Қонун кучга кирди. Давлат бож ставкалари қандай ўзгарди?

Аввалроқ, Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев “Давлат божлари тўғрисида”ги қонунни имзолагани ҳақида хабар берган эдик. Қонун кучга кирди. Хўш у билан нималар ўзгармоқда? 

Илгари давлат божларини ҳисоблаш, тўлаш, озод қилиш ва қайтариш тартиби Солиқ кодексининг 17-бўлими билан тартибга солинган. Бундан ташқари, 38 дан ортиқ қонуности ҳужжатларида давлат божлари ставкалари ва айрим турлари ўрнатилган эди.

"Валютани тартибга солиш тўғрисида"ги қонуннинг 9-моддасига мувофиқ, давлат божлари, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловлар фақат Ўзбекистоннинг миллий валютасида олинади, консуллик йиғимлари бундан мустасно.

Бундан ташқари, давлат раҳбарининг 2019 йил 21 майдаги "Иш ҳақи, пенсия ва бошқа тўловлар миқдорини белгилаш тартибини такомиллаштириш тўғрисида" ги фармонига биноан чет эл валютасида белгиланган давлат божлари ставкалари қонунан қайта кўриб чиқилди. Уларни сўм эквивалентида йиғиш тартиби, базавий ҳисоб меъёри (БҲМ,БРВ-рус тилида Базовая расчётная величина) асосида белгиланади.

Умуман олганда, давлат божлари ставкалари ўзгаришсиз қолди ва уларнинг миқдори қонунга илова билан белгиланади, деб таъкидлади Молия вазирлиги матбуот хизмати.

Қуйидаги ставка турлари пасайтирилди:

1. Мулк ижарасини тасдиқлаш учун:

•    турмуш ўртоқлари, узларининг ота-оналари ва турмуш ўртоғининг ота-оналари, фарзандлари ва уларнинг турмуш ўртоқлари, набиралари, бувилари, боболари, ака-ука ва опа-сингиллари - БҲМнинг 50% дан 25% гача;
•    Жисмоний шахслар учун - 1 БҲМдан БҲМнинг 50% гача;
•    юридик шахслар учун ёки бир томон юридик шахс бўлса - 2 БҲМдан 1 БҲМгача;

2. Адлия органлари томонидан давлат рўйхатидан ўтказилиши учун:

•    республика, вилоятлараро нодавлат нотижорат ташкилотлари (ННТ) - 4 БҲМдан 3 БҲМгача;
•    фаолияти вилоятларга тааллуқли ННТ - 2 БҲМдан 1 БҲМгача;
•    фаолияти туман, шаҳар, қишлоқ, қишлоқ ва овул ҳудудида жойлашган ННТ - 2 БҲМдан 50% гача;
•    3. Жисмоний шахсларнинг даромад солиғини тўлашга ўтиши муносабати билан, улар томонидан концерт-кўнгилочар тадбирлар ўтказиш ҳуқуқи ставкалари қарийб 4 бараварга пасайтирилди: энг юқори - биринчи рейтинг гуруҳи - 195 БҲМ дан 50 БҲМгача, энг паст гуруҳи (олтинчи) - 13 БҲМдан 4 БҲМгача.

Шунингдек, давлат божларининг янги турлари жорий этилди:

•    хорижий судлар ва чет эл арбитраж судлари (ҳакамлик судлари) қарорларининг тан олиниши ва ижро этилиши соҳасида - 2 БҲМ миқдорида;
•    тўлов тизими оператори фаолиятини амалга ошириш учун лицензия берганлик учун - 5  БҲМ миқдорида;
•    тўлов тизимларидан фойдаланишга лицензия бериш учун - 5 БҲМ миқдорида;
•    янги қонунда давлат божидан озод қилинган шахслар рўйхати сақланиб қолди.

Қонуности хужжатларда назарда тутилган лекин қонунда назарда тутилмаган истиснолар уларнинг амал қилиш муддати тугагунга қадар амал қилади.