Трамп Путин билан 2 соат гаплашди. Натижалар қандай?

Бугун, 19 май куни АҚШ Президенти Дональд Трамп Россия етакчиси Владимир Путин билан Украинадаги Россия урушини тартибга солиш масаласида телефон орқали мулоқот қилди. Бу ҳақда иккала томон расмийлари ҳам маълумот берди.

Халқаро ахборот агентликлари Украинадаги Россия урушини тартибга солиш масаласига бағишланган музокаралар икки соатдан кўпроқ давом этганини ёзди. 

Сочида бўлиб ўтган матбуот брифингида сўзлаган Путин Трамп билан бўлган суҳбатни “очиқ ва мазмунли” деб атади ва Трамп Россиянинг Украинадаги инқирозни тинч йўл билан ҳал қилишга содиқлигини тан олганини таъкидлади.

Давлат раҳбари Трампга Москва ва Киев ўртасида Истанбулда тўғридан тўғри музокараларни қайта тиклашни қўллаб-қувватлагани учун миннатдорлик билдириб, АҚШ Президенти икки томон ўртасида ўт очишни тўхтатиш бўйича ўз позициясини баён қилганини таъкидлади.

“АҚШ Президенти ўт очишни тўхтатиш бўйича ўз позициясини билдирди ва ўз навбатида, Россия ҳам Украина инқирозини тинч йўл билан ҳал этиш тарафдори эканини таъкидлади, фақат тинчликка эришишнинг энг самарали йўлларини белгилаш зарур”, деди у.

Украина билан сулҳ, Путиннинг сўзларига кўра, агар тегишли келишувларга эришилса, мумкин бўлади ва Россия ҳам, Украина ҳам ўзаро мақбул муросаларни топиши керак.

“Биз АҚШ Президенти билан келишиб олдикки, Россия Украина томонига келгусида юзага келиши мумкин бўлган тинчлик шартномаси бўйича бир қатор позицияларни, масалан, келишув тамойиллари, мумкин бўлган тинчлик битимини имзолаш муддатлари, жумладан, маълум келишувларга эришилгандан сўнг маълум муддат давомида ўт очишни тўхтатиш имкониятини белгиловчи меморандумни таклиф қилади ва у билан ишлашга тайёр. Учрашув иштирокчилари ўртасидаги алоқалар ва Истанбулдаги музокаралар қайта тикланди, бу эса, умуман олганда, биз тўғри йўналишда кетяпмиз, дейишга асос беради”, деди у.

Путиннинг қўшимча қилишича, Трамп билан суҳбат ҳақида батафсил маълумотни кейинроқ Кремль матбуот котиби Дмитрий Песков ёки Президентнинг халқаро масалалар бўйича ёрдамчиси Юрий Ушаков беради.

Трампнинг ўзи эса Truth Social'даги саҳифасида Путин билан суҳбат “жуда яхши” ўтгани ва унинг “оҳанги ва руҳи” “аъло даражада” эканини ёзди. Трамп Россия ва Украина зудлик билан ўт очишни тўхтатиш ва урушни тугатишга олиб келадиган музокараларни бошлашини маълум қилди.

“Шартлар ҳар икки томон томонидан муҳокама қилинади”, деди у.

Бундан ташқари, Трамп Рим папаси Лео XIV вакиллигидаги Ватикан ушбу музокараларда воситачилик қилишдан манфаатдор эканини таъкидлади.

Унинг сўзларига кўра, Россия уруш тугаганидан сўнг АҚШ билан “ҳар томонлама савдо-сотиқ”ни қайта тиклашга интилмоқда ва у бундай режаларга “қўшилади”.

“Россияда жуда кўп иш ўринлари ва бойлик яратиш учун улкан имконият мавжуд. Унинг имкониятлари чексиздир.

Ўз навбатида, Украина савдода, мамлакатни тиклаш жараёнида катта фойда олувчига айланиши мумкин”, деб ишонади Трамп.

Оқ уй раҳбари Путин билан суҳбатдан сўнг Украина Президенти Владимир Зеленский, Еврокомиссия раиси Урсула фон дер Ляйен, Германия канцлери Фридрих Мерц, Франция Президенти Эммануэль Макрон, Италия Бош вазири Жоржия Мелони ва Финляндия Президенти Александр Стуббга ушбу телефон суҳбатининг мазмуни дарҳол маълум қилинганини қўшимча қилди .

Айни пайтда Россия президенти ёрдамчиси Юрий Ушаковнинг айтишича, Путин ва Трамп “9га 9” формуласи асосида маҳбуслар алмашинувини муҳокама қилган.

Унинг сўзларига кўра, суҳбат самимий ва конструктив ўтган, Президентлар шахсий учрашув ўтказишни истисно қилмаган. Бироқ, унинг вақти ва жойи ҳали белгиланмаган.

“Россиянинг Украинага қарши урушида ўт очишни тўхтатиш бўйича мумкин бўлган келишувга эришиш муддати ҳам муҳокама қилинмаган”, дея қўшимча қилди Ушаков.

Оқ уй матбуот котиби Кэролайн Ливитт қўнғироқдан олдин Трампнинг мақсади “бу можарога барҳам бериш” эканини айтди. Унинг сўзларига кўра, Америка етакчиси “ҳар икки томоннинг (ҳаракатларидан) чарчаган ва ҳафсаласи пир бўлган”.

Россия Президенти матбуот котиби Дмитрий Песков эса мулоқот Истанбулдаги учрашув натижаларини ҳисобга олган ҳолда ўтказилишини айтди:

“Суҳбат Истанбулда бўлиб ўтган музокараларни ҳисобга олган ҳолда муҳим”.

Ўз навбатида, АҚШ вице-президенти Жеймс Дэвид Вэнс Оқ уй томонидан урушни тугатиш бўйича олиб борилган музокаралар самарасизлигини таъкидлади.

“Биз бу ерда боши берк кўчада эканлигимизни тан оламиз”, деди Вэнс журналистларга.

“Единые новости”нинг манбасига таяниб, хабар беришича, Кремль ва Оқ уй ўртасидаги суҳбатдан олдин Украина Президенти Владимир Зеленский ҳам Трамп билан телефон орқали суҳбатлашган.

Йил бошидан бери расман эълон қилинган учинчи суҳбат

Бу АҚШ ва Россия Президентларининг йил бошидан бери расман эълон қилинган учинчи суҳбатидир. Биринчиси 12 февраль куни, Дональд Трамп инаугурациясидан кўп ўтмай бўлиб ўтди. Шундан сўнг Трамп юқори мартабали амалдорларга Москва ва Киев билан Украинадаги урушни тўхтатиш имкониятлари ҳақида мулоқот бошлашни буюрди.

Расмий эълон қилинган иккинчи суҳбат 18 март куни бўлиб ўтди. Кремлнинг айтишича, бу суҳбат икки соатча давом этган. Бу икки етакчи ўртасидаги энг узун телефон суҳбатларидан бири бўлди.

Март ойида Кремль Трамп ва Путин ўртасида расман эълон қилинганидан кўра кўпроқ телефон алоқалари бўлган бўлиши мумкинлигини таъкидлаган эди.

“Reuters”нинг хабар беришича, суҳбатлар хавфсиз линиялар орқали олиб борилмоқда. Суҳбатда таржимонлар иштирок этади. Путин рус тилида гапиради. Видео конференция формати ҳали қўлланилмаган.

Трамп “НАТОнинг турли аъзолари” билан ҳам гаплашмоқчи 

Трамп 17 май куни Трутҳ Соcиал телеканалида 19 май куни Путинга, кейин эса “НАТОнинг турли аъзоларига” қўнғироқ қилишини маълум қилди.

“Музокараларнинг мақсадлари ҳафтасига ўртача 5000 дан ортиқ россиялик ва украиналик аскар ҳалок бўлаётган “қон тўкилиши”га барҳам бериш бўлади”, дея таъкидлади Оқ уй раҳбари.

У бу “самарали кун” бўлишига ва охир-оқибат Украинада ўт очишни тўхтатишга келишиб олинишига умид билдирганди.

Бундан аввал, 17 май куни АҚШ Давлат котиби Марко Рубио ва Россия Ташқи ишлар вазири Сергей Лавров ўртасида телефон орқали мулоқот бўлиб ўтди. АҚШ Давлат котиби 16 май куни Истанбулда бўлиб ўтган Украина-Россия учрашувида эришилган “1000 га 1000” форматида ҳарбий асирларни алмашиш бўйича келишувни олқишлади.