Гитлернинг Нобелга номзодлиги, осмондан ёғган гўшт ва ўлик папанинг судланиши: ишониш қийин бўлган тарихий фактлар

Тарих кутилмаган бурилишлар ва ақл бовар қилмас воқеаларга бой. Баъзан шундай сирли ва ғалати ҳодисаларни тақдим этадики, одам ҳайратдан ёқа ушлайди. Унинг саҳифаларида мантиқсиз туюладиган ишлар, ҳатто инсон ақлига сиғмайдиган воқеалар муҳрланган. Қуйида ишониш қийин бўлса-да, тарихда содир бўлган воқеаларнинг бир нечаси ҳақида сўз боради.

Жаҳон урушини бошлаган Гитлер – тинчлик бўйича Нобель мукофоти номзоди

Тарихнинг ҳайрон қолишга арзийдиган воқеаларидан бири шуки, фашистлар Германияси фюрери, 1939 йилда Польшага бостириб кириши билан Иккинчи жаҳон урушини бошлаб берган Адольф Гитлер тинчлик бўйича Нобель мукофотига номзодлардан бири эди.

1939 йилнинг 27 январида Швеция парламентининг социал-демократи Эрик Брандт Норвегиядаги Нобель қўмитасига мактуб йўллаб, ўша пайтдаги Германия канцлери Адольф Гитлерни тинчлик учун Нобель мукофотига номзод қилиб кўрсатган. Кўпгина баҳс-мунозараларга сабаб бўлган мазкур таклиф рад этилиб, мукофот берилмаслигига қарор қилинган. Нобель қўмитасига йўлланган мактубда шундай жумлалар мавжуд эди:

“Адольф Гитлер Худо томонидан берилган тинчлик учун ҳақиқий курашчи ва дунёдаги миллионлаб одам унга “Ердаги тинчлик шаҳзодаси” сифатида умид боғлайди”.

Кўп ўтмай, либерал антифашистлар мазкур таклифга кескин норозилик билдириб, Эрик Брандтнинг ақлдан озган хоин эканини даъво қилади. Унинг турли уюшма ва клублардаги барча маърузалари бекор қилинади. Шундан сўнг Эрик Брандт Швециянинг “Свенска Моргонпостен” газетасига интервью беришга мажбур бўлади. Унинг тушунтиришича, 1938 йил 30 сентябрда тузилган Мюнхен келишуви асосида Чехословакия ҳудуди бўлган Судетнинг Германияга берилиши Чехословакияга нисбатан адолатсизлик эди. Бу воқеадан уч ой ўтиб, келишувни дастаклаган Буюк Британия бош вазири Невилл Чемберленнинг тинчлик бўйича Нобель мукофоти билан тақдирлангани эса Брандтни ғазаблантирган. Шунинг учун у Гитлерни номзод сифатида кўрсатиш орқали Чемберлен номзодини таклиф қилган Швеция парламенти аъзоларига танқидий сатирика қилган.

Таъкидлаш керакки, Брандт Иккинчи жаҳон уруши давомида фаол антифашистик ғояларни илгари сурган сиёсатчи эди.

Гўшт ёмғири

1876 йилнинг 3 мартида, бундан роппа-роса 149 йил олдин АҚШнинг Кентукки штатидаги Бат округида ғаройиб ҳодиса содир бўлди. Гап шундаки, Эллен Крауч исмли аёл уйининг ҳовлисида набираси билан совун тайёрлаётганида тўсатдан осмондан гўшт “ёғиш”ни бошлайди. Қисқа вақт давом этган “ёмғир” катта ҳудудни қамраб олмаган, тахминан 90 квадрат метр майдонда эди. Буни эшитган кўпчилик одамлар воқеани илоҳиёт билан боғлайди.

Бир ҳафта ўтгач, “The New York Times” газетасида чоп этилган мақолада ҳодиса гувоҳларидан бири Харрисон Гиллнинг ҳикояси ёритилади. Унинг айтишича, баъзи бўлакларнинг катталиги 10 см квадратгача етган ва кўринишидан янги бўлган. Мазкур гўшт бўлаклари ҳозирда Трансильвания университети лабораториясида сақланмоқда.

