Зеленский Украинада рус тилининг ҳолати қандайлигини айтди

Украина Президенти Владимир Зеленский журналистларнинг рус тилига иккинчи давлат тили мақоми берилиши ҳақидаги саволларига жавоб берди. Бу ҳақда у ўзининг Telegram-каналида ёзди.

“Бизнинг битта давлат тилимиз бор – украин. Руслар хоҳлаганида гапириши мумкин”, дейди у.

Россия Президенти Владимир Путин Аляскада америкалик мавқедоши Дональд Трамп билан суҳбат чоғида рус тили Украинада расмий тилга айланиши кафолатларини талаб қилганди.

Рус тили Украинанинг давлат тили мақомига эга эмас, лекин у узоқ вақт давомида мамлакатнинг жанубий ва шарқий минтақаларида минтақавий тил бўлган. Украина Конституциясининг 10-моддасида рус тили ва миллий озчиликларнинг бошқа тиллари эркин ривожланиши, улардан фойдаланиш ва ҳимоя қилиниши кафолатланади.

Бироқ, шу билан бирга, 2019 йилда Украинада янги қонун кучга кирди, бу мамлакатда қўлланиладиган бошқа тилларга нисбатан украин тилига мутлақ ҳуқуқларни таъминлади. Қонун талабларига кўра, барча давлат органлари ходимлари, хизматчилар, савдо, хизмат кўрсатиш, таълим, тиббиёт, маданият ва ҳоказо соҳа вакиллари ўз хизмат вазифаларини бажаришда украин тилини билиши ва ундан фойдаланиши шарт.

Август ойида Украинанинг Давлат тилини ҳимоя қилиш бўйича комиссари Елена Ивановская рус тилини Киевдан қўллаб-қувватлаш ва алоҳида ҳимоя қилишни талаб қиладиган тиллар рўйхатидан чиқариб ташлаш кераклигини айтди.

Россия Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Мария Захарова Киевнинг рус тилини минтақавий тиллар рўйхатидан чиқариб ташлаш ҳақидаги чақириқларини танқид қилди ва Ивановская “Европа Хартиясига баланд Украина православ черковининг қўнғироқ минорасидан туриб тупурганини” айтди.

Ивановская илгари бир неча бор рус тилининг алоҳида мақомини бекор қилиш ташаббусини илгари сурган. Россия расмийлари, ўз навбатида, Украинада рус тили камситилганини бир неча бор таъкидлаган.

Бундан ташқари, 2024 йилда Олий Рада Украинада Россия билан алоқадор диний ташкилотлар фаолиятини тақиқловчи қонунни қабул қилди. Киев бу заруратни Москва “бошқа давлатларнинг мустақиллигини бостириш ва фуқароларнинг эркинликларини чеклаш учун черковдан фойдаланиши” билан изоҳлади.

Бунга жавобан Захарова Украина православ черковига “таъқибнинг навбатдаги босқичи”ни эълон қилди.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Россия Ташқи ишлар вазирлигининг буюртмасига кўра Бутунроссия жамоатчилик фикрини ўрганиш маркази (ВЦИОМ) рус тилининг Озарбайжон ва Ўзбекистондаги мавқеини ўрганиши хабар қилинганди.