Armaniston AQSHning yadroviy texnologiyalaridan foydalanmoqchi

Qo‘shma Shtatlar Armanistonning iltimosiga binoan “123-kelishuv”da ko‘zda tutilgan Amerika fuqarolik yadro texnologiyalaridan foydalanish imkoniyatini o‘rganmoqda. Bu haqda “Civil Net” xabar berdi.

“123-kelishuv” bu – “Amerika atom energiyasi to‘g‘risidagi” qonunning 123-moddasidir. U millatlar yoki mintaqaviy mudofaa tashkilotlari bilan faqat Prezident tomonidan ma’qullanadigan va Amerika Qo‘shma Shtatlari Kongressi tomonidan ratifikatsiya qilinadigan kelishuv shartlariga muvofiq hamkorlik qilish imkoniyatini nazarda tutadi.

“Qo‘shma Shtatlar Armanistonning “123-kelishuv”ga qo‘shilish arizasini o‘rganmoqda, agar ma’qullansa, Armaniston Amerika fuqarolik yadro texnologiyasini qo‘lga kiritishi mumkin bo‘ladi”, dedi AQSH Davlat departamenti.

Davlat departamentining 2022 yilgi ma’lumotlariga ko‘ra, Qo‘shma Shtatlar 48 mamlakat va hududlar bilan shunday kelishuvlarga ega. AQSH hukumati muzokaralar jarayoni tafsilotlarini baham ko‘rmaydi, biroq aytish mumkinki, Davlat departamenti Armanistonning “123-kelishuv”ga qo‘shilish so‘roviga munosib e’tibor qaratmoqda.

Nashrning qayd etishicha, agar Armaniston kelishuvga qo‘shilsa, bu Armanistonda sovet davrida qurilgan AES o‘rnini bosuvchi Amerika texnologiyasidan foydalangan holda yangi atom elektr stansiyasini loyihalash va qurishga yo‘l ochishi mumkin.

2023 yil noyabr oyida Armaniston Bosh vaziri Nikol Pashinyan mamlakat oldida yangi atom energetika bloki qurish vazifasi turganini, Yerevan Rossiya, AQSH va Janubiy Koreya bilan qaysi takliflar tijorat nuqtai nazaridan foydali bo‘lishi bo‘yicha muzokaralar olib borayotganini bildirgan.

Ma’lumot uchun, Armanistonda 1976 va 1980 yillarda ishga tushirilgan VVER-440 tipidagi zilzilaga chidamli reaktorlar negizida ikkita energiya blokiga ega bitta atom elektr stansiyasi mavjud. Atom elektr stansiyasi 1989 yil mart oyida Spitakdagi zilziladan keyin yopilgan, ammo ikkinchi energiya bloki 1995 yil noyabr oyida qayta ishga tushirilgan. “Rosatom” yordamida uni modernizatsiya qilish 2021 yilda yakunlandi. Mavjud AES blokining ishlash muddati 2026 yilgacha uzaytirildi. Hukumat “Armaniston atom elektr stansiyasini 2036 yilgacha uzaytirish jarayonini boshlash to‘g‘risida” qaror qabul qildi.