Воқеани ўрганган университет профессори Курт Гоҳде газетага берган интервьюсида бу портлаган сайёрадаги ҳайвонларга тегишли “космик гўшт” эканини айтади. Ўша пайтда одамлар метеоритлар билан таниш эди, аммо улар атмосферадан ўтаётган гўшт ёниб кетишини билмаган. Бугунги кунда қанчалик бемаъни туюлмасин, Гоҳденинг фикри замондошлари учун мантиқий эди. Лаборатория текширувларида иштирок этган олимлардан бошқа бири эса гўштда эчки ўпкасининг тўқимаси мавжудлигини айтган. Гоҳденинг қўшимча қилишича, олим Роберт Питер ҳодисага баланд учаётган қушлар галасининг қайт қилиши сабаб бўлиши мумкин деган фикрни айтган, аммо бу эътиборга ҳам олинмаган.

Ўша пайтда мутахассисларга қушлар галаси хавфга дуч келса ёки тез ва баландроқ учишга мажбур бўлса, еган охирги озуқаларини қайт қилиши маълум эди.

Бугунга келиб, Питер билдирган фикр ҳақиқатга энг яқини деб қаралади. Аммо Гоҳде гўшт бўлакларида катта тешиклар бўлганини таъкидлаган. Унинг сўзларига кўра, қушлар галасининг қайт қилганига ишониш воқеа гувоҳларига ишонмасликдир. Хусусан, Крауч хонимнинг айтишича, ўша пайт осмонда ҳеч нарса бўлмаган, ҳатто булутлар ҳам. Гоҳденинг фикрича, агар Питер ҳақ бўлганида, аёл қушларни кўриши керак эди.

Шундай қилиб, олимлар мазкур ҳодиса сирини охиригача ечишни истамади ва шунчаки “мўжизавий воқеа”лигича қолдиришни афзал кўрди. Ҳозирда эса 3 март куни штатда ушбу воқеа эсга олиш мақсадида фестиваль ўлароқ нишонланади.

Ўлган папанинг суд қилиниши

897 йилда Ватиканда тарихнинг энг ғалати воқеаларидан бири содир бўлди: вафот этган папа тирик вориси томонидан судга тортилди! Вафот этганига бир неча ойдан ошган папа Формознинг жасади папа Стефан VI томонидан қабрдан чиқартирилиб, руҳоний либосида папа тахтига ўтқазилган ва суд қилиш учун тайёрланган. Ҳатто жасад номидан гапириш учун бир диакон (христиан черковларидаги энг қуйи руҳоний) ажратилган. Суд жараёнида ўзини ҳимоя қилиш учун “бир оғиз ҳам сўз айтмаган” папа Формоз айбдор ва лавозимига нолойиқ деб топилган. Стефан VI Формознинг барча қарор ва тайинловларини бекор қилган, шунингдек, унинг жасадидан дабдабали либослар ечилиб, йиртиқ латталарга ўралган. Бундан ташқари, марҳум папанинг ҳаётлигида дуо бериш учун ишлатган учта бармоғи кесиб ташланиб, жасади Тибр дарёсига улоқтирилган.

Лекин қаттиққўл Стефан VI нинг ҳам ғалабаси узоқ давом этмаган. Бир неча ойдан сўнг, унинг ўзи ҳам қамоққа ташланиб, охир-оқибат бўғиб ўлдирилган. Дарёга улоқтирилган Формознинг жасади эса балиқчилар томонидан топиб олиниб, Авлиё Пётр Базиликасидаги қабрига қайтарилган.

Хўш, нега Стефан VI ўтмишдошига нисбатан бунчалик нафрат билан муносабатда бўлиб, ҳатто жасадини ҳам йўқотишга уринган? Бунинг сабаби шундаки, ўша даврда авлиёларнинг жасадларига муқаддас ва мўжизавий куч манбаи ўлароқ қаралган. Улар вафот этса-да, инсонларнинг илтижосини эшитиб, мўжизакор куч билан ёрдам беришга ва эҳсонларни қабул қилишга қодир деб ҳисобланган. Стефан VI эса Формоз билан ҳам шундай бўлишини, унинг эъзозланишини хоҳламаган.

Тарих бундан ҳам ҳайратланарли воқеа-ҳодисаларга тўла. Аслида, бугун бажарилаётган қайсидир ишлар орадан асрлар ўтиб, ғаройиб ёки ақл бовар қилмас аҳмоқона туюлиши ҳам мумкин.