Rossiya yaqin oylarda benzin taqchilligiga duch keladi – “Reuters”

Rossiya avgust va sentyabr oylarida benzin yetkazib berishda uzilishlar bo‘lishini kutmoqda. Bu haqda kecha, 1 avgust kuni yoqilg‘i bozori ishtirokchilariga tayanib, “Reuters” agentligi xabar berdi.

Qayd etilishicha, Rossiyada benzin narxi eksportga taqiq qo‘yilganiga qaramay o‘sishda davom etmoqda va avgust oyida mahsulot narxining oshishiga taqchillik tahdidi qo‘shilishi mumkin, deb yozadi nashr.

“Avgust-sentyabr oylarida juda qiyin bo‘ladi. Bir joyda mahalliy tanqislik paydo bo‘lishi mumkin. Biz 2023 va 2021-yillardagi inqirozlarga o‘xshash narsani ko‘ramiz”, dedi agentlik suhbatdoshlaridan biri narxlar pasayishni oktyabr oyida, talab pasayganda boshlashi mumkinligini ta’kidlab.

Bozor ishtirokchilarining fikricha, yoqilg‘iga mavsumiy talab yuqoriligicha qolmoqda va avgust oyida joriy etilgan uning eksportiga taqiq yetarli emas: ichki iste’mol ko‘lamiga nisbatan eksport qilinadigan tijorat benzinining hajmi Rossiya bozorida taklifning ortiqcha qismini yaratish uchun juda kichik. “Reuters” manbalarining ishonishicha, bu narxlarning o‘sish sur’atlarini sekinlashtirish va yoqilg‘i quyish shoxobchalarini yetkazib berishda uzilishlarning oldini olish uchun tartibga soluvchilardan qo‘shimcha harakatlarni talab qiladi.

“Reuters”ning ismi oshkor etilmagan neft kompaniyasidagi manbasiga ko‘ra, benzin ulgurji narxining o‘sishini cheklash uchun hukumat neftni qayta ishlash zavodlari uchun birja savdosining majburiy ulushi uchun standartni yana bir bor oshirishi, narxlarning oshishini cheklashi va dron zarbalari oqibatida zarar ko‘rgan neftni qayta ishlash zavodlarini ta’mirlash jadvalini o‘zgartirishi mumkin.

“Bozor endi to‘liq qo‘lda nazorat qilishni talab qiladi”, dedi u va hokimiyat belarusliklardan benzin yetkazib berishda ham “yordam so‘rashini” ta’kidladi.

Agentlik manbalariga ko‘ra, hozirgi benzin taqchilligining asosiy sababi, xususiy yoqilg‘i quyish shoxobchalari tarmoqlari joriy yilda avvalgidek talab yuqori bo‘lgan davr uchun yetarli zaxira yaratmagani bilan izohlanadi.

“Hozirda ishlab chiqarish yoz uchun odatiy darajada. Sotish ham taxminlar doirasida – taxminan 3%, qayerdadir 5% gacha o‘sish. Asosan, xususiy treyderlar zaxiraga ega emaslar va hozirgi ehtiyojlarga ko‘ra sotib olishadi, shuning uchun talab ortib bormoqda”, deb tushuntiradi neft kompaniyasidagi nashr manbasi.

Qish-bahor oylarida, arzon narxlar davrida xususiy savdogarlar joriy yilda kreditlar narxi keskin oshgani uchun benzinni oldindan xarid qilmagan. Chakana savdo bozori ishtirokchilarining fikriga ko‘ra, benzinga bo‘lgan talab ortishining yana bir sababi aeroportlarda tez-tez uchish kechikishi bo‘lishi mumkin.

Rossiyada yoqilg‘i ishlab chiqarish hajmi ishonchli ma’lum emas. 2024 yilda, neftni qayta ishlash zavodlariga dron hujumlaridan so‘ng, mamlakat rasmiylari benzin, keyin esa dizel yoqilg‘isi ishlab chiqarish bo‘yicha rasmiy statistikani tasnifladi. “Reuters” ma’lumotlariga ko‘ra, o‘tgan yili Rossiya Federatsiyasida neftni qayta ishlash hajmi 12 yillik eng past darajaga – 269,9 million tonnaga tushgan.

Rossiya hukumati avgust oyi oxirigacha benzin eksportini butunlay taqiqladi.

“Mavsumiy talab yuqori bo‘lgan va qishloq xo‘jaligi dala ishlari davrida ichki yoqilg‘i bozorida barqaror vaziyatni saqlab qolish uchun qaror qabul qilindi”, deyiladi 28 iyul kuni e’lon qilingan hujjatda.

Fevral oyi oxirida Rossiya hukumati ishlab chiqaruvchi bo‘lmaganlar, ya’ni savdogarlar, neft bazalