Ўрмонларнинг кесилиши 500 минг кишининг ўлимига сабаб бўлди

Ўрмонларнинг кесилиши сўнгги 20 йил давомида ярим миллион кишининг ўлимига олиб келди. Бу ҳақда “Nature Climate Change” журналида эълон қилинган тадқиқотда сўз боради.

Олимлар ерларнинг “тозаланиши” Амазонка, Конго ва жануби-шарқий Осиёда ҳароратни ошираётганини аниқлаган. Бунинг ортидан соя йўқолади, ёғингарчилик даражаси камаяди ва ёнғинлар хавфи ортади. Ўрмон кесилиши туфайли юзага келган локал исиш глобал иқлим ўзгаришига қўшимча равишда ушбу ҳудуд аҳолиси дуч келаётган ҳарорат кўтарилишининг учдан бир қисмидан ортиғини ташкил этади.

Маълумотларга кўра, 2001 йилдан 2020 йилгача қарийб 345 миллион киши локал исишнинг ёмон оқибатларини бошидан кечирган. 2,6 миллион киши учун ҳарорат яна 3 даражага кўтарилган. Бу эса кўплаб ҳолларда ўлимга олиб келган.

Ўртача ҳисобда ўрмонларнинг кесилиши ҳар йили 28,3 минг кишининг ўлимига сабаб бўлган. Ҳолатларнинг ярмидан кўпи Жануби-Шарқий Осиёга, учдан бири Африкага, қолганлари эса Марказий ва Жанубий Америкага тўғри келган.

Бразилия, Гана ва Буюк Британиядан бўлган тадқиқот муаллифлари ўлим статистикасини оммавий ўрмонлар кесиладиган ҳудудлардаги ҳарорат ўзгаришлари билан солиштирган. Бу эса бевосита қурбонлар сони ҳисоблаб чиқилган илк тадқиқот ҳисобланади.

Лидс университети профессори Доминик Спракленнинг таъкидлашича, ўрмонларнинг кесилиши оқибатидаги локал зарар етарлича баҳоланмайди, чунки эътибор кўпроқ глобал иқлим ва агробизнес манфаатларига қаратилади.

У Бразилиянинг Мату-Гросу штатини мисол қилиб келтирган. У ерда соя плантациялари учун ўрмонлар оммавий равишда кесилган. Спракленнинг айтишича, тропик ўрмонларни асраш инсонлар ҳаётини сақлаб қолади ва қишлоқ хўжалигини қўллаб-қувватлайди. Хусусан, ўрмонлар ҳароратни тартибга солади, ёмғир олиб келади ва маҳаллий аҳолининг озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлайди.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ олимлар ҳаддан ташқари иссиқлик биологик қаришга сабаб бўлишини аниқлагани хабар қилинган эди. Тадқиқотга кўра, иссиқлик тўлқинлари инсон танаси учун спиртли ичимликларни қабул қилишдан анча зарарлироқ ва бу қисқа мудатда ўлим сонининг ошишига ҳам олиб келади. Масалан, жорий йилда Англияда биргина иссиқлик тўлқини пайтида 600 га яқин эрта ўлим аниқланган.