Орбан Туркия орқали келган Россия гази Венгрияни сақлаб қолганини айтди

Украина 1 январдан Россия газининг ўз ҳудуди орқали транзитини узайтиришдан бош тортгани Венгрияни қийин аҳволга солиб қўйиши мумкин эди, бироқ у Россиядан “Турк оқими” қувури орқали ёқилғи олиш имконияти туфайли қутқариб қолинди. Бу ҳақда Венгрия Бош вазири Виктор Орбан кеча, 21 май куни Будапештда бўлиб ўтган Туркий Давлатлар Ташкилотининг норасмий саммитида сўзлаган нутқида айтиб ўтди. 

У Венгрияни энергия манбалари, жумладан, Россия гази билан таъминлашда ушбу давлатларнинг роли ортганини қайд этди. 

“Украиналиклар Россиядан Венгрияга ўтадиган қувур тизимини ёпиб қўйишди. Агар ўтган йилларда яқин ҳамкорликни йўлга қўймаганимизда, бу Венгрияни имконсиз ва ҳатто фожиали аҳволга солиб қўйиши мумкин эди”, дейди Орбан. 

Унинг эслатишича, “Ғарбда “Турк оқими” газ қувурини қуриш керакми, деган савол қизғин мунозаралар келтириб чиқарган эди.  

“Ғарб давлатлари уни қурмаслик учун қўлидан келганини қилди, лекин биз қатъият билан ҳаракат қилдик ва уни қурдик. Усиз Венгрияда на газ, на электр қуввати бўларди”, дея таъкидлади Бош вазир. 

Венгрия газининг асосий қисмини ҳамон Россиядан “Турк оқими” орқали, Болгария ва Сербия шохобчалари орқали олади. 2024 йилда Россия Венгрияга рекорд даражадаги 8,6 миллиард куб метр ёқилғи етказиб берди. 

Орбан, шунингдек,  2024 йилда унинг мамлакати Озарбайжондан кичик ҳажмдаги газ олишни бошлаганини, Венгриянинг MOL компанияси эса Қозоғистондаги конда ёқилғи ишлаб чиқариш билан шуғулланаётганини таъкидлади. Ҳукумат раҳбари бирлашган ҳудудий ҳамжамият аъзолари билан ҳамкорлик муҳимлиги ҳақида гапирар экан, сўнгги 10 йилда Венгриянинг улар билан товар айирбошлаш ҳажми 30 миллиард доллардан 45 миллиард долларгача ошганини маълум қилди. 

ТДТнинг Будапешт декларацияси

ТДТ мамлакатлари ўртасида иқтисодий ва молиявий ҳамкорликни ривожлантириш нияти саммит якунлари бўйича қабул қилинган Будапешт декларациясида тасдиқланди. Шунингдек, халқаро ҳамжамият томонидан тан олинмаган, Венгрия ва Туркманистон билан бир қаторда ТДТда кузатувчи мақомига эга бўлган Шимолий Кипр Турк Республикасини туркий дунёга тўлиқ интеграция қилиш истагини билдиради. 

Бундан ташқари, ҳужжатда Суриянинг ҳудудий яхлитлигини сақлаш ва бу давлатга қарши санкцияларни бекор қилиш, шунингдек, Исроил ва Фаластин ўртасидаги можарони икки давлатнинг ёнма-ён яшаши ва фаластинликларнинг нафақат Иордан дарёсининг Ғарбий соҳилида, балки Ғазо секторида яшаш ҳуқуқини ҳурмат қилиш асосида ҳал этиш талаб этилади. Учрашув иштирокчилари шу мақсадда махсус тузилган ишчи гуруҳ ёрдамида Афғонистон билан муносабатларга умумий ёндашувни ишлаб чиқишга келишиб олдилар. 

ТДТ норасмий саммити биринчи марта Европада ва ушбу уюшмада кузатувчи мақомига эга бўлган давлатда ўтказилди. Унда Орбаннинг таклифига биноан Озарбайжон, Қозоғистон, Қирғизистон, Туркия ва Ўзбекистон раҳбарлари иштирок этди.