Fransiya Armaniston-Ozarbayjon to‘qnashuvi bo‘yicha BMT Xavfsizlik kengashi yig‘ilishini chaqirmoqchi

Fransiya Armaniston va Ozarbayjon chegarasida vaziyat keskinlashgani sababli Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik kengashi yig‘ilishini chaqiradi. Bu haqda bugun, 13 sentyabr kuni Yelisey saroyida ma’lum qilindi. 

“Fransiya Armaniston-Ozarbayjon chegarasidagi vaziyat masalasini hozirda o‘zi raislik qilayotgan BMT Xavfsizlik kengashi muhokamasiga olib chiqadi”, deydi Yelisey saroyi vakili Fransiya Arezidenti Emmanuel Makron va Armaniston Bosh vaziri o‘rtasidagi telefon suhbati yakunlari bo‘yicha bayonotda. 

Fransiya Prezidenti ma’muriyati Makron “o‘t ochishni to‘xtatish rejimiga qat’iy rioya qilishga va Armanistonning hududiy yaxlitligini hurmat qilishga chaqirishda davom etishini” ta’kidlagan. Yelisey saroyida ko‘rsatilganidek, ushbu mojaro bilan bog‘liq barcha masalalar faqat muzokaralar yo‘li bilan hal qilinishi tomonlar ixtiyorida.

Armaniston Bosh vaziri Nikol Pashinyan va Fransiya Prezidenti Emmanuel Makron o‘rtasidagi telefon orqali muloqot bugun, 13 sentyabr kuni bo‘lib o‘tdi. 

"Bosh vazir Pashinyan Ozarbayjon yarim tunda Armanistonning suveren hududiga qarshi provokatsion va tajovuzkor harbiy harakatlar boshlaganini aytdi. Pashinyan mavjud vaziyatdan chuqur xavotir bildirdi va xalqaro hamjamiyatdan adekvat javob berish muhimligini ta’kidladi", deyiladi Armaniston Vazirlar Mahkamasi xabarida.  

Qayd etilishicha, Makron keskinlikning yanada kuchayishini qabul qilib bo‘lmas deb atagan va vaziyatni hal qilish zarurligini ta’kidlagan.

Eslatib o‘tamiz, 13 sentyabrga o‘tar kechasi Armaniston Qurolli Kuchlari bo‘linmalari Ozarbayjon-Armaniston davlat chegarasining Dashkesan, Kalbajar va Lochin yo‘nalishlarida keng ko‘lamli provokatsiyani amalga oshirgan edi.

Armaniston va Ozarbayjon chegarasida janglar 13 sentyabr kuni mahalliy vaqt bilan soat 00:05 da boshlandi. Baku Yerevanni provokatsiyalarda aybladi va shuning ortidan to‘qnashuv yuz berganini ma’lum qildi.

Rasmiy Bakuga ko‘ra, 12 sentyabrga o‘tar kechasi Armaniston Qurolli Kuchlari bo‘linmalari Ozarbayjon-Armaniston davlat chegarasining Dashkesan, Kalbajar va Lochin yo‘nalishlarida keng ko‘lamli provokatsiya sodir etgan.

Qorabog‘ urushi

Ozarbayjon va Armaniston 2020 yil aynan Qorabog‘ hududi masalasida o‘zaro hisob-kitob qilib oldi. Ikkinchi Qorabog‘ urushi yoki “Vatan muhorabasi” nomi bilan tarixga kirgan harbiy to‘qnashuvlar 2020 yilning 27 sentyabr kuni boshlanib, 44 kun davom etdi. 2020 yilning 9 noyabridan 10 noyabrga o‘tar kechasi “Tog‘li Qorabog‘da o‘t ochishni to‘xtatish haqida”gi bayonot imzolandi. Urush yakunlariga ko‘ra, Turkiya qo‘llovidagi Ozarbayjon g‘alaba qildi. Rossiyaning yordamiga umid qilgan Armaniston esa mag‘lubiyatga yuz tutdi. 

Harbiy salohiyati bo‘yicha dunyoda 11-o‘rinda turuvchi Turkiya Qorabog‘ urushida faol tarzda Ozarbayjonni ham ruhiy, ham siyosiy, ham harbiy jihatdan qo‘lladi. Aslida, Turkiya Birinchi Qorabog‘ urushidan beri Ozarbayjonni qo‘llab keladi. 2010 yilda ikki davlat harbiy hamkorlik borasida strategik sheriklikka erishgach, ushbu qo‘llov amaliy ko‘rinish kasb eta boshladi. Shundan so‘ng, Turkiya Ozarbayjon Qurolli Kuchlari uchun zobitlar tayyorlab, ushbu davlatga qurol eksport qilish bo‘yicha Rossiya va Isroildan so‘ng uchinchi o‘ringa chiqdi. Ayniqsa, o‘tgan 2020 yilda qurol eksporti 6 barobarga ortib ketdi. Tog‘li Qorabog‘dagi to‘qnashuvlar oldidan esa bu ikki davlat o‘zaro harbiy dala o‘quv mashg‘ulotlarini o‘tkazdi. Mashg‘ulotlar yakunida Turkiya Ozarbayjonda 2 ta F-16 qiruvchi samolyotini ham qoldirgani aytiladi. Turkiyada ishlab chiqarilgan “Bayraktar” uchuvchisiz harbiy apparatlarining ham Ozarbayjon g‘alabasini ta’minlashdagi o‘rni yuqori bo‘ldi.

44 kunlik urush yakunlariga ko‘ra, Ozarbayjon armiyasi mamlakatning 5 shahri, 4 ta posyolka va 286 ta qishlog‘ini arman bosqinchilaridan ozod qildi. Ozarbayjon Qurolli Kuchlarining 2, 9 mingdan ortiq harbiy xizmatchisi o‘z ona yurtlarini ozod qilish uchun kurashda halok bo‘ldi.