Оқ уй БМТ ва НАТОга пул беришни тўхтатмоқчи

АҚШ Президенти Дональд Трамп маъмурияти Давлат департаменти бюджетини икки бараварга қисқартиришни, дипломатлар ва элчихоналар сонини, халқаро ташкилотлар, жумладан, БМТ ва НАТОни молиялаштиришни камайтиришни таклиф қилди. Бу ҳақда бугун, 15 апрель “Reuters” ва “Associated Press” (AP) хабар қилди.

Нашрлар 2025 йил 1 октябрда бошланадиган 2026 молия йили учун Давлат департаменти бюджети тўғрисидаги АҚШ бошқарув ва бюджет бюроси (Office of Management and Budget, OMB) ҳужжатидан иқтибос келтирди. Унга кўра, молиялаштириш 50 фоизга ёки тахминан 30 миллиард долларга қисқартирилиши режалаштирилган.

“Оқ уй АҚШнинг хориждаги, асосан Африка ва Европадаги 10 та элчихонаси ва 17 консуллигини ёпишни таклиф қилмоқда”, деб хабар берди “Reuters”агентлиги.

Қисқартиришлар нафақат Давлат департаментига, балки функциялари ушбу идорага ўтган АҚШ Халқаро тараққиёт агентлигига (USAID) ҳам таъсир қилади. AP хабарига кўра, ҳужжат БМТ ва НАТОни молиялаштиришни тўхтатиш, хорижий ёрдамни ярмига қисқартириш ва хорижда соғлиқни сақлашни молиялаштиришни тўхтатишни таклиф қилади. ОИВ, сил ва безгак учун кичик маблағлар бундан мустасно. 

Агентликнинг қайд этишича, ҳужжат дастлабки хусусиятга эга ва уни на Давлат департаментининг ўзи, на 2026 йилги давлат бюджетини тасдиқлаши керак бўлган АҚШ Конгресси маъқулламайди.

“Маблағлаш бўйича якуний қарорлар ҳали қабул қилинмаган”, деди OMB матбуот котиби.

Ҳужжатни ҳам кўриб чиққан “The New York Times” газетаси ҳам БМТ ва НАТОни молиялаштиришни тўхтатиш таклифи ҳақида ёзади. Унинг версиясига кўра, шунингдек, халқаро тинчликпарвар операцияларни қўллаб-қувватлашни ва хориждаги барча таълим ва маданий дастурларни қисқартириш таклиф этилади.

“The Washington Post” газетаси худди шу ҳужжатга таяниб, Давлат департаменти бюджетининг қисқариши, Оқ уй лойиҳасига кўра, 27 миллиард доллар ёки 48 фоизни ташкил этиши кераклигини ёзади.

OMB ҳужжати “Politico” портали томонидан ҳам таҳлил қилинади. Унга кўра, Океаниядаги бир қатор элчихоналарни ёпиш ҳам режалаштирилмоқда.

Бундан ташқари, Оқ уй Американинг биринчи имкониятлар фонди (America First Opportunities Fund) деб номланган 2,1 миллиард долларлик янги дастурни таклиф қилмоқда. У ҳақида тафсилотлар номаълум.

Эслатиб ўтамиз, 20 январь куни лавозимга киришган АҚШ Президенти Дональд Трамп шу куннинг ўзида ижро фармойишларининг бутун бир пакетини имзолаганди. Улар қаторида Қўшма Штатларни Париж иқлим келишувидан ва Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотидан (ЖССТ) чиқариш тўғрисидаги ҳужжатлар бор. Февраль ойида Трамп АҚШни БМТнинг “антиамерикан” ташкилотларидан чиқариш тўғрисида фармон имзолади. БМТ Инсон ҳуқуқлари кенгаши ва Фаластин қочқинларига ёрдам бериш бўйича Яқин Шарқ агентлиги (UNRWA) шулар жумласидан.