АҚШ Хитой биқинида ҳарбий машғулот бошлади

АҚШ ва Япония бугун, 11 сентябрь куни икки ҳафталик ҳарбий машқларни бошлади. Унда Хитой материгига зарба бериш имкониятига эга ракета тизимлари ишлатилади. Пекин буни минтақавий хавфсизлик ва барқарорликка таҳдид сифатида қоралади. Бу ҳақда CNN хабар берди.

“Resolute Dragon” (“Қатъий аждар”) номли машқлар АҚШ Уруш вазири Пит Ҳегсет ўзининг хитойлик мавқедоши адмирал Донг Жун билан биринчи марта видеомулоқот ўтказганидан 48 соат ўтмасдан бошланди. Пентагон бу мулоқотни “очиқ ва конструктив” деб таърифлаганди.

Ушбу машқлар, шунингдек, ўтган ҳафта Пекинда ўтказилган улкан ҳарбий параддан кейин бошланди. У ерда Хитой Халқ Озодлик Армияси ўзининг янги ракета тизимларини намойиш қилганди. Тантанага Хитой раҳбари Си Цзиньпин билан бирга Россия Президенти Владимир Путин ва Шимолий Корея етакчиси Ким Чен Ин ҳам иштирок этди.

“Қўшма машқларда АҚШнинг Typhon ва NMESIS ракеталари, шунингдек, Япониянинг Type 12 ер-ерга ракеталари қўлланилади”, деб хабар берди АҚШ Денгиз пиёда корпуси матбуот хизмати.

Бу ракеталар турли масофадаги “қатламли” имкониятларни таъминлайди – муҳим денгиз йўлларини ҳимоя қилиш, стратегик ҳудудни мудофаа қилиш ва қуруқликдан куч намойиш этиш.

Хитойнинг норозилиги

Пекин Typhon тизимини – АҚШ армиясининг ўрта масофали имкониятлар (MRC) тизими деб ҳам атайди – “минтақавий стратегик хавфсизликка жиддий таҳдид” деб баҳолади.

“АҚШ ва Япония бошқа мамлакатларнинг хавфсизлик хавотирларига ҳурмат билан қараши ва Typhon ўрта масофали ракета тизимини жойлаштирмаслиги керак”, деди Хитой Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Гуо Цзякун ўтган ой охирида.

CSIS (Стратегик ва халқаро тадқиқотлар маркази) Typhon тизими SM-6 стандартли ракетага эга бўлиб, у баллистик ракетага қарши мудофаа, ҳаво ҳужумидан ҳимоя ва кемаларни 370 км масофада йўқ қилиш имкониятига эга, деб маълум қилди. У, шунингдек, 1 600 км узоқликдаги ердаги мақсадларга зарба бериш имкониятига эга манёврбардош Tomahawk қанотли ракетасини ҳам отиши мумкин.

Бу тизим ўтган йили Филиппинда машқлар учун илк бор Тинч океанига жойлаштирилганди ва ўшанда ҳам Пекин қаршилик билдирган эди.

Typhon Япониянинг асосий ороли Хоншудаги Ивакуни АҚШ денгиз пиёда корпуси ҳаво базасида Resolute Dragon машқлари учун жойлаштирилади.

Япониянинг ракета имкониятлари

Қолган тизимларнинг қаерда жойлаштирилиши аниқ айтилмаган, аммо машқлар Япониянинг Жанубий-Ғарбий оролларини ҳам ўз ичига олади. Бу ороллар Тайвань ярим ороли соҳилидан 113 км узоқликда жойлашган. Тайванни Хитой коммунистик партияси ўз ҳудуди сифатида кўради ва зарур бўлса куч билан эгаллашга қасд қилган.

NMESIS – қисқа масофали (185 км) тизим бўлиб, денгиз нишонларига “денгиз юзасидан пастда учадиган” ракеталарни йўллайди.

Япониянинг янгиланган Type 12 ракетаси эса 900 км масофагача отилиши мумкин.

АҚШ–Хитой мулоқоти

10 сентябрь куни Ҳегсет Донг билан суҳбатда АҚШ “Хитой билан тўқнашув изламаслиги, режими алмашиш ёки уни бўғиш сиёсатини қувмаслигини” таъкидлади, деди Пентагон матбуот котиби Шон Парнелл.

“Бир вақтнинг ўзида у қатъий равишда АҚШнинг Осиё-Тинч океани минтақасидаги ҳаётий манфаатлари борлигини ва уларни қатъий ҳимоя қилишини билдирди”, дея қўшимча қилди Парнелл.

Хитойлик вазир эса Тайвань ва Жанубий Хитой денгизи масаласини кўтариб, АҚШни Хитойнинг “асосий манфаатларига ҳурмат билан қарашга” чақирди.

Юқори даражадаги алоқалар

Мудофаа вазирларининг мулоқоти АҚШ ва Хитой ўртасида юқори даражадаги алоқалар кучайиб бораётган пайтга тўғри келди. Кузда Си Цзиньпин ва Дональд Трамп саммити бўлиб ўтиши кутилмоқда.

CNN манбаларига кўра, Трамп ва унинг маслаҳатчилари октябрь ойи охирида Жанубий Кореяда бўлиб ўтадиган Осиё-Тинч океани иқтисодий ҳамкорлик (APEC) саммитига қатнашишга тайёргарлик кўрмоқда. Саммит Трамп ва Си учрашиши учун муҳим имконият сифатида кўрилмоқда.

10 сентябрь куни АҚШ Давлат котиби Марко Рубио ва Хитой Ташқи ишлар вазири Ван И телефон орқали мулоқот қилди. Улар охирги марта июль ойида Малайзиядаги АСЕАН минтақавий форумида учрашган эди.

Хитой баёнотига кўра, икки томон ҳам мулоқотни “ўз вақтида, зарур ва самарали” деб баҳолаган ҳамда “етакчилар дипломатияси”дан фарқларни бошқариш ва ҳамкорликни кучайтиришда фойдаланиш зарурлигини таъкидлаган.

Шу орада АҚШ Конгрессининг икки партиядан иборат конгресменлар гуруҳи шу ойда Хитойга расмий сафар қилади. Бу сўнгги олти йилдаги илк ташриф бўлади.