“Gazprom” Ukraina orqali gaz tranzitini to‘xtatdi

“Gazprom” Ukraina orqali gaz yetkazib berishni to‘xtatdi. Bu haqda Rossiya kompaniyasi bugun, 1 yanvar kuni xabar berdi. 

Kompaniya 2019 yil 30 dekabrda “Gazprom” va Ukrainaning “Naftogaz” kompaniyasi o‘rtasida Rossiya gazini tashishni tashkil etish bo‘yicha imzolangan shartnoma va ikki mamlakat GTS operatorlari o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlik to‘g‘risidagi shartnomaning amal qilish muddati tugaganini eslatdi. 

“Ukraina tomonining ushbu kelishuvlarni uzaytirishdan bir necha bor va aniq ifodalangan rad etishi tufayli “Gazprom” 2025 yil 1 yanvardan boshlab Ukraina hududi orqali tranzit uchun gaz yetkazib berish texnik va huquqiy imkoniyatidan mahrum bo‘ldi”, deya ta’kidlagan Rossiya kompaniyasi.

Ukraina Energetika vazirligiga ko‘ra, Rossiya gazining Ukraina orqali tranziti “milliy xavfsizlik manfaatlari uchun” to‘xtatilgan.  

“Biz Rossiya gazining tranzitini to‘xtatdik, bu Rossiya bozorlarini yo‘qotmoqda, u moliyaviy yo‘qotishlarga duchor bo‘ladi”, degan Ukraina Energetika vaziri German Galuenko.

“Reuters” axborot agentligi taxminlariga ko‘ra, yetkazib berishning to‘xtatilishi Ukrainaning tranzitdan yiliga 800 million dollarga yaqin, “Gazprom” esa gaz sotishdan 5 milliard dollarga yaqin daromadlarini yo‘qotishiga olib keladi. 2024 yilda Rossiya konserni ushbu yo‘nalish bo‘ylab qariyb 15 milliard kub metr yoqilg‘i yetkazib berdi, bu Yevropa Ittifoqidagi umumiy iste’molning 4,5 foizini tashkil etdi. Yevropa Ittifoqi tranzitni to‘xtatishga tayyorligini e’lon qilgan bo‘lsa-da, hamma davlatlar ham bu pozitsiyani qo‘llab-quvvatlamaydi. Xususan, Slovakiya Bosh vaziri Robert Fitso  mamlakatda gaz ta’minoti to‘xtab qolgani sababli gaz inqirozi yuzaga kelishidan ogohlantirdi.

Yevropa mamlakatlariga ta’siri

“Reuters” xabariga ko‘ra, Ukraina tranzitini to‘xtatish Moldovaga eng og‘ir ta’sir qiladi. Slovakiya, Chexiya va Avstriya kabi Rossiya gazining boshqa xaridorlari muqobil yetkazib berish yo‘llarini o‘rnatgan. Vengriya Rossiya gazini Turk oqimi gaz quvuri orqali olishda davom etadi.

“Yevropa uchun arzon rus gazining yo‘qolishi iqtisodiy sekinlashuvga, inflyatsiyaning keskin o‘sishiga va hayot narxining yomonlashishiga olib keldi. Garchi Yevropa tezda muqobil energiya manbalarini topsa-da, rus gazining yo‘qolishi uzoq muddatli xavotirlarni kuchaytirdi”, deya ta’kidlaydi agentlik.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq “Gazprom” 2040 yilgacha Qozog‘iston orqali O‘zbekiston va Qirg‘izistonga gaz tranziti bo‘yicha uzoq muddatli shartnomalar tuzgandi.