Alisher Qodirov o‘zbek yoshlarini Rossiya uchun potensial muhojirga aylantirayotgan omilni aytdi

O‘zbekistonda yoshlar qonunchilikdagi xato sabab o‘zbek va rus tillari orasida sarson bo‘lib, alal oqibat ilmsiz bo‘lib qolyapti. Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati, “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi raisi Alisher Qodirov shunday fikrni bildirdi.

Deputat Rossiya Prezidenti Vladimir Putinning “Rossiyada muhojirlarning farzandlari amalda rus tili va madaniyati muhitiga, imkoni boricha rus milliy qadriyatlariga to‘liq singib ketishiga erishish kerak”, degan fikriga munosabat bildirib, bu rus manfaatlariga xizmat qilishini ta’kidlagan.

“Bu rus milliy manfaatlari nuqtai nazaridan hurmat qilinishi kerak bo‘lgan, to‘g‘ri fikr. Qayerda yashasang o‘sha yerga moslashasan. Yumshoqroq bo‘lsang singib ham ketasan, albatta”, deydi Qodirov.

U O‘zbekistonda ko‘p yillardan beri oz sonli rus vatandoshlarining o‘zbek tiliga moslashishi o‘rniga, aksincha bo‘layotganini tanqid qilib, shunday deydi:

“Biz esa yuz yildan beri rus vatandoshlarimizga o‘zbek tilini o‘rgata olmaymiz. Aksincha, o‘zbeklar farzandini rus tilida ta’lim olishga yo‘naltirayotgani odatiylashib bormoqda. Toshkent shahrida o‘zbek tilida o‘qitilmaydigan maktablar soni ko‘payib ketdi. Achinarlisi, bunday maktablarning 90 foizdan ko‘p o‘quvchilari o‘zbeklardir. Bu qonunchilikdagi xato bilan bog‘liq masala”.

Uning ta’kidlashicha, yangi tahrirda ko‘rilayotgan “Davlat tili to‘g‘risida”gi qonun loyihasining 18-moddasida “O‘zbekistonda yashovchi shaxslar tarbiya va ta’lim olish tilini tanlash huquqiga egadirlar” deb belgilanmoqda. Bu huquq amaldagi qonunda ham bor bo‘lib, faqat ta’lim tiliga tegishli edi, endi tarbiya ham qo‘shilmoqda.

“Bu norma mohiyatan boshqa millat vakili bo‘lgan vatandoshlarimizning ona tilida tarbiya ko‘rish va ta’lim olish huquqini ta’minlashga qaratilgan edi. Buni qarangki, o‘zbek oilalari “farzandim rus tilini yaxshi bilsin” degan niyat bilan bog‘chadan yoki 1-sinfdan boshlab farzandi uchun tamoman begona bo‘lgan tilni tanlashmoqda”, deydi Qodirov.

U o‘zbek ota-onalarining farzandi uchun rus tilini tanlayotganini bolalarning ilmsiz bo‘lishining bosh sababi qilib ko‘rsatgan.

“Fojia faqat bunda emas. E’tibor bering, bolalar 5-6 sinfgacha butun diqqatini rus tilini anglash uchun (!) sarflaydi. Tabiiy ravishda boshqa muhim fanlarni rus tilida tushunmagani uchun o‘zlashtira olmaydi. Bu vaqtga kelib ikkinchi shok boshlanadi: yuqori sinflarda aniq fanlarni rus tilida o‘qitadigan pedagoglar yo‘q hisobi. Endi bola matematika va fizikani o‘zbek tilida o‘qishga majbur bo‘ladi, lekin o‘zbek tilini tushunmaydi”, deya dastlabki yillarda rus tili o‘qitishning oqibatlarini sanagan deputat.

U so‘zida davom etib, bola shu ikkita shok bilan, rus tilini “sudrab”, milliy qadriyat, vatan, ma’naviyat degan so‘zlarga nafrat bilan maktabni bitirishini ta’kidlagan.

“Marhamat, o‘zbek yoshlaridan iborat ishchilar guruhi. Bu holatda ularning juda ko‘pi uchun yagona yo‘l Rossiyada qora mehnat bo‘lib qoladi”, deya o‘zbekistonliklarning o‘zga yurtga muhojirlik nonini yeyishga majbur bo‘lishini qo‘shimcha qiladi Qodirov.

Qayd etilishicha, shu sababli “Milliy tiklanish” partiyasining fraksiyasi ushbu normani “O‘zbekistonda yashovchi shaxslarga o‘z ona tilida tarbiya va ta’lim olish uchun sharoit yaratiladi” shaklida o‘zgartirishni tashabbus qilmoqda.

“Konstitutsiyada O‘zbekistondagi barcha millatlarning tillarini rivojlantirish uchun sharoit yaratishga va’da berilgan. Bu va’da oshig‘i bilan bajarilmoqda, bajarilishi ham kerak. Lekin, bag‘rikengligimiz oqibatida o‘zbeklarning yangi avlodi o‘zligini anglamaydigan, ona tilini bilmaydiganlardan iborat bo‘lishiga yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi.

O‘zbekning bolasi o‘zbek qadriyatlari bilan tarbiya ko‘rsin, savodini o‘zbek tilida chiqarsin, 7-sinfdan boshlab istagan xorijiy tilni o‘rgansin, bu millat rivoji uchun zarur.

Boshqa millat vakillari bo‘lgan vatandoshlar ham ona tillarida tarbiya ko‘rsinlar, savod chiqarsinlar, lekin xorijiy tillar bilan bir qatorda, vatan tili sifatida o‘zbek tilini ham o‘rganishlari kerak”, deydi Alisher Qodirov.

U so‘zini taniqli rus yozuvchisi Fyodor Dostoyevskiyning ushbu so‘zlari bilan yakunlagan:

“O‘zligiga begona insondan baxtsizroq yana kim bo‘lishi mumkin?”