O‘zbekistonning fikricha, Rossiyaga yaqinlashish xavfli va erta – Stanislav Pritchin

north_east

Oling quda, bering quda: YeOIIda kuzatuvchilik O‘zbekistonga nima berib, nimani oladi?

O‘zbekistonning Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqiga kirishi masalasi kun tartibida emas. Xuddi shu narsa Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkilotiga ham tegishli. Bu haqda Rossiya Fanlar akademiyasining Ye.M.Primakov nomidagi Jahon iqtisodiyoti va xalqaro munosabatlar milliy tadqiqot instituti katta ilmiy xodimi, Markaziy Osiyo bo‘yicha mutaxassis Stanislav Pritchin OAVga bergan intervyusida so‘z ochdi. 

Jurnalist suhbatdoshiga “Bugungi kunda O‘zbekistonning Rossiya bilan integratsiya loyihalarida ishtirok etishga tayyorligi ham so‘roq ostida. Yaqin kelajakda Toshkentning YeOIIga kirishini kutmasligimiz kerakmi?” deya yuzlangan. Stanislav Pritchin ushbu savolga quyidagicha javob bergan:

“Albatta, tan olishimiz kerakki, 2017 yildan buyon O‘zbekiston bilan iqtisodiy aloqalarimiz, jumladan, savdo-sotiq sohasida ham juda jadal rivojlandi. MDH erkin savdo shartnomasi doirasida ham, YeOIIga kuzatuvchi a’zoligi doirasida ham. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari importi uchun bojxona to‘siqlari va yashil yo‘laklarning jiddiy qisqarishi O‘zbekistonning Rossiyaga eksporti va Rossiya biznesining O‘zbekistonga eksporti uchun yanada qulay sharoitlar yaratmoqda. 

Toshkent ma’lum bir vaqtgacha ham Rossiya, ham YeOII bilan faol yaqinlashib kelayotgan edi. Lekin qaysidir vaziyatda tashkilot bilan aloqalarida tanaffus qildi. Bu YeOIIga qo‘shilishda O‘zbekistonning milliy manfaatlari maksimal darajada hisobga olinishi kerakligi bilan izohlanadi. Va ularni yashirincha geosiyosiy xavf-xatarlar qo‘zg‘atadi, chunki hozirgi sharoitda Rossiyaga yaqinlashish, ularning fikricha, erta va xavfli. Vaziyat barqarorlashishi kerak”.  

Uning qayd etishicha, O‘zbekiston YeOIIga to‘laqonli a’zo bo‘lish orqali tashkilot beradigan imtiyozlarning asosiy qismiga ega chiqishi mumkin. 

“Bu odamlar, tovarlar, xizmatlar va pul mablag‘larining erkin harakatlanishi. Masalan, YeOII a’zosi bo‘lgan qirg‘izistonlik mehnat muhojirlari Rossiyada ishlash uchun patent olishlari shart emas. Ammo O‘zbekiston fuqarolarida bunday imkoniyat yo‘q. Ular tashqi muhojirlar hisoblanib, patent va ishlash uchun ruxsatnoma olishga majbur. Va ular uchun soliq yuki ko‘proq. Biroq, YeOIIga a’zo bo‘lish uchun ijobiy turtki bo‘lishiga qaramay, O‘zbekiston bu jarayonni tezlashtirmayapti”, deydi Pritchin.

Ma’lumot uchun, O‘zbekiston o‘tgan yil 11 dekabr kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev ishtirok etgan Oliy Yevroosiyo iqtisodiy kengashi onlayn sammitida Yevrosiyo iqtisodiy ittifoqida kuzatuvchi maqomini olgan edi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2020 yil 29 dekabr kuni Oliy Majlisga yo‘llagan Murojaatnomasida O‘zbekistonning Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqida kuzatuvchi maqomini olganini urg‘ulab, ushbu tashkilotga a’zo bo‘lgan davlatlar bozorlarida to‘laqonli ishtirok etish uchun milliy texnik tartibga solish me’yorlarini ularning talablariga moslashtirish bo‘yicha ishlarni jadallashtirish zarurligini aytgandi.