Zamonaviy dunyo urushlar davrini boshdan kechirmasligi kerak – G20

Nizolar tinch yo‘l bilan va inson huquqlari qonunlariga muvofiq hal qilinishi kerak. Bugungi davr urush davri bo‘lmasligi kerak. Bu haqda Indoneziyaning Bali orolidagi ikki kunlik sessiyalar yakunlari bo‘yicha “Katta yigirmalik” (Katta yigirmatalik) yetakchilari tomonidan qabul qilingan yakuniy bayonotda aytiladi. 

52 banddan iborat hujjatda keltirilishicha, sammit dunyoda bir vaqtning o‘zida bir nechta inqirozlar davom etayotgan bir paytda bo‘lib o‘tgan. 

G20 yetakchilari xalqaro huquq, tinchlik va barqarorlikni ta’minlaydigan ko‘p tomonlama tizimni qo‘llab-quvvatlashni muhim deb hisoblaydi. 

“Bu BMT nizomi tamoyillari va xalqaro inson huquqlari qonunlariga, jumladan, qurolli mojarolar paytida tinch aholi va infratuzilmani himoya qilishni o‘z ichiga oladi. Yadro qurolidan foydalanish yoki undan foydalanish tahdidi qabul qilinishi mumkin emas. Mojarolarni tinch yo‘l bilan hal qilish, diplomatiya va muloqotni davom ettirish hayotiy ahamiyatga ega. Bugungi davr urush davri bo‘lmasligi kerak”, deyiladi qo‘shma yakuniy bayonotda. 

Hujjatda aytilishicha, G20 ga a’zo ko‘plab davlatlar Ukrainadagi harbiy harakatlarni qoralab, mojaro insoniyat azob-uqubatlariga olib kelgani, jahon iqtisodiyotidagi mavjud muammolarni yanada kuchaytirganini ta’kidladi. 

G20 yetakchilarining aytishicha, urush o‘sishni to‘xtatadi, inflyatsiyani oshiradi, ta’minot zanjirlarini buzadi, energiya va oziq-ovqat xavfsizligini kuchaytiradi va moliyaviy barqarorlikka xavf tug‘diradi. 

“Vaziyat va sanksiyalar yuzasidan ham turlicha qarashlar va baholar mavjud. G20 xavfsizlik masalalarini hal qilish forumi emas, lekin shu bilan birga biz xavfsizlik masalalari global iqtisodiyot uchun jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkinligini tan olamiz”, deyiladi yakuniy bayonotda. 

Deklaratsiyada G20 ning jahon iqtisodiyoti uchun o‘ta muhim davrda zarur va aniq qadamlar tashlashi muhimligi ta’kidlandi. 

Rivojlanayotgan mamlakatlarni, ayniqsa, kam rivojlangan va kichik orol mamlakatlarini global muammolarni hal etishda qo‘llab-quvvatlashni davom ettirishga tayyorligi bildirildi. 

“Ushbu maqsadga erishish uchun yaxlit va kuchli tiklanish, aholi bandligini oshirish va barqaror rivojlanishni ta’minlash bo‘yicha 5 ta qadam qo‘yiladi”, deyiladi hujjatda. 

G20 yetakchilari hozirgi mojarolar va keskinliklar global oziq-ovqat xavfsizligi muammolarini yanada kuchaytirayotganidan chuqur xavotir bildirdilar.  

“Shuning uchun biz rivojlanayotgan dunyoda zaif jamoalarni markazga qo‘yib, hayotni saqlab qolish va ochlik va to‘yib ovqatlanmaslikning oldini olish uchun shoshilinch choralar ko‘rish majburiyatini olamiz”, deyiladi yakuniy deklaratsiyada. 

G20 yetakchilari barqaror qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat tizimlariga chaqirdi. 

Bundan tashqari, yetakchilar qo‘shma bayonotda Turkiya va BMT vositachiligida erishilgan Istanbul kelishuvlaridan mamnun ekanliklarini bildirdilar. 

“Biz kelishuvning barcha manfaatdor tomonlar to‘liq, o‘z vaqtida va barqaror bajarilishi muhimligini ta’kidlaymiz”, deyiladi matnda.