Марсга оид машҳур гипотезалардан бири пучга чиқди

Марсдаги кратерлар ва жарликлар ёнбағирларида кузатилган сирли қорамтир чизиқлар мавсумий суюқ сув оқимлари бўлиши мумкин, деган тахмин илгари сурилган эди. Аммо янги тадқиқот бу чизиқларнинг асл сабаби бутунлай бошқача эканини кўрсатди. Бу ҳақдаги тадқиқот “Nature Communications” журналида эълон қилинди.

Нашрга кўра, АҚШнинг Браун ва Швейцариянинг Берн университети олимлари сунъий интеллект алгоритмларидан фойдаланган ҳолда Марснинг ёнбағирларини акс эттирган 86 мингдан ортиқ сунъий йўлдош суратларини таҳлил қилган. Бу орқали ярим миллиондан ортиқ чизиқлар аниқланиб, уларнинг глобал харитаси тузилган.

Ушбу чизиқлар ҳарорат, намлик ва бошқа омиллар харитаси билан солиштирилганда, уларнинг суюқ сув билан боғлиқлиги аниқланмаган. Аксинча, улар юқори шамол тезлиги ва чанг чўкиндилари билан аниқ боғлиқлик кўрсатган.

Тадқиқотга кўра, бу чизиқлар катта эҳтимол билан юпқа чанг қатламининг силжиши натижасида юзага келади. Баъзида метеорит зарбалари ёки чанг бўронлари ҳам бундай жараённи бошлаб юбориши мумкин. Чизиқлар орбитадан сув оқимларига ўхшаб кўринса-да, улар аслида ҳеч қандай намликни ўз ичига олмайди.

“Тадқиқотимиз ушбу тузилмалар қуруқ шароитда ҳосил бўлишини кўрсатди. Биз суюқ сувга оид ҳеч қандай из топмадик”, дейди Браун университети олими, тадқиқот муаллифларидан бири Адомас Валантинас.

Агар ҳақиқатдан ҳам бу чизиқларда сув бўлмаса, уларнинг яшашга яроқли бўлиш эҳтимоли камаяди. Бу шуни англатадики, бундай ҳудудлар космик кемалар тасодифан ўзлари билан олиб келиши мумкин бўлган ер микрофлораси билан ифлосланиш хавфига нисбатан камроқ сезгир. Бу маҳаллий ҳаёт учун потенциал шароитни бузмасдан Марсни ўрганиши керак бўлган келажакдаги миссиялар учун мақсадларни саралашни соддалаштиради.

“Бу катта маълумотлар таҳлилининг фойдаси. Биз орбитадан чиқмасдан баъзи гипотезаларни рад этишимиз ва тадқиқотнинг ҳақиқатан ҳам истиқболли йўналишларига эътибор қаратишимиз мумкин”, деб қўшимча қилди Валантинес.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Франциянинг Миллий илмий тадқиқотлар маркази (CNRS) олимлари АҚШ, Мексика ва Испаниядаги ҳамкасблари билан бирга Марсда шу кунгача топилган энг узун органик занжирларни аниқлаганди.