Трамп Нобель олиш учун кампания олиб бормоқда

АҚШ Президенти Дональд Трамп фаол равишда ўзини Нобель тинчлик мукофоти номзодлари қаторига киритиш учун кампания олиб бормоқда. Бу ҳақда “Bloomberg” хабар берди.

Президентнинг фикрича, на у ва на АҚШ 2020 йилда имзоланган Иброҳим келишувлари – Исроил ва бир нечта араб давлатлари ўртасидаги муносабатларни нормаллаштириш бўйича келишувлар учун етарлича эътироф олмаган. Бу битимлар Трампнинг биринчи президентлик муддати даврида тузилган.

Шунингдек, Трамп 2025 йилнинг январь ойида Оқ уйга қайтгач, камида олти урушни тўхтатганини урғулайди (умуман олганда у тўққизта можарода иштирок этган). У бунга Ҳиндистон ва Покистон ўртасидаги, шунингдек, Арманистон ва Озарбайжон ўртасидаги қуролли тўқнашувларни мисол қилиб келтирган.

Бироқ танқидчилар бу “муваффақиятларни” ўз ўрнида баҳоламаяпти. Уларнинг фикрича, Трамп ўзига нисбат бераётган можаролар аслида кичик кўламли бўлган, унинг роли чекланган ёки улар аллақачон тугаш нуқтасида бўлган.

Нашр Трампнинг Нобель қўмитасига босим ўтказишга бўлган яна бир уринишини ҳам келтиради – сентябрь охирида у деярли барча америкалик генераллар ва адмирал иштирок этган йиғилишда мукофотнинг эгаси ҳақида “луқма” ташлаганди. 

“Улар мукофотни ҳеч нарса қилмаган бир йигитга беришади. Бу бизнинг мамлакатимиз учун катта ҳақорат бўлади”, деган Оқ уй раҳбари. 

Бу баёнот АҚШ “Ғазо секторидаги урушни тўхтатиш бўйича Трамп режаси”ни эълон қилганидан кейин бир суткадан камроқ вақт ичида янграган. Кўриниб турибдики, унинг оғзидан чиққан бу гаплар ҳам Трамп мукофот олишни хоҳлаётганидан дарак беради. 

Нобель мукофоти масаласини нафақат Трампнинг ўзи, балки унинг яқинлари ҳам кўтармоқда. Трампнинг Яқин Шарқ бўйича махсус вакили Стив Уиткофф август ойида Вашингтондаги йиғилишда Нобель қўмитасини “ишга киришишга” ва мукофотни Трампга беришга чақирган. Давлат котиби Марко Рубио ҳам бу ташаббусни қўллаб-қувватлаган. 

Нашрнинг қўшимча қилишича, кампанияга ҳатто бизнес доиралари ҳам қўшилган. Pfizer компанияси раҳбари Алберт Бурла Трампни “Sonic Speed Operation” – COVID-19 вакцинаси ишлаб чиқилишини тезлаштириш лойиҳаси учун мақтаган ва бу Нобель мукофотига лойиқ ҳаракат бўлганини таъкидлаган.
Нобел қўмитаси эса бевосита сиёсий босим сезмаганини, лекин “очиқ ва ёпиқ” тарздаги бир нечта кампанияларга эътибор берганини билдирган.

Норвегияда ҳам лауреат эълон қилиниши интиқлик билан кутилмоқда. АҚШ ва Норвегия ўртасида савдо тарифлари ва Ғазодаги уруш туфайли келишмовчиликлар бор. Трамп маъмурияти Норвегиядан импортга 15 фоизлик бож жорий қилган. Шунингдек, республикачи сенаторлар Норвегия суверен фондига қарши виза чекловларини киритишни талаб қилган – бу фонд Исроил ва АҚШнинг айрим компанияларига инвестиция киритишни рад этган эди.

Қайд этиш жоиз, 2025 йилги Нобель тинчлик мукофотига 338 номзод (шундан 94 таси ташкилот) даъвогарлик қилмоқда. Номзодлар орасида Юлия Навальная ҳам бор ва у букмекерлар орасида фаворитлардан бири ҳисобланади.

Мукофот лауреати 10 октябрь куни эълон қилинади.

Эслатиб ўтамиз, 2025 йил физиология ва тиббиёт соҳасидаги Нобель мукофоти Сиэтлдаги Тизимли биология институти ходими Мэри Э. Брунков, Сан-Францискодаги Паркер ракка қарши иммунотерапия институти вакили Фред Рамсделл ҳамда Осака университети профессори Шимон Сакакучига “периферик иммун толерантлигига оид кашфиётлари учун” берилганди.