Россия AZAL самолётини уриб туширишга буйруқ берган – ОАВ (видео)

2024 йил 25 декабрда Грознийга яқинлашаётганда уриб туширилган Azerbaijan Airlines (AZAL) авиакомпаниясининг Embraer 190 самолётига ўт очиш буйруғи россиялик ҳаво ҳужумидан мудофаа капитани Дмитрий Паладичук томонидан берилган. Бу ҳақда кеча, 1 июль куни Озарбойжоннинг “Minval” нашри хабар берди. 

Таҳририятига мазкур авиакатастрофа ҳақидаги шов-шувли материаллар акс этган аноним хат етиб борган. Мактубда ҳаво ҳужумидан мудофаа капитанининг Россия Мудофаа вазирлиги буйруғи билан самолётда ўт очилгани ҳақидаги тушунтириш хати, шунингдек, видео, аудиоёзувлар ва жиҳозларнинг нотўғри ҳолати ҳақидаги тафсилотлар мавжуд.

“Менга берилган саволларнинг моҳиятига келсак, мен, капитан Дмитрий Сергеевич Паладичук, қуйидагиларни тушунтиришим мумкин: Мен 274-сонли БМ командириман, ҳисоб-китоб бошлиғи, 2024 йил 24 декабрдан 2024 йил 25 декабргача Грозний шаҳрини қамраб олиш учун жанговар навбатчиликда эдим. 25 декабрь куни соат 05:40 да 1-сонли шайликка чиқиш буйруғи олинди. Соат 05:48 да уяли алоқа орқали 1-сонли шайликка ўтиш ҳақида хабар бердим.

Позициядаги уяли алоқа беқарор эди, менда бошқа барқарор алоқа воситалари йўқ эди. Оптик толали кабеллар ётқизилган, аммо терминалга уланмаган ва териш майдони бўлган рақамли телефон йўқ эди.

Соат 08:11 да нишонни аниқлаш станцияси потенциал нишонни аниқлади, мен МРЛСни аниқ кузатишни олдим, бу ҳақда мен 51-дивизия қўмондонлик пунктига хабар бердим. 08:13 да мен янгиланган координаталар ҳақида хабар бердим: а = 338 даража, Д = 7000 м, Ҳ = 490 м, В = 118 м/с, курс 230 даража. Менга телефон орқали нишонни йўқ қилиш буюрилди. 

Қўмондонлик пунктига хабар қилинган жуда қалин туман туфайли нишон оптикада кўринмади. Соат 08:13:30 да операторга ишга киришиш буйруғини бердим. Соат 08:13:33 да ракета йўриқномадан чиқиб кетди. Соат 08:13:47 да БМ-72В6 ТсВС нишонга етиб келмагани ҳақида хабар берди. 08:13:48 да яна ишга киришиш буйруғини бердим. МРЛС маълумотларига кўра, биринчи ракета нишон қуйидаги координаталарга эга бўлганда чиқиб кетган: а = 319 даража, Д = 7300 м, Ҳ = 697 м, В = 80 м/с. Иккинчи ракета нишон қуйидаги хусусиятларга эга бўлганда учирилди: а = 311 даража, Д = 8000 м, Ҳ = 1300 м, В = 120 м/с”, дейилади тушунтириш хатида.

“Minval” нашри капитаннинг имзоси билан тасдиқланганига қарамай, ушбу хатнинг ҳақиқийлигини тасдиқлаш мажбуриятини олмаслигини билдирган. Қайд этилишича, таҳририят унинг мавжудлигининг ўзи, қолаверса, ушбу ҳужжатнинг олти ойдан бери давом этаётган тергов учун ҳам, жамият учун ҳам аҳамияти сабаб уни эълон қилишга мажбур қилмоқда.

“Бундан ташқари, олинган маълумотлар Озарбайжон Республикасининг фожиа ҳолатларини ўрганаётган ваколатли органлари учун фойдали маълумот бўлиши мумкин.

Аммо хатнинг мазмунини тасдиқловчи учта овозли хабарнинг аудио ёзувини ҳақиқий деб аташ мумкин.

Албатта, биз суҳбатларнинг тўлиқ стенограммасини тақдим эта олмаймиз – улар ҳали ҳам тергов органлари томонидан ўрганилиши керак.

Бироқ, шуни таъкидлаймизки, ҳар учала овозда ҳам тезкор буйруқ берилгани, икки марта ўқ узишгани ва ракета парчалари парвоздан самолётга тегиб кетгани даъво қилинади. Албатта, бу маълумотлар пухта таҳлил қилишни талаб қилади ва тегишли тузилмалар бу имкониятни қўлдан бой бермайди”, дейилади хабарда.

Embraer 190 самолётининг қулаши

25 декабрь куни Azerbaijan Airlines авиакомпаниясининг Баку-Грозний йўналишидаги самолёти ҳалокатга учради. Самолётда 62 нафар йўловчи ва беш нафар экипаж аъзоси бўлган. Самолёт қулашида 38 киши ҳалок бўлди, 29 киши омон қолди. 

Дастлаб самолётнинг ҳалокатига қушлар галаси билан тўқнашиб кетгани сабаб бўлгани айтилган эди. Кейинроқ “Euronews” Озарбайжон ҳукуматидаги манбаларига таяниб, ушбу авиаҳалокат Россия томонидан учирилган ер-ҳаво синфидаги ракета туфайли содир бўлганини эълон қилди. Шунингдек, AZAL Embraer 190 самолёти ҳалокатининг дастлабки сабаби сифатида ташқи жисмоний ва техник таъсирларни кўрсатди.

Озарбайжоннинг Рақамли ривожланиш ва транспорт вазири Рашод Набиев ҳам самолёт ҳалокатига “ташқи аралашув” сабаб бўлган бўлиши мумкинлигини айтди. АҚШ ҳам лайнернинг қулашида Россиянинг ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларининг таъсирини таъкидламоқда.

Озарбайжон парламенти депутати Расим Мусабеков Россия томони Azerbaijan Airlines фуқаролик самолётини ҳаво ҳужумидан мудофаа ракетаси билан уриб туширгани учун узр сўраши кераклигини айтди. Кейинчалик Кремль матбуот котиби Дмитрий Песков Россия Президенти Владимир Путин  Озарбайжон етакчиси Илҳом Алиевдан 2 марта кечирим сўраганини маълум қилди.   

Чеченистон ҳукумати эса Рамзан Қодировнинг топшириғи билан Баку-Грозний йўналишидаги AZAL авиакомпаниясига тегишли самолёт ҳалокати оқибатида вафот этган ва жабрланганларнинг оилаларига молиявий ва бошқа ёрдам кўрсатишга тайёр эканини билдирди. Лекин Озарбайжон Президенти маъмурияти ҳеч қандай ёрдамга муҳтож эмаслигини ва бундай ёрдамни қабул қилмаслигини маълум қилди.