Buyuk Britaniya ballistik raketalarga qarshi himoyaga egami?

Buyuk Britaniya potensial yadroviy bo‘lmagan ballistik raketa hujumidan deyarli himoyalanmagan. Bu haqda mamlakatning “The Sunday Times” gazetasi tomonidan kecha, 4 yanvar kuni chop etilgan tadqiqot hujjatida keltirilgan.

Butun dunyoda ballistik raketalardan tobora ko‘proq foydalanilmoqda

Hujjatda yozilganidek, Sovuq urush davrida ingliz strateglari orolga faqat yadroviy kallaklar bilan hujum qilish mumkin, bu muqarrar ravishda yadro urushiga olib keladi, deb taxmin qilgan. Ammo so‘nggi paytlarda dunyoda yadroviy bo‘lmagan zaryadli ballistik raketalardan foydalanish ko‘payib bormoqda. Misol tariqasida “The Times”  Ukrainaga Oreshnik hujumini va Eronning Isroilga qarshi yirik raketa hujumini keltirgan. Nashrning ma’lum qilishicha, London voqealarning bunday rivojlanishiga javob bermaydi.

“Rossiyaning Ukrainaga qarshi halokatli uzoq masofali raketa hujumlari boshqa Yevropa mamlakatlari ko‘proq havo mudofaasini sotib olishga shoshilishlariga olib kelgan bo‘lsa-da, Buyuk Britaniyada muhim infratuzilmani yoki aholi punktlarini ballistik raketalardan himoya qilish uchun quruqlikdagi havo mudofaasi mavjud emas”, deb yozadi gazeta.

Nashrning Qirollik Mudofaa vazirligidagi manbalari NATOning qator davlatlari Buyuk Britaniya Yevropani uzoq masofali raketalardan himoya qilish uchun zarur bo‘lgan mudofaa qalqonlarini yaratishga yetarli hissa qo‘shmayotganidan hafsalasi pir bo‘lganini ma’lum qildi. Masalani o‘rgangan Britaniya mustaqil komissiyasi bu xulosaga qo‘shiladi.

“O‘ndan ortiq faol harbiy xizmatchilar va mudofaa ekspertlari bilan suhbatlar Buyuk Britaniya va uning xorijdagi harbiy bazalari uchun xavf ortib borayotganini ko‘rsatdi, chunki Xitoy, Rossiya va Eron qit’alarni tovush tezligidan bir necha baravar tezlikda kesib o‘ta oladigan ballistik raketalarni jadallik bilan ishlab chiqmoqda”, deb yozadi “The Times”.

Samolyotlar, kemalar va havo hujumidan mudofaa tizimlari yetarli emas

“The Times” nashrining yozishicha, Buyuk Britaniya o‘nlab yillar davomida na quruqlikda, na havoda va na dengizda raketalarga qarshi mudofaa tizimlariga sarmoya kiritgan. Oqibatda zamonaviy RAF qiruvchilarida ballistik raketalarni tutib olishga qodir raketa tizimlari mavjud emas. Mavjud yerga asoslangan havo mudofaa tizimlari orasida hech biri bunday raketalarni yo‘q qilish uchun mo‘ljallanmagan. Butun Britaniya orollarida ballistik raketani aniqlay oladigan yagona radar mavjud. U Shimoliy Angliyadagi Fylingdales havo kuchlari bazasida joylashgan.

Buyuk Britaniyaning ballistik raketalarga qarshi asosiy quroli 45-toifa esminetslardir, ammo ularning asosiy vazifasi flot va dengiz bazalarini himoya qilishdir. Misol uchun, ular hozir O‘rtayer dengizi va Qizil dengizlarda ishlamoqda. Mutaxassislarning ogohlantirishicha, bu kemalarning imkoniyatlari cheklangan. Bundan tashqari, bir vaqtning o‘zida faqat ikkita esminets xizmat qiladi. Ularning radar masofasi atigi 250 milya (400 km) ekanligini hisobga olsak, bu butun Buyuk Britaniyani himoya qilish uchun yetarli emas.

Gazetaning xulosasiga ko‘ra, Buyuk Britaniya zudlik bilan Isroilning Temir gumbaziga o‘xshash raketaga qarshi mudofaa tizimiga muhtoj.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq Buyuk Britaniya armiyasi tomonidan birinchi marta zirhli mashinadan yuqori energiyali lazer quroli otilgandi va uchuvchi dronlarni muvaffaqiyatli yo‘q qilgandi. An’anaviy qurol turlaridan muhim afzallik – bu o‘q-dorilar soniga cheklovning yo‘qligi. Britaniya Mudofaa vazirligi bu lazer qurollarini mavjud qurollarga nisbatan tejamkorroq bo‘lishini ta’kidlagan.