Germaniyada Nazarboyevlarga tegishli hashamatli saroylar aniqlandi 

Germaniyada Qozog‘istonning birinchi Prezidenti Nursulton Nazarboyevning oila a’zolarining hashamatli saroylari topildi. Bu haqda Germaniyaning Deutsche Welle (DW) nashri xabar bergan.  

“Freskalar, hashamatli qandillar, qimmatbaho yog‘ochlardan yasalgan shiftlar — Baden-Badendagi Zeyelax saroyining ichki bezaklari hayratlanarli. XIX asrda Zeyelax mashhur rus diplomati, xususiy maslahatchi Mixail Xreptovichning yozgi qarorgohi bo‘lgan. Ammo hozir bu yerda nimalar borligi aristokratning tushiga ham kirmagan. Qozog‘istonlik yangi mulkdorlar tarixiy villani qayta qurib, hududda favvorali landshaft bog‘i va uning ostida 1000 kv.m ga yaqin hashamatli spa-zona barpo etishgan”, deyiladi xabarda. 

Qayd etilishicha, 25 metrlik hovuz ustidagi shisha gumbaz hatto koinotdan olingan suratlarda ham ko‘rinadi. 

“Elit mulkni tartibga solish deyarli o‘n yil davom etdi va ikki yil oldin yakunlandi. Emissiyaning narxi 60 million yevroni tashkil etadi”, deyiladi OAV xabarida.

Germaniya kompaniyalari reyestridagi hujjatlarga ko‘ra, Zeyelaxga egalik qiluvchi Schloss Seelach Invest kompaniyasining ustav kapitali mulkni rekonstruksiya qilish yillarida asta-sekin bu miqdorga oshirilgan. 

“Ular pulni ayamadi”, degan rekonstruksiyada qatnashganlardan biri. 

Uning aniqlik kiritishicha, quruvchilar Qozog‘istonga fotosuratlar jo‘natib, har bir qadam bo‘yicha hisobot bergan. 

“Bir marta mijozlarga freskalar yoqmadi va ular ishni qayta boshlashni buyurdi, rassomga esa 150 000 yevro to‘lab bo‘lingan edi”, deya qo‘shimcha qilgan u.

OAV ma’lumotlariga ko‘ra, qozog‘istonliklar Zeyelax mulkidan tashqari hududdagi yana uchta ko‘chmas mulk ob’ektiga, jumladan, ikkita tarixiy obidaga — mashhur me’mor Gustav Stroxning XX asr boshlarida tarixiylik uslubida qurilgan villasiga va Byulerxe qal’a mehmonxonasiga egalik qiladi.

Umuman olganda, villalar va mehmonxonalarga 100 million yevrodan ortiq sarmoya kiritilgan. 

“Bularning barchasi bir oila a’zolariga tegishli”, deyilgan xabarda.

Schloss Seelach Invest GmbH asoschisi (Zeyelax mulkining egasi) Qozog‘istonning Verus Praedium International kompaniyasi bo‘lib, u o‘z navbatida Olma-otaning “Kipros” kompaniyasiga tegishli. Schloss Seelach Invest GmbH foyda oluvchisi Qozog‘istonning sobiq Prezidenti Nursulton Nazarboyevning kuyovi, uning o‘rtancha qizi Dinaraning eri Timur Kulibayevdir. 

Timur va Dinara Kulibayevlar Qozog‘istonning Mercury Properties kompaniyasi orqali Germaniyadagi boshqa bir kompaniya Bühlerhöhe Castle Invest GmbH’ning yakuniy benefitsiarlari hisoblanadi. 

“Bu kompaniya Baden-Baden yaqinidagi Byule shahrida ikkita mehmonxonaga ega”, deyilgan xabarda. 

Qayd etilishicha, Timur Kulibayev Kazenergy sanoat assotsiatsiyasining raisi, yanvar oyining o‘rtalariga qadar u ko‘p yillar davomida “Atameken” milliy tadbirkorlar palatasini boshqargan, u qonuniy ravishda biznes va hukumatning iqtisodiy siyosati ustidan sezilarli ta’sir ko‘rsatgan. 

“Dinara va Timur Kulibayevlar Qozog‘istondagi eng boy turmush qurgan juftlik. “Forbes” nashri Nursulton Nazarboyevning qizi va kuyovining boyligini qariyb 6 milliard dollarga baholagan. So‘nggi o‘n yil ichida ularning aktivlari ikki baravar ko‘paygan va ular Qozog‘iston mustaqilligining ilk kunlaridan, ya’ni Nazarboyev davlat rahbari bo‘lganidanoq boyib keta boshlagan”, deyiladi maqolada. 

Siyosatshunos Dosim Satpayevga ko‘ra, sobiq Prezident va uning oilasi o‘z boyliklari bilan ijtimoiy adolatsizlikni timsol qilib ko‘rsatmoqda, bu esa yanvar oyida mamlakatda tartibsizliklarga aylanib, yuzlab qurbonlarga sabab bo‘lgan ommaviy noroziliklarning asosiy sabablaridan biriga aylandi.

“Nazarboyevga aloqador elita Qozog‘istonda qanchalik boyib ketgan bo‘lsa, mamlakatda qashshoqlik umuman kamaymadi”, degan Satpayev. 

Unga ko‘ra, xususan, neft qazib olish kabi foydali sohada tengsizlik masalasi, ayniqsa, keskin. Mamlakatning energetika resurslari asosan hukmron elita tomonidan nazorat qilinadi va neftchilar ish haqining pastligi sababli muntazam ish tashlaydi.

OCCRP Uyushgan jinoyatchilik va korrupsiyani o‘rganish markazining yaqinda o‘tkazgan tergoviga ko‘ra, Nursulton Nazarboyev butun dunyo bo‘ylab xayriya niqobi ostida faoliyat yurituvchi jamg‘armalar orqali qariyb 8 milliard dollarlik aktivlarni nazorat qiladi. 

“Rasmiy nuqtai nazardan, Kulibayevlarning Germaniyaga kiritgan sarmoyalari qonuniydir — ular Qozog‘istonda noqonuniy kelib chiqishi aniqlangan taqdirdagina Germaniyaning jinoiy daromadlarni legallashtirishga qarshi qonunchiligini buzgan bo‘lardi. Bundan kelib chiqqan holda, Germaniyadagi qozog‘istonlik faollarning talablarini bajarish unchalik oson emas. Mulkni musodara qilish masalalarida faqat qonun ustuvorligi usullaridan foydalanish mumkin. Hammasi isbotlangan bo‘lishi kerak”, deydi Germaniya-Qozog‘iston jamiyati raisi Tomas Xelm.

Nashrning Baden-Badendagi suhbatdoshlarining ta’kidlashicha, Germaniyada hashamatli uy-joylarga ega bo‘lgan Nursulton Nazarboyevning oila a’zolaridan birortasi haligacha ularga bormagan.

Siyosatshunos Satpayevga ko‘ra, bu ajablantirmaydi. Uning fikricha, hashamatli mulklar sobiq Prezident oilasi uchun hokimiyat almashganda oltin quymalari, aksiyalar va G‘arb banklaridagi hisob raqamlaridagi pullar kabi bir xil “zaxiradagi aerodrom”dir.

Avvalroq, Britaniya parlamenti tomonidan Nursulton Nazarboyev oilasi va uning atrofida faoliyat yuritganlarga qarshi sanksiyalar qo‘llanishi mumkinligi haqida xabar bergandik. Britaniya parlamenti taqdim etgan ro‘yxatning avvalini Nazarboyevning o‘rtancha kuyovi Timur Kulibayev, Qozog‘iston parlamenti sobiq spikeri Nurlan Nigmatulin, “Nur Otan” partiyasi raisining sobiq birinchi o‘rinbosari Bauirjon Baybek va qator davlat amaldorlari egallagan.  

Eslatib o‘tamiz, joriy yilning 2 yanvar kuni Qozog‘istonda suyultirilgan gaz narxi oshishiga qarshi norozilik namoyishlari boshlandi. Namoyishlar bir necha kundan keyin tartibsizliklarga aylanib ketdi. Ularning ishtirokchilari politsiya va harbiylarga hujum qilgan. Qozog‘iston Prezidenti Qosim-Jomart To‘qayev davlat to‘ntarishiga urinish haqida e’lon qildi. 7 yanvarga kelib vaziyat nisbatan barqarorlashdi, 19 yanvardan butun mamlakat bo‘ylab favqulodda holat bekor qilindi. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, ushbu voqealar natijasida 225 kishi halok bo‘lgan, 4,5 mingdan ortiq kishi jarohatlangan.