Япониянинг янги Бош вазири Россия билан тинчлик шартномасини тузмоқчи

north_east

Япониянинг илк аёл Бош вазири ҳақида нималар маълум?

Япониянинг янги Бош вазири Санаэ Такаити Россия билан тинчлик шартномасини тузиш ниятини эълон қилди. Бу ҳақда у парламентга қилган мурожаатида айтиб ўтди.

Бош вазирнинг сўзларига кўра, у Куриль ороллари масаласини ҳал қилиш учун Россия билан тинчлик шартномаси тузишни режалаштирган.

Япония ҳукуматининг янги сайланган раҳбари икки томонлама муносабатлар мураккаб даврни бошдан кечираётганини айтди. Шу билан бирга, у Япония сиёсати жанубий Куриль ороллари (Токио уни “Шимолий ҳудудлар” деб атайди) бўйича ҳудудий можарони ҳал қилишга ва тинчлик шартномасини имзолашга қаратилганини таъкидлади. Такаити, шунингдек, мамлакат Россиянинг Украинадаги ҳаракатларини танқид қилишда давом этишини таъкидлади.

Кремль унинг баёнотларига изоҳ берди.

“Биз Япония билан тинчлик шартномаси тузилишини ҳам қўллаб-қувватлаймиз. Бироқ, афсуски, тан олишимиз керак, мамлакат ҳозирда Россияга нисбатан ўта нодўстона муносабатда бўлиб, давлатимизга қўйилган барча ноқонуний санкциялар ва чекловларга қўшилган”, деди Президент матбуот котиби Дмитрий Песков.

Кремль матбуот котибининг қўшимча қилишича, Такаитидан аввалгиларининг сўнгги йилларда ҳукумат раҳбари сифатидаги мавқеи туфайли “икки томонлама мулоқотда амалда ҳеч нарса қилинмаган”.

Путин Украинага қарши уруш бошланганидан кейин Япония ҳукумати АҚШ ва Европа давлатлари билан биргаликда Россия ва Беларусга қарши кенг қамровли санкциялар жорий қилди. Токионинг чекловлари юзлаб жисмоний шахслар ва ўнлаб компанияларга қаратилган. Япония ҳукумати йирик Россия банкларининг активларини музлатиб қўйди ва Россияга 300 дан ортиқ турли хил товарлар ва технологияларни етказиб беришни тақиқлади.

Давлат думаси Халқаро ишлар қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари Алексей Чепанинг айтишича, Россия Япония билан тинчлик шартномасини имзолашдан доимо манфаатдор бўлиб келган.

“Шу пайтгача Россия ва Япония тинчлик шартномасини имзолай олмаслиги ва Куриль оролларига эгалик масаласини ҳал қила олмаслиги учун ҳар доим сабаблар бўлган. Агар Япониянинг биринчи аёл Бош вазири бу кўп йиллик келишмовчиликни ҳал эта олса, Москва хурсанд бўлади, чунки бу ҳамкорлик учун янги имкониятлар очади”, деди депутат.

Унинг фикрича, тинчлик шартномасини тузиш Токио учун катта қизиқиш уйғотади, бу кўп жиҳатдан унинг энергетика соҳасида ҳамкорликни ошириш истаги билан боғлиқ.

“Бошқа томондан, бу янги Бош вазирнинг биринчи баёнотлари эди. У Токио Москва билан муносабатларни яхшилаш истаги туфайли, шубҳасиз, дуч келадиган босимга дош бера оладими ёки йўқми, ҳозирча номаълум. Бу босим ҳам мамлакат ичидан, ҳам ташқаридан, Россия рақобатчиларидан келади”, деди Чепа.

Нега Москва ва Токио тинчлик шартномасини имзоламади?

СССР ва Япония Иккинчи жаҳон урушидан кейин ҳеч қачон тинчлик шартномасини имзоламаган. Жанубий Куриль ороллари бўйича ҳудудий келишмовчилик туфайли: Кунашир, Итуруп, Шикотан ороллари ва Хабомаи тизмаси.

1956 йилда томонлар Сан-Францискода декларацияни имзолади. Москва якуний тинчлик битими имзолангандан сўнг Хабомаи ва Шикотан оролларини Токиога бериш масаласини кўриб чиқишга тайёрлигини билдирди. Совет раҳбарияти ушбу ҳужжат ниҳоят муаммони ҳал қилади деб умид қилди, аммо Япония “Шимолий ҳудудлар” деб аталадиган Россия суверенитетини тан олишдан бош тортиб, барча тўртта оролга даъво қилишда давом этди.

2020 йилда Россия Президенти Владимир Путин билан 20 мартадан ортиқ учрашган марҳум бош вазир Синдзо Абэ истеъфога чиққанидан кейин бу борадаги музокаралар амалда тўхтатилди.

Эслатиб ўтамиз, жорий йилнинг 21 октябрь куни Япония парламенти Санаэ Такаитини мамлакатнинг янги Бош вазири сифатида тасдиқлади.