Sudandagi 14 oylik urushda 61 mingdan ortiq odam halok bo‘ldi

Sudan urushining dastlabki 14 oyida Xartumda 61 mingdan ortiq odam halok bo‘ldi. Bu haqda Britaniya va Sudan tadqiqotchilarining yangi hisobotiga asoslanib, “Reuters” xabar berdi. 

Londondagi Gigiyena va tropik tibbiyot maktabining Sudan tadqiqot guruhi bilan o‘tkazgan kuzatuvlariga ko‘ra, 26 mingga yaqin odam zo‘ravonlik oqibatida halok bo‘lgan va bu ayni paytda BMT tomonidan qo‘llanayotgan ko‘rsatkichdan ko‘p.

Sudanda o‘limning eng keng tarqalgan sabablari – ochlik va kasallikdir. Birlashgan Millatlar Tashkilotiga ko‘ra, mojaro 11 million odamni uylarini tashlab ketishga majbur qilgan va dunyodagi eng dahshatli ocharchilikka sabab bo‘lgan, deyarli 25 million kishi, ya’ni Sudan aholisining yarmi yordamga muhtoj.

Xartumdagi barcha sabablarga ko‘ra, o‘limning taxminiy darajasi 2023 yil aprel oyida armiya va harbiylashtirilgan tezkor qo‘llab-quvvatlash kuchlari o‘rtasidagi mojaro boshlanishidan oldin o‘rtacha milliy ko‘rsatkichdan 50 foiz yuqori edi. Ammo halok bo‘lganlarning aniq sonini hisoblash qiyin, chunki hatto tinchlik davrida ham Sudanda ko‘plab o‘limlar haqida xabar berilmaydi. Janglar kuchaygani sari odamlar o‘limlar qayd etilgan joylardan, jumladan, kasalxona, o‘likxona va qabristonlardan uzilib qoldi. Internet xizmatlari va telekommunikatsiyalardagi doimiy uzilishlar millionlab odamlarni tashqi dunyo bilan aloqa qila olmasligiga olib keldi.

Tadqiqotchilar kamida ikkita mustaqil manbadan olingan ma’lumotlardan foydalanganlar. Ular o‘lganlarning uchta ro‘yxatini tuzgan. Ulardan biri 2023 yilning noyabridan 2024 yilning iyuniga qadar ijtimoiy tarmoqlar orqali o‘tkazilgan ommaviy so‘rovnomaga asoslangan. Ikkinchisi so‘rovnomani o‘z tarmoqlarida xususiy ravishda tarqatish uchun jamoat faollari va boshqa “tadqiqot elchilari”dan foydalangan. Uchinchisi esa ijtimoiy tarmoqlarda e’lon qilingan nekrologlardan tuzilgan.

Shu bilan birga, tadqiqotchilar mamlakatning boshqa qismlarida o‘lim darajasini baholash yoki urush bilan bog‘liq bo‘lgan o‘limlar sonining umumiy miqdorini aniqlash uchun yetarli ma’lumotga ega emas.

Mamlakat Sog‘liqni saqlash vazirligi urush oqibatida halok bo‘lganlar soni 5565 nafarni tashkil etganini aytgan.

2021 yil oktyabrdagi davlat to‘ntarishidan beri Sudan generallar kengashi tomonidan boshqariladi va 2023 yildagi hokimiyat uchun kurashda general va amaldagi Prezident Abdul Fattox al-Burxon boshchiligidagi armiya va Rapid nomli harbiylashtirilgan guruh o‘rtasida mojaro kelib chiqdi. Ular fuqarolik boshqaruviga o‘tish taklifi bo‘yicha kelisha olmadi.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq Sudanda 130 ayol jinsiy tajovuzdan qochish uchun o‘z joniga qasd qilgani, ularning ko‘pchiligida huquqni muhofaza qiluvchi organlar ayblanayotgani haqida xabar berilgandi.