Украиналикларнинг қанчаси урушга якун ясашда музокараларни афзал билади?

Россия-Украина ўртасида уруш бошланганидан бери уч йилдан ортиқ вақт ўтгач, украиналикларнинг аксарияти Россия билан урушни музокаралар орқали якунлаш тарафдори бўлиб қолмоқда. Бу ҳақда “Gallup” ташкилоти украиналиклар орасида сўровнома ўтказди.

Ушбу сўровнома 2025 йилнинг июль ойи бошида ўтказилган ва унга кўра, респондентларнинг 69 фоизи музокаралар йўли билан урушни тезроқ тугатишни қўллаб-қувватлаган, фақат уларнинг 24 фоизи эса “ғалабага қадар курашиш” фикрида қолган. Бу 2022 йилга нисбатан туб бурилиш бўлиб, ўшанда сўровномага жавоб берган 73 фоиз одам жангни охиригача давом эттириш тарафдори эди.

Урушга бўлган муносабат барча ҳудуд ва гуруҳларда ўзгарган. Айнан шу фон остида Украина Президенти Владимир Зеленский Россия Президенти Владимир Путин билан бевосита музокараларга тайёрлигини билдирган. Оқ уй раҳбари Дональд Трамп эса Кремлга босимни ошириб, санкциялар билан таҳдид қилмоқда. Шунга қарамай, уруш кундалик дрон ва ракета ҳужумлари билан давом этмоқда.

Сўровномада қатнашган аҳолининг 25 фоизи яқин 12 ой ичида жанглар тугашига умид қилмоқда, лекин атиги 5 фоиз буни “жуда эҳтимолий” деб ҳисоблайди. Аксинча, 68 фоиз респондент фаол жанг ҳаракатлари яқин орада тўхташига ишонмайди.

Сўровномалар шунингдек, АҚШга нисбатан муносабатнинг кескин ёмонлашганини кўрсатган. 2025 йил ҳолатига кўра, украиналикларнинг атиги 16 фоизи АҚШ раҳбариятини маъқуллаган, 73 фоизи эса норозилик билдирган. Бу кўрсаткич 2022 йилдаги 66 фоизлик ижобий баҳодан тубдан фарқ қилади. Трампнинг президентликка қайтиши ва февраль ойидаги Зеленский билан оғир учрашув ҳамда вақтинча ҳарбий ёрдам тўхтатилиши бу норозиликка сабаб бўлган. Бироқ шунга қарамай, украиналиклар АҚШ, Европа Иттифоқи ва Буюк Британияни ҳал қилувчи тинчлик музокаралари иштирокчиси деб билишда давом этмоқда. Сўров қатнашчиларининг 70 фоизи АҚШ, 75 фоизи ЕИ ва 71 фоизи Британияни музокараларда муҳим роль ўйнаши керак, деб ҳисоблайди. Туркияда музокаралар бўлиб ўтаётганига қарамай, фақат 55 фоиз украиналиклар уларнинг фаол иштирокини ёқлаган.

НАТО ва Европа Иттифоқига кириш борасидаги умидлар ҳам сусайган. НАТОга кириш умидлари 2022 йилда 64 фоиз, 2023 йилда эса 69 фоиз бўлган бўлса, 2025 йилда бу кўрсаткич 32 фоизгача тушиб кетган. НАТОга ҳеч қачон аъзо бўлмаслик мумкин, деб ҳисобловчилар сони эса 33 фоизга етган. Европа Иттифоқи бўйича бироз умид сақланиб қолган – сўровномада қатнашганларнинг 52 фоизи Украина 10 йил ичида ЕИга қабул қилинади, деб ҳисоблайди. 

Хулоса қилиб айтганда, украиналиклар тинчлик музокараларига тайёр, лекин уларнинг катта қисми яқин орада уруш тугашига ишонмайди. АҚШга нисбатан салбий қараш кучайган бўлса-да, Европа Иттифоқи ва Буюк Британияга тинчликка эришишда ҳал қилувчи куч деб қаралмоқда. НАТОга аъзолик умидлари сусаймоқда, дипломатик жараёнлар секин кечмоқда ва Украина учун яқин келажакда аниқ қадамлар йўқлиги кўринмоқда.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Россия Президенти Владимир Путин АҚШ махсус вакили Стив Уиткоффга америкалик мавқедоши Дональд Трамп билан учрашмоқчи эканини айтганди. Путиннинг бу таклифи Трампнинг урушни тўхтатиш ҳақидаги баёнотлари, санкциялар билан қўрқитиши ортидан келиб чиқди. Трамп Уиткофф Путиндан яхши хабар олиб келмаса, унга қарши кескин божлар жорий қилиш билан огоҳлантирганди.