NATO Yevropa davlatlarini mudofaa tizimlarini kuchaytirishga chaqirdi

NATO Yevropadagi a’zo davlatlardan Rossiya tajovuzi tahdidiga javoban muhim bo‘shliqni to‘ldirish maqsadida yerusti havo mudofaasi salohiyatini 5 baravarga oshirishni so‘ramoqda. Bu haqda “Bloomberg” xabar berdi.

Ma’lum qilinishicha, bu kuchaytirish masalasi ertaga, 5 iyun kuni Bryusselda bo‘lib o‘tadigan NATO Mudofaa vazirlari yig‘ilishida muhokama qilinadi. Ushbu muzokaralar yopiq eshiklar ortida olib borilayotganligi sababli xabar bergan manbalar anonim qolishni so‘ragan.

Ularga ko‘ra, 5 baravar oshirish maqsadi alyansning Yevropadagi a’zolari uchun umumiy hisoblanadi, yakuniy bosqichda esa har bir davlatning havo mudofaasi darajasi har xil bo‘lishi mumkin. Ushbu havo mudofaasi tashabbusining aniq muddati esa noma’lum.

Qayd qilinishicha, bu haftadagi yig‘ilishda Yevropa va Kanada tomonidan AQSH mudofaa tizimlariga qaramlikni kamaytirish hamda qayta qurollanish bo‘yicha Sovuq urush davridan beri eng katta rejalardan biri tasdiqlanishi kutilmoqda. Bryussel yig‘ilishi 24-25 iyun kunlari Gaagada bo‘lib o‘tadigan yetakchilar sammiti uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.

Qurol-yarog‘ zaxiralarini oshirish alyans bo‘ylab mudofaa xarajatlarini ko‘paytirishga qaratilgan keng qamrovli rejalar doirasida amalga oshirilmoqda. AQSH Prezidenti Donald Trampning turtkisi bilan NATO a’zolari yalpi ichki mahsulotning 5 foizini mudofaaga sarflash bo‘yicha umumiy maqsad atrofida birlashmoqda. Shundan 3,5 foizi to‘g‘ridan to‘g‘ri mudofaa uchun, yana 1,5 foizi esa infratuzilma, kiberxavfsizlik va fuqarolik tayyorgarligi kabi mudofaaga aloqador sohalarga ajratiladi.

“Biz o‘zimizning qarshilik va mudofaa salohiyatimizni kuchaytirishda davom etishimiz kerak, bu esa to‘liq harbiy jangovar tayyorgarlikka o‘tishni anglatadi. Biz urush holatida emasmiz, lekin tinchlikda ham emasmiz”, degan NATO Bosh kotibi Mark Ryutte 2 iyun kuni Vilnyusda bo‘lib o‘tgan uchrashuvda.

Ma’lumot uchun, Yevropa yillar davomida yetarli havo mudofaasi bilan bog‘liq muammolarga duch kelgan. Muammo, ayniqsa, mamlakatlar Rossiyaning to‘liq miqyosdagi bosqinidan so‘ng (hozirda to‘rtinchi yilga kirgan) o‘zlarining katta qismdagi zaxiralarini Ukrainaga yuborgandan keyin keskinlashdi. Shuningdek, mudofaa rasmiylari agar hujum yuz bersa, qit’adagi havo mudofaa tizimlari quruqlikdagi harbiy operatsiyalarni yetarli darajada himoya qila olmasligini ham ta’kidlab o‘tgan.

Eslatib o‘tamiz, joriy yilning 2 iyun kuni Buyuk Britaniya Bosh vaziri Kir Starmer Britaniyani “urushga tayyor holatga” keltirishga va’da berib, 12 tagacha yangi hujumchi suvosti kemasini qurish, yadroviy hamda boshqa qurollarga milliardlab funt sterling sarmoya kiritish rejalarini e’lon qilgan edi.

Jaloliddin Rahmonov