Арманистон Қуролли кучларини Қорабоғдан тўлиқ олиб чиқмаган – Алиев

Агар Арманистон ҳақиқатан ҳам узоқ кутилган тинчликка эришишдан манфаатдор бўлса, унинг Қуролли кучлари Озарбайжоннинг Қорабоғ минтақасини бутунлай тарк этиши керак. Бу ҳудуддаги арман ҳарбий ва ҳарбийлаштирилган тузилмалари қуролсизлантирилиши керак. Бу ҳақда Озарбайжон Президенти Илҳом Алиев бугун, 5 июль куни Бакуда бўлиб ўтган Қўшилмаслик ҳаракати мувофиқлаштирувчи бюросининг вазирлар йиғилишида сўзлаган нутқида айтиб ўтди.

Президентнинг қайд этишича, Арманистон Қорабоғни Озарбайжоннинг бир қисми сифатида тан олишга мажбур бўлган бўлса-да, Россия тинчликпарвар кучлари вақтинча жойлашган Озарбайжон ҳудудида ҳамон арман қуролли кучларининг қолдиқлари сақланиб қолган.  

“Арманистон Озарбайжонни Нахчиван Мухтор Республикаси билан боғлаши керак бўлган Зангезур йўлаги очилишига ҳам тўсқинлик қилмоқда, бу Арманистоннинг қарийб уч йил аввал имзоланган таслим бўлиш актидан келиб чиққан яна бир мажбурияти”, дейди Алиев. 

Алиевга кўра, Қорабоғ Арманистон мустамлакасидан озод қилингач, Озарбайжон бугун бир қатор жуда катта муаммоларга дуч келмоқда. Илгари босиб олинган ҳудудлардаги вайронагарчиликлар кўлами бизни расмий Бакуни ҳайратда қолдирган. Президентнинг алоҳида урғулашича, Арманистон Қорабоғни қасддан вайрон қилган,  шаҳар ва қишлоқларини тошбўрон қилган, барча маданий ва диний обидаларни, жумладан масжидларни ҳаром масканга айлантирган, талон-тарож қилган. Арманистон босиб олинган ҳудудларда урбицид, маданиятцид ва экоцидни амалга оширган. 

“Илгари босиб олинган ҳудудлардаги 67 та масжиддан 65 таси вайрон қилинган,  қолганлари чўчқа ва сигирлар учун оҳор сифатида фойдаланилган, бу эса дунёдаги барча мусулмонлар учун ҳақоратдир”, дейди Алиев. 

Унинг билдиришича, Арманистон трансчегаравий экологик офат яратишда давом этмоқда, бу сафар Озарбайжоннинг Нахчиван Мухтор Республикаси билан чегарасида. Бу билан Арманистон 1991 йилдаги Трансчегаравий контекстда атроф-муҳитга таъсирни баҳолаш тўғрисидаги конвенциядан келиб чиқадиган мажбуриятларини бузади, унда тегишли давлатлар салбий трансчегаравий таъсирларнинг олдини олиш учун бир-бири билан маслаҳатлашиши кераклиги аниқ кўрсатилган. 

Қорабоғ уруши 

2020 йил 14 июль куни Озарбайжон-Арманистон чегарасида рўй берган тўқнашувда Озарбайжон армиясининг бир генерал-майори бошлиқ 7 нафар аскарнинг шаҳид бўлиши Қорабоғнинг озод қилинишига олиб келган операциянинг бошланиши бўлди. 27 сентябрь куни Арманистон қўшинлари Тоғли Қорабоғ яқинидаги тинч аҳоли пунктларига ўт очди, Озарбайжон ўз ерларини ишғолдан озод қилиш учун “Қасос” қарши ҳужумини бошлади, натижада босиб олинган ерлар бирин-кетин озод қилинди.

2020 йилнинг 9 ноябридан 10 ноябрга ўтар кечаси “Тоғли Қорабоғда ўт очишни тўхтатиш ҳақида”ги баёнот имзоланди. Уруш якунларига кўра, Туркия қўлловидаги Озарбайжон ғалаба қилди. Россиянинг ёрдамига умид қилган Арманистон эса мағлубиятга юз тутди.

44 кунлик уруш якунларига кўра, Озарбайжон армияси мамлакатнинг 5 шаҳри, 4 та посёлка ва 286 та қишлоғини арман босқинчиларидан озод қилди. Озарбайжон Қуролли Кучларининг 2,9 мингдан ортиқ ҳарбий хизматчиси ўз она юртларини озод қилиш учун курашда ҳалок бўлди.