жўнаб кетишни режалаштирмоқда. 

“Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти миссияси раҳбари, КХШТ Бош котиби Станислав Зась кейинги ҳафтада Арманистон Республикасига жўнаб кетишни режалаштирмоқда”, дейди у Зась. 

Унинг қўшимча қилишича, ташкилот қўшма штаб бошлиғи, генерал-полковник Анатолий Сидоров бошчилигидаги КХШТ миссиясининг олдинги гуруҳи 15 сентябрь куни Арманистонга учади.  

“КХШТ 2022 йил 13 сентябрда Коллектив хавфсизлик кенгашининг навбатдан ташқари сессиясида Арманистон ва Озарбайжон чегарасидаги айрим ҳудудлардаги мавжуд вазиятни баҳолаш учун КХШТ миссиясини Арманистон Республикасига юбориш бўйича эришилган келишувларни амалга оширишга ва ташкилотга аъзо давлат раҳбарларига кенг қамровли маъруза тайёрлашга киришди”, дейди КХШТ матбуот котиби.

Эслатиб ўтамиз, 13 сентябрга ўтар кечаси Арманистон Қуролли Кучлари бўлинмалари Озарбайжон-Арманистон давлат чегарасининг Дашкесан, Калбажар ва Лочин йўналишларида кенг кўламли провокацияни амалга оширган эди.

Арманистон ва Озарбайжон чегарасида жанглар 13 сентябрь куни маҳаллий вақт билан соат 00:05 да бошланди. Баку Ереванни провокацияларда айблади ва шунинг ортидан тўқнашув юз берганини маълум қилди.

Расмий Бакуга кўра, 13 сентябрга ўтар кечаси Арманистон Қуролли Кучлари бўлинмалари Озарбайжон-Арманистон давлат чегарасининг Дашкесан, Калбажар ва Лочин йўналишларида кенг кўламли провокация содир этган. Тўқнашувларда Озарбайжон томонидан 50 нафар, Арманистондан 49 нафар ҳарбий ҳалок бўлди. Томонлар 13 сентябрь куни тонгда ўт очишни тўхтатиш режими тиклашга келишиб олди.

Арманистоннинг талаби билан Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилотининг Коллектив хавфсизлик кенгашининг навбатдан ташқари йиғилиши ўтказилди. Унда ташкилот бош котиби раҳбарлигидаги миссия воқеа жойига бориб, вазиятни ўрганишига келишилди.

Қорабоғ уруши

Озарбайжон ва Арманистон 2020 йил айнан Қорабоғ ҳудуди масаласида ўзаро ҳисоб-китоб қилиб олди. Иккинчи Қорабоғ уруши ёки “Ватан муҳорабаси” номи билан тарихга кирган ҳарбий тўқнашувлар 2020 йилнинг 27 сентябрь куни бошланиб, 44 кун давом этди. 2020 йилнинг 9 ноябридан 10 ноябрга ўтар кечаси “Тоғли Қорабоғда ўт очишни тўхтатиш ҳақида”ги баёнот имзоланди. Уруш якунларига кўра, Туркия қўлловидаги Озарбайжон ғалаба қилди. Россиянинг ёрдамига умид қилган Арманистон эса мағлубиятга юз тутди. 

Ҳарбий салоҳияти бўйича дунёда 11-ўринда турувчи Туркия Қорабоғ урушида фаол тарзда Озарбайжонни ҳам руҳий, ҳам сиёсий, ҳам ҳарбий жиҳатдан қўллади. Аслида, Туркия Биринчи Қорабоғ урушидан бери Озарбайжонни қўллаб келади. 2010 йилда икки давлат ҳарбий ҳамкорлик борасида стратегик шерикликка эришгач, ушбу қўллов амалий кўриниш касб эта бошлади. Шундан сўнг, Туркия Озарбайжон Қуролли Кучлари учун зобитлар тайёрлаб, ушбу давлатга қурол экспорт қилиш бўйича Россия ва Исроилдан сўнг учинчи ўринга чиқди. Айниқса, ўтган 2020 йилда қурол экспорти 6 баробарга ортиб кетди. Тоғли Қорабоғдаги тўқнашувлар олдидан эса бу икки давлат ўзаро ҳарбий дала ўқув машғулотларини ўтказди. Машғулотлар якунида Туркия Озарбайжонда 2 та F-16 қирувчи самолётини ҳам қолдиргани айтилади. Туркияда ишлаб чиқарилган “Bayraktar” учувчисиз ҳарбий аппаратларининг ҳам Озарбайжон ғалабасини таъминлашдаги ўрни юқори бўлди.

44 кунлик уруш якунларига кўра, Озарбайжон армияси мамлакатнинг 5 шаҳри, 4 та посёлка ва 286 та қишлоғини арман босқинчиларидан озод қилди. Озарбайжон Қуролли Кучларининг 2, 9 мингдан ортиқ ҳарбий хизматчиси ўз она юртларини озод қилиш учун курашда ҳалок бўлди.