Қатар яна Европага таҳдид қилмоқда

Қатар Европа Иттифоқининг корпоратив барқарорликка оид директиваси билан келишмагани сабабли Бельгия ҳукуматини Европа мамлакатларига суюлтирилган газ етказиб беришни қисқартириш нияти ҳақида огоҳлантирди. Бу ҳақда бугун, 26 июль куни “Die Welt” ва “Reuters” агентликлари хабар берди.

Қайд этилишича, бундан беш кун аввал Қатар энергетика вазири, Qatar Energy компанияси раҳбари Саад ал-Кааби Брюссель расмийларига тўрт саҳифали мактуб йўллаб, унда Европа Иттифоқи директиванинг мазмунини қайта кўриб чиқишдан бош тортса, унинг мамлакати ўз мамлакати суюлтирилган газга муқобил бозорларни излашга мажбур бўлишини тўғридан тўғри таъкидлаган.

“Агар бошқа ўзгаришлар амалга оширилмаса, Қатар давлати ва Qatar Energy барқарор ва қулай ишбилармонлик муҳити мавжуд бўлган Европа Иттифоқидан ташқари бошқа бозорларга таъминотни қайта йўналтириш имкониятини жиддий кўриб чиқишига тўғри келади”, дейилади мактубда.

Қатар, айниқса, директиванинг глобал исишнинг Цельсий бўйича 1,5 даражадан ошишига йўл қўймаслик учун иқлим ўзгаришига мослашишга ўтиш режаси келишилган бўлиши ҳақидаги талабидан хавотирда.

“На Қатар Давлати, на Qatar Energy яқин келажакда нол эмиссияга эришишни режалаштирмаяпти”, деб таъкидлади Ал-Кааби. 

Унинг айтишича, Европа ҳужжати қоидалари Қатарнинг амалдаги қонунчилигига зид ва халқаро шартномаларни бузади. Хусусан, у мамлакатларга ўзларининг ички иқлим стратегияларини мустақил белгилаш ҳуқуқини берувчи Париж иқлим келишувига тўхталди.

Қатар расмийларининг бу огоҳлантириши аллақачон кетма-кет иккинчисидир. Саад Ал-Кааби 22 декабрь куни “Financial Times” газетасига берган интервьюсида амирлик инсон ҳуқуқларини бузгани ёки атроф-муҳитга зарар етказгани учун жаримага тортилса, Европага газ етказиб бериш тўхтатилиши ҳақида гапирганди.

“Reuters” агентлигининг Еврокомиссиядаги манбалари ҳозирда Европарламент ва Европа Иттифоқига аъзо давлатлар Еврокомиссия томонидан таклиф қилинган соддалаштиришларни муҳокама қилишаётганини маълум қилди.

“Улар ЕК томонидан таклиф қилинган муҳим ўзгаришларни кўриб чиқишлари ва қабул қилишлари керак”, деди матбуот котиби.

Доҳа Европа Иттифоқининг корпоратив барқарорликни баҳолаш бўйича 2024/1760-сонли Директивасидан (CSDDD) норози. Европа Комиссияси веб-сайтидаги маълумотларга кўра, у 2024 йил июль ойида кучга кирган. Унинг мақсади “компаниялар ва уларнинг глобал қиймат занжирлари фаолиятида барқарор ва масъулиятли корпоратив хатти-ҳаракатларни рағбатлантириш”. CSDDD директиваси Европа Иттифоқи мамлакатларини углерод чиқиндилари, инсон ҳуқуқлари ва меҳнат ҳуқуқлари бўйича Европа Иттифоқи талабларига риоя қилмаса, бутун дунё бўйлаб йиллик даромадларининг 5 фоизигача жарима солишга мажбур қилади.

Қатар АҚШ ва Австралиядан кейин дунёда учинчи йирик суюлтирилган газ экспортчиси ҳисобланади. Россиянинг Украинага қарши кенг кўламли уруши бошланганидан кейин унинг Европа бозоридаги улуши 12-14 фоизни ташкил этади.

“Европа давлатлари Россия газидан воз кечишга уринаётган бир пайтда, Qatar Energy Германия, Франция, Италия ва Нидерландияга суюлтирилган газ етказиб бериш бўйича узоқ муддатли шартномалар имзолади”, дея қайд этади “Financial Times”.

“Die Welt” газетаси билан суҳбатлашган экспертларнинг қайд этишича, Қатар газисиз Европа Иттифоқининг 2028 йилга бориб Россия ёқилғисидан бутунлай воз кечиш бўйича мақсадларини амалга оширишнинг иложи бўлмайди, айниқса нархларнинг ўсиши давом этаётган таҳдидни ҳисобга олган ҳолда.