Расмий Баку “ётган илоннинг бошини қўзғаётган” Блинкенга жавоб қилди

Озарбайжон Ташқи ишлар вазирлиги АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкеннинг Филипп Рикернинг минтақадаги можародан кейинги воқеликлардан узоқда бўлган Кавказдаги музокаралар бўйича бош маслаҳатчи этиб тайинланиши муносабати билан матбуотга берган баёнотини кўриб чиқди. 

“АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкеннинг Филипп Рикернинг Кавказда музокаралар бўйича бош маслаҳатчи этиб тайинланиши муносабати билан матбуотга минтақадаги можародан кейинги воқеликдан йироқ ёндашувни намойиш этиши ҳайратланарли”, дейди Озарбайжон Ташқи ишлар вазирлиги матбуот хизмати раҳбари Лейла Абдуллаева.

Унинг сўзларига кўра, деярли ишламаётган Минск гуруҳини жонлантиришга уринишлар АҚШнинг Озарбайжон ва Арманистон муносабатларини нормаллаштириш жараёнидан узоқлашишига олиб келиши мумкин. 

Ташқи ишлар вазирлиги расмий вакили Баку Минск гуруҳи бўйича ўз позициясини бир неча бор юқори даражада билдирганини эслатди. 

“Қорабоғ можароси ҳал қилинди, Қорабоғ Озарбайжоннинг ажралмас қисми ҳисобланади. Халқаро ҳамжамият, жумладан, ҳамкорларимиз тушуниши керакки, Озарбайжон ва Арманистон ўртасидаги муносабатларни нормаллаштириш бўйича музокараларни Қорабоғ муаммоси билан боғлаш ҳеч қандай ҳолатда нормаллашувга хизмат қилмайди”, дейди Абдуллаева.  

Филипп Рикер Кавказ бўйича музокараларда АҚШ вакили этиб тайинланди.  У нафақат Минск гуруҳи ҳамраиси, балки АҚШ вакили сифатида “Женева халқаро музокаралари” форматида ҳам ишлайди. Бошқача айтганда, у Жанубий Кавказдаги барча можароларда АҚШнинг барча дипломатик ишларини мувофиқлаштиради. 

“Мен элчи Филипп Рикерни Кавказдаги музокаралар бўйича катта маслаҳатчи ва Минск гуруҳи ҳамраиси этиб тайинладим. Элчи Рикернинг тайинланиши Жанубий Кавказдаги можароларни тинч йўл билан ҳал этишга содиқлигимизни яна бир бор тасдиқлайди”, деган Блинкен.

Минск гуруҳи

СССР қулаши билан мустақилликни қўлга киритган Арманистон ва Озарбайжон 1992 йил 30 январда Европада хавфсизлик ва ҳамкорлик бўйича кенгаш (1995 йил 1 январдан бошлаб – Европада Хавфсизлик ва Ҳамкорлик Ташкилоти ёки ЕХҲТ) ишига қўшилди. Бу эса ушбу халқаро ташкилотнинг Қорабоғдаги можарони ҳал қилишнинг тинч йўлларини излаш билан шуғулланишига имконият яратди.

1992 йил 30-31 январь кунлари ЕХҲТ ташқи ишлар вазирлари кенгаши Париж йиғилишида ўз маърузачиларини Қорабоғ можаро зонасига юбориш тўғрисида қарор қабул қилди. Ушбу миссия тугаганидан сўнг, 28 февраль куни ЕХҲ навбатдан ташқари йиғилишда можаро иштирокчиларидан зудлик билан ўт очишни тўхтатишни ва барча иштирокчилардан зиддиятли томонларга қурол этказиб беришга тақиқ қўйилишини талаб қилиб, профилактика марказига кўрсатма берди.

1992 йил 24 мартда ЕХҲ кенгашининг фавқулодда йиғилиши бўлиб ўтди (ташқи ишлар вазирларидан иборат), унда Қорабоғни тартибга солиш жараёнида ЕХҲ ҳаракатларини фаоллаштириш зарурлиги таъкидланди. ЕХҲ кенгашининг амалдаги раиси – Чехословакия Ташқи ишлар вазири Жири Диенстбируга самарали сулҳ тузиш ва тинчлик шартномасини ишлаб чиқиш форматини шакллантириш учун минтақага ташриф буюриш топширилди. Тоғли Қорабоғ бўйича конференцияни иложи борича тезроқ чақиришга қарор қилинди.

Кенгаш қарори билан унинг ишида Озарбайжон, Арманистон, Беларусь, Германия, Италия, Россия, АҚШ, Туркия, Франция, Чехия ва Словакия Федератив Республикаси ҳамда Швеция вакиллари иштирок этишлари, шунингдек, манфаатдор томонлар сифатида Тоғли Қорабоғнинг сайланган вакиллари қатнашиши белгилаб қўйилди. Конференцияни 1992 йил 21 июнда Минскда чақириш тўғрисида қарор қабул қилинди, МДҲ ташкил топганидан сўнг Минск унинг норасмий пойтахти деб эълон қилинди.

Бироқ, бир қатор ҳолатлар (Халқ фронти тарафдорлари томонидан Озарбайжонда вазиятнинг беқарорлашиши, Шушанинг Тоғли Қорабоғ қуролли кучлари назорати остига олиниши, шунингдек, Озарбайжон армиясининг 1992 йил июнь-июль ойларида урушда ғалаба қозониш умидини кучайтирган муваффақиятли ҳужуми) кенгашнинг бузилишига олиб келди.  Тинчлик ўрнатиш мақсадида вақтинчалик анжуманлар бошланди. Минск гуруҳининг биринчи йиғилиши 1992 йил 1 июнда Римда бўлиб ўтди. У ерда мавжуд бўлган тафовутларни бартараф этишга ва келажакдаги дунё учун керакли шартларни белгилашга ҳаракат қилинди. 1992 йил ёзида Римда шунга ўхшаш бешта учрашув ташкил этилди . Аммо бу учрашувларда айтарли натижаларга эришилмади.

Минск гуруҳи ўтган 30 йил давомида Қорабоғ масаласини ҳал қилолмади.