Расман: Тижорат банклари валютани нақд сота бошлади

Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ички валюта бозоридаги ҳозирги вазият ва валюта курсининг динамикаси юзасидан баёнот берди.

Марказий банкнинг жорий йил 9 августдаги хабарида Ички валюта бозорида юз бераётган ўзгаришларнинг сабаблари баён қилинди. 

Сўнгги кунларда ички банклараро валюта бозорида ким ошди савдосида курслар ўзгарувчанлигининг ортиши кузатилмоқда. Хусусан, 2019 йил 20 августдаги биржа савдоларида сўмнинг АҚШ долларига нисбатан курси 9384 сўм/долларни ташкил этди. 

Валюта курси хатти-ҳаракатларидаги бундай ўзгаришлар валюта бозорида мавжуд талаб ва таклиф нисбати ҳисобга олинган ҳолда курсни барқарорлаштириш мақсадида банклараро савдо сессияларида жорий алмашинув курсининг ўзгаришига олиб келади. 

Аввал хабар қилинганидек, сўнгги ойлардаги айирбошлаш курси динамикаси қуйидаги омиллар таъсирида шаклланди. 

Биринчидан, жаҳон иқтисодиётидаги хавфларнинг ошиши ва савдо можароларининг кучайиши, бу АҚШ, Хитой, эвро ҳудуди ва бошқа мамлакатларда иқтисодий ўсиш суръатларининг пасайишига олиб келади.

Шу билан бирга, кўплаб мамлакатларнинг молия бозорлари ушбу ўзгаришларга миллий валюталарнинг, жумладан, асосий савдо шериклари бўлган Ўзбекистоннинг валюта курсининг ўзгарувчанлиги ва қадрсизланишининг кучайиши орқали муносабат билдирмоқда. Уларнинг миллий валюталарининг қадрсизланиши даражаси инфляциядан олдинда, бу сумманинг реал қийматда қадрланишига олиб келади. 

Иккинчидан, юқоридаги омиллар иқтисодиётдаги инвестиция ва кредит фаоллигининг ошиши билан бир қаторда экспортнинг “нархининг кўтарилиши” ва импортнинг жозибадорлиги ошиши кўринишида маҳаллий ишлаб чиқарувчиларнинг ташқи ва ички бозорларда нарх рақобатбардошлигининг пасайишига олиб келади. 

Натижада, сўнгги йилларда ички валюта бозорида талабнинг барқарор ўсиши кузатилмоқда. 

Глобал иқтисодий ривожланиш тенденцияси фонида Марказий банк валюта курсини шакллантиришга ташқи омилларнинг таъсирини кучайтириш имкониятини тан олди. 

Шу билан бирга, Марказий банк ички валюта бозоридаги вазиятни диққат билан кузатишда давом этади ва ташқи таъсирларнинг таъсирини юмшатиш ва асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар балансини таъминлаш учун бозор механизмларидан фойдаланади. 

Хусусан, Молия вазирлиги билан биргаликда инфляция ва валюта курсига қўшимча босим олиб келадиган кредитлаш ва фискал кенгайиш жараёнини тўхтатиш бўйича келишилган ҳаракатлар амалга оширилади. 

Валюта бозорини янада эркинлаштириш бўйича чора-тадбирларни амалга ошириш доирасида жорий йилнинг 20 августидан бошлаб тижорат банклари валюта айирбошлаш шохобчалари орқали нақд хорижий валютани сотишни бошладилар.