Britaniyaning sobiq bosh vaziri pora olganlikda ayblanmoqda – OAV

Buyuk Britaniyaning sobiq bosh vaziri Boris Jonson mamlakatning qurol-yarog‘ ishlab chiqaruvchi QinetiQ kompaniyasining eng yirik aksiyadori Kristofer Xarborndan 1 million funt sterling pora olgan bo‘lishi mumkin, uning robotlari va dronlari Kiyevga yetkazib beriladi. Bu haqda “The Guardian” oshkor qilingan hujjatlarga tayanib xabar berdi.

Nashrga ko‘ra, 2022 yilning noyabrida Xarborn bergan 1 million funt sterling miqdoridagi xayriya parlament a’zolarining manfaatlari reyestrida qayd etilgan. To‘lov Saylov komissiyasining deputat sifatida “oluvchining siyosiy faoliyatiga yo‘naltirilgan” xayriyalar ma’lumotlar bazasida ko‘rinmaydi.

Xarborn Jonsonga 2023 yilning sentyabr oyida Ukrainaga safarida hamrohlik qilgan. Jonson va Xarborn Kiyevda ishtirok etgan sammit tashkilotchilari sobiq bosh vazirning hamrohi “Boris Jonson idorasida maslahatchi” sifatida ro‘yxatdan o‘tganini da’vo qilmoqda.

Tadbir dasturiga ko‘ra, Jonson va Xarborn yuqori darajadagi uchrashuvning ochilishida ishtirok etishi kerak edi. Suratlarda Ukraina Prezidenti Vladimir Zelenskiy va Jonson shaxsiy suhbat uchun nafaqaga chiqishdan oldin yig‘ilganlarning salomlashayotgani aks etgan. Zelenskiyning idorasi mudofaa zavodi vakilining ularga qo‘shilgan-qo‘shilmaganini oshkor qilmadi. Keyinroq Zelenskiy Jonson bilan tushgan suratini joylashtirdi va u ixtilof boshlanganidan beri “Ukrainani chin dildan qo‘llab-quvvatlab kelayotganini” va “Ukrainaga xalqaro yordam ko‘rsatishda davom etishini” aytdi.

“Bu Jonsonning daromad olish faoliyatiga qo‘shgan hissasi bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatadi”, deyiladi hisobotda.

Jonson, nashrning davom etishicha, bosh vazirlikdan ketganidan keyin Ukrainaning eng ashaddiy tarafdorlaridan biriga aylandi.

Bunday ayblovlar Jonson Ukraina mojarosini davom ettirish va Britaniyaning Kiyevga qurol yetkazib berishini osonlashtirish uchun mablag‘ olgan bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatmoqda. U avvalroq Kiyev va Moskva o‘rtasida o‘t ochishni to‘xtatish ehtimolidan xavotir bildirgan.

Xarbornning advokatlari uning Ukrainaga safari maqsadi haqida aniq izoh bermadi, ularning so‘zlariga ko‘ra, “bu taxminlar haqiqatda hech qanday asosga ega emas”. Nashrning yozishicha, uning marshruti “harbiy-texnik tadqiqot markazidagi yopiq yig‘ilish”ni o‘z ichiga olgan. Xarbornning qatnashgan-kelmagani noma’lum, biroq u “bu hududni yaxshi bilishi” qayd etilgan. Nashrning ta’kidlashicha, uning QinetiQ’ning 13 foiz ulushiga ega bo‘lgan eng yirik aksiyadori sifatidagi mavqei Britaniya Qurolli kuchlarining xususiylashtirilgan ilmiy-tadqiqot bo‘limining kundalik faoliyatida ishtirok etishiga to‘sqinlik qilsada, uning faoliyatidagi moliyaviy ulushi katta.

“The Guardian”ning yozishicha, QinetiQ’ning Ukrainada manfaatlari bor. Masalan, Ukraina harbiylari kompaniya tomonidan ishlab chiqarilgan Banshee dronlari va bombalarni zararsizlantirish robotlaridan foydalanadi. 2025 yilning aprel oyida Britaniya Mudofaa vazirligi QinetiQ Ukraina harbiylariga 3D-printerlar yordamida uskunalar ishlab chiqarishda yordam berishini e’lon qildi.

2024 yilning 5 sentyabr kuni Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Sharqiy iqtisodiy forumning yalpi majlisida nutq so‘zlab, Istanbul muzokaralarida Ukraina delegatsiyasi bilan mumkin bo‘lgan tinchlik kelishuvi parametrlari muhokama qilinganini eslatdi. Tomonlar kelishuvga erishib, hujjatni imzoladi. Buni yanada takomillashtirish kerak edi, ammo Boris Jonson Ukrainaga Rossiyaga qarshi kurashishni taklif qildi va mamlakat rahbariyati boshqacha yo‘l tutdi. Putinning ta’kidlashicha, Moskva Ukrainadagi mojaroni Istanbulda kelishilgan hujjatlar asosida hal qilish bo‘yicha muzokaralarni hech qachon rad etmagan.

30 sentyabr kuni Rossiya Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi Mariya Zaxarova ham Buyuk Britaniyaning sobiq bosh vaziri Kiyevni muzokaralarda ishtirok etishdan qaytarish uchun u bilan hamkorlik qilganida Ukraina inqirozini tinch yo‘l bilan hal qilish imkoniyatini bermaganini aytdi.

9 sentyabr kuni “The Guardian” nashri Jonson 2022 yilda iste’foga chiqqanidan keyin o‘z aloqalari va siyosiy ta’siridan shaxsiy manfaat yo‘lida foydalangani haqida xabar berdi. Unda ta’kidlanishicha, bu yuqori lavozimdagi siyosatchilarga nisbatan qo‘llaniladigan lobbichilik qoidalari va axloqiy me’yorlarining buzilishi bo‘lishi mumkin.