Ukrainaning qo‘shnilari Yevrokomissiyaning gapiga kirmayapti

Yevrokomissiya ba’zi Yevropa davlatlarining talabiga qaramasdan Ukrainadan don yetkazib berish bo‘yicha 15 sentyabrda tugagan taqiqni uzaytirmadi. Bu haqda Yevropa Ittifoqining rasmiy saytida ma’lum qilindi.

Aytilishicha, Yevropa Komissiyasi qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining to‘rt toifasi (makkajo‘xori, bug‘doy, kolza va kungaboqar urug‘lari) eksporti Yevropa Ittifoqi bozoriga qanday ta’sir qilishini tahlil qilgan va Ukraina bilan chegaradosh besh a’zo davlatda bozor buzilishlari yo‘qoldi, degan xulosaga kelgan.

“Mavjud chora-tadbirlar bugun tugaydi, deb qaror qilindi. Ukraina tomonidan samarali choralar ko‘rilayotgan va to‘liq ishlayotgan ekan, Yevropa Komissiyasi har qanday cheklovlar joriy etishdan tiyiladi”, deyiladi bayonotda.

O‘z navbatida, Kiyev YeIga don yetkazib berishda keskin o‘sishni oldini olish uchun 30 kun ichida eksportni litsenziyalash tizimini o‘z ichiga olgan huquqiy choralar joriy etishga va’da bergan. Bundan tashqari, Ukraina rasmiylari 18 sentyabrgacha bozordagi tartibsizliklarning oldini olishga yordam beradigan harakatlar rejasini taqdim etishi kerak.

Yevropa komissiyasining qarori Ukraina bilan chegaradosh davlatlar tomonidan qarshilikka uchradi. Ular embargoni bir tomonlama uzaytirishga qaror qilgan. Xususan, Polsha Taraqqiyot va texnologiyalar vaziri Valdemar Buda Ukrainadan mamlakatga oziq-ovqat yetkazib berishni taqiqlashni uzaytirish haqidagi buyruqni imzolaganini aytgan.

"Yevropa komissiyasining Ukrainadan g‘alla embargosini uzaytirishni rad etish haqidagi noto‘g‘ri qarori munosabati bilan, Bosh vazir Mateush Moravetskiy va butun hukumatning ko‘rsatmalariga muvofiq, men embargoni saqlab qolish to‘g‘risidagi buyruqni imzoladim", deydi Buda.

Bosh vazir Moravetskiy ham Polsha televideniyesida, Yevrokomissiya qaroriga qaramay, Ukraina donini import qilish taqiqlanganini e’lon qilgan.

“Biz Berlinni tinglamaymiz, fon der Lyayenni, Tuskni yoki Veberni tinglamaymiz! Biz buni qilamiz, chunki bu polshalik dehqonning manfaatlariga mos keladi!”, degan Polsha hukumati rahbari.

O‘z navbatida, Slovakiya ham Ukraina doniga embargoni bir tomonlama uzaytirishga qaror qilgan. Respublika Qishloq xo‘jaligi vazirligi taqiq kecha, 16 sentyabrga o‘tar kechasi kuchga kirganini bildirgan.

Vengriya esa bir vaqtning o‘zida 24 turdagi Ukraina qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini import qilishni taqiqlab, bundan ham uzoqroqqa borgan.

“Bryussel qaror qabul qildi: Ukraina donini import qilish taqiqini uzaytirmadi. Vengriya milliy darajada o‘z chegaralarini yopmoqda va bu Ukrainaning 24 ta tovarlariga yetkazilmoqda”, degan Vengriya Qishloq xo‘jaligi vaziri Ishtvan Nad.

Ro‘yxatga nafaqat don, balki sabzavot, go‘sht, tuxum, asal va boshqa qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ham kiritilgan.

Vengriya Bosh vaziri Viktor Orban tomonidan imzolangan farmonda Ukraina qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini mamlakat hududi orqali tranzitga olib o‘tishga ruxsat berilgani, biroq har bir yuk 15 kun ichida olib o‘tilishi, yuk muhrlab qo‘yilishi aytiladi.

“Biz Yevropa Komissiyasining taqiqni saqlab qolish to‘g‘risidagi qarorini so‘nggi daqiqagacha kutdik, biroq Bryussel Sharqiy Yevropa fermerlarining yordam so‘rab qilgan murojaatiga quloq soladi”, deydi Nad.

Shunga qaramasdan, Ukraina bilan chegaradosh bo‘lgan Ruminiya va Bolgariya Yevrokomissiya qarorini qo‘llab-quvvatlagan va embargoni uzaytirmagan. 

Import taqiqi tufayli Bolgariya birgina QQS bo‘yicha 146 million lev (74,6 million yevro) yo‘qotgan va embargo uzaytirilsa, oyiga yana 40 million lev (20,4 million yevro) zarar ko‘rishi mumkin.

Ma’lumot uchun, joriy yilning 2 may kuni Yevropa Ittifoqining beshta davlati – Bolgariya, Vengriya, Polsha, Ruminiya va Slovakiya Ukraina g‘allasini olib kirishga taqiq joriy qilgan va keyinchalik bu cheklovni 15 sentyabrgacha uzaytirgan. Ukraina sentyabr oyida Yevrokomissiyaga cheklovlarni olib tashlash talabi bilan murojaat qilib, ishlab chiqarish hajmini tartibga solish bo‘yicha bir qator chora-tadbirlarni joriy qilishni va’da qilgan.

Biroq Sharqiy Yevropa fermerlari Ukraina doniga mutlaqo qarshi. Chunki mazkur arzonroq g‘allaning bozorda mavjudligi fermer xo‘jaliklarining vayron bo‘lishiga olib keladi. Fermerlar g‘alla importini to‘xtatish talabi bilan norozilik namoyishlarini o‘tkazgan, bu embargo qo‘llanilishining sabablaridan biri bo‘lgan.

Eslatib o‘tamiz, 15 sentyabr kuni Vengriya Bosh vaziri Viktor Orban Ukrainadan don yetkazib berish AQSH tomonidan nazorat qilinishi va Yevropa Ittifoqi yetakchilari bu masalada Yevropa manfaatlariga emas, balki AQSHga xizmat qilishini aytgandi.