“Menga achinmang”. Sobiq prezident qamoqxonadagi rejalarini aytdi

Fransiyaning sobiq prezidenti Nikolya Sarkozi saylovoldi kampaniyasini noqonuniy moliyalashtirgani uchun berilgan besh yillik qamoq jazosini o‘tay boshladi. U Parijdagi “Sante” qamoqxonasida bir kishilik kamerada va bir necha hafta ichida ozodlikka chiqish umidi bilan apellyatsiya arizasini topshirgan.

21 oktyabr kuni 2007 yildan 2012 yilgacha Fransiya prezidenti lavozimida ishlagan 70 yoshli Nikolya Sarkozi qamoq jazosini o‘tashni boshlash uchun “Sante” qamoqxonasiga bordi. Bu Yevropa Ittifoqi tarixida birinchi marta sobiq yetakchining qamoqqa olinishidir.

Bir oy oldin Parij sudi Sarkozini 2007 yilgi prezidentlik kampaniyasini noqonuniy moliyalashtirish ishida jinoiy til biriktirishda aybdor deb topdi.

Tergovchilarning ta’kidlashicha, u o‘z yordamchilariga Liviyaning marhum rahbari, polkovnik Muammar Kaddafiyning saylov kampaniyasi uchun siyosiy imtiyozlar va Liviya hamda G‘arb o‘rtasidagi munosabatlarni tiklash evaziga 50 million yevro olish uchun murojaat qilishga ruxsat bergan.

Garchi sud pul mablag‘larini o‘tkazish to‘g‘risida to‘g‘ridan to‘g‘ri dalil topmagan bo‘lsa-da, Fransiya qonunchiligiga ko‘ra, korrupsion bitim faktining o‘zi allaqachon jinoyat ekanini ta’kidladi.

Sarkozi besh yil qamoq va 100 ming yevro jarimaga tortildi. Uning sobiq hamkorlaridan ikkitasi ham xuddi shu ishda ayblangan: biri olti yilga ozodlikdan mahrum etilgan, yana biri ikki yilga qamalgan.

Siyosiy qasos va Qaddafiyning soyasi

Sarkozining o‘zi hukmni siyosiy motiv deb atagan va Qaddafiy atrofidagilar qasos qurboni bo‘lganini da’vo qilgan. Uning ta’kidlashicha, bu Fransiyaning 2011 yilda “Arab bahori” davrida Liviya rahbari rejimiga qarshi harbiy operatsiyani qo‘llab-quvvatlash qaroriga javob bo‘lgan.

Qisqa muhlatdan so‘ng prokuratura qamoq muddatini 21 oktyabrdan belgiladi. O‘sha kuni ertalab Sarkozi rafiqasi, qo‘shiqchi va model Karla Brunining qo‘lidan ushlab uyidan chiqib ketdi va kameralarning miltillovchi chiroqlari ostida Parijdagi yagona faoliyat ko‘rsatayotgan axloq tuzatish muassasasi “Sante” qamoqxonasi tomon yurdi.

“Sante” – tarixga ega qamoqxona

XIX asrda Parij janubida qurilgan “Sante” qamoqxonasi Fransiyadagi eng gavjum qamoqxonalardan biri hisoblanadi. Turli vaqtlarda uning devorlarida shoir Giyom Apolliner, ofitser Alfred Dreyfus, yozuvchi Jan Genet, “Taksi” filmidagi roli bilan mashur bo‘lgan aktyor Sami Naseri, Jazoir prezidenti Ahmad Ben Bella va Panamaning sobiq diktatori Manuel Norega o‘tirgan.

Endi bu ro‘yxatga Fransiyaning birinchi prezidenti va Yevropa Ittifoqi davlatining qamoqqa olingan birinchi rahbari Nikolya Sarkozi qo‘shildi. Undan oldin qamoqqa olingan oxirgi fransuz rahbari natsistlar bilan hamkorlikda ayblangan marshal Filipp Peten edi.

Maxsus shartlar

Sarkozi avvalgi prezident va ichki ishlar vaziri lavozimlarida ishlagani uchun alohida sharoitlarda ushlab turilgan. Uning to‘qqiz kvadrat metrlik kamerasi karavot, stol, dush, hojatxona, elektr pech bilan jihozlangan. U qamoqxonaning standart ratsionini oladi, lekin mahalliy oshxonadan ovqat sotib olishi va o‘zi uchun ovqat pishirishi mumkin.

Unga oyiga 7,50 yevroga muzlatkich va 14 yevroga televizor ijaraga olishga ruxsat berilgan. Uning kamerasi tasdiqlangan raqamlar ro‘yxati, jumladan, oilasining aloqa ma’lumotlari bilan jihozlangan telefon bilan ta’minlangan.

Sarkoziga haftada uch marta yaqinlari bilan uchrashish va har kuni sayr qilishga ruxsat etiladi. Shuningdek, unga kutubxona va sport zaliga kirishga ruxsat berilgan. Xavfsizligi uchun sobiq prezident boshqa mahbuslardan ajratilgan: hatto sayr paytida ham uni derazadan ko‘rishga ruxsat berilmagan.

“Bizning maqsadimiz har qanday aloqa yoki yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan hodisalarning oldini olishdir”, degan “Le Monde” nashrining qamoqxona ma’muriyatidagi manbasi.

Vidolashuv kechasi va elitaning qo‘llab-quvvatlashi

Qamoqqa olinishidan oldin Sarkozi 9 oktyabr kuni Bois-de-Bulondagi pavilonda eng yaqin ittifoqchilari bilan xayrlashuv ziyofatini o‘tkazdi. Mehmonlar orasida Madaniyat vaziri Rashida Dati, Yelisey saroyi bosh kotibi Emmanuel Mulen va fransuz elitasining boshqa vakillari bor edi.

“Hikoyalarimning oxiri hali yozilmagan. Menga achinmang – birovning ko‘z yoshiga chiday olmayman. Asosiysi, siz g‘azabdasiz”, dedi Sarkozi.

Bir necha kundan so‘ng u Prezident Emmanuel Makron bilan uchrashdi va u o‘zidan oldingi prezidentni “bunday sharoitda” qabul qilish “tabiiy holat” ekanini tushuntirdi.

Adliya vaziri Jerald Darmanen, Sarkozining azaliy do‘sti, uni qamoqxonada ko‘rishga va’da bergan, biroq sudyalar va prokurorlar kasaba uyushmasi buni "vazir rolini do‘sti roli bilan aralashtirib yuborgan” deb tanqid qilgan.

Marin Le Pen va fransuz huquqining boshqa vakillari, shuningdek, Sarkozi siyosatdan ketganidan keyin hamkorlik qilgan ishbilarmon doiralar sobiq prezidentni qo‘llab-quvvatladi.

Monte Kristo, apellyatsiya va tez ozodlikka chiqish umidi

“Le Figaro” nashriga bergan intervyusida Sarkozi “Graf Monte-Kristo”ni va qamoqdagi Iso Masihning tarjimai holini o‘qishni rejalashtirayotganini aytdi. Gazeta bu uning o‘zining aybsizligiga ishonchiga aniq ishora ekanini yozgan. U o‘z xotiralarini yozishni ham boshlagan, ammo ularni tugatmasdanoq ozod qilinishi mumkin.

Uning advokatlari hukm hali kuchga kirmaganini aytib, apellyatsiya shikoyati berdi. Shunga qaramay, birinchi instansiya sudi qarori Sarkozini g‘azablantirdi.

Advokatlar uni ozod qilish uchun ariza berdi va sud jarayoni ikki oygacha davom etishi mumkin bo‘lsa-da, himoyachi sobiq prezident 3-4 hafta ichida yana ozod bo‘lishiga umid qilmoqda.

Nikolya Sarkozi ishi

Sarkozi Liviyaning marhum rahbari, polkovnik Muammar Kaddafiydan millionlab noqonuniy mablag‘larni olish bilan bog‘liq ish bo‘yicha jinoiy til biriktirishda aybdor deb topilgan. Sud Sarkozini 2005-2007 yillardagi “jinoiy fitnada ishtirok etish”da aybdor deb topdi, biroq uni davlat mablag‘larini o‘g‘irlash va passiv korrupsiyada oqladi. Prokurorlar Sarkoziga 7 yillik qamoq jazosi, 300 ming yevro jarima va davlat lavozimlarida ishlash huquqidan 5 yilga man etishni so‘ragan edi. U besh yillik qamoq jazosiga hukm qilindi. Hukm u apellyatsiya bergan taqdirda ham qamoqda o‘tirishini bildiradi. Hukm ko‘pchilik kutganidan qattiqroq va zamonaviy Fransiyaning siyosiy tarixida birinchisi bo‘ldi. Bu ishda Sarkozidan tashqari yana 11 kishi, jumladan, hukumatning sobiq a’zolari ham bor. Sarkozining sobiq apparat rahbari Klod Gean (u uchun bu birinchi sudlanganlik emas) 500 ming yevro olganlik uchun passiv korrupsiya, shuningdek, hujjatlarni qalbakilashtirish va “ta’sir o‘tkazish”da aybdor deb topildi. Sobiq vazir Bris Ortfe “jinoiy til biriktirishda ishtirok etish”da aybdor deb topildi, biroq boshqa ayblovlar bo‘yicha oqlandi. Sarkozi va Kaddafiyning yaqin doiralari o‘rtasida vositachi bo‘lib ishlagan tadbirkor Aleksandr Juxri korrupsiya va ta’sir o‘tkazishda aybdor deb topildi. Ma’lumot uchun, Sarkozi Fransiyani 2007-2012 yillarda boshqargan.

Eslatib o‘tamiz, Fransiyaning besh yilga ozodlikdan mahrum etilgan sobiq prezidenti Nikolya Sarkozi 21 oktyabr kuni qarsaklar ostida qamoqxonaga jo‘natilgandi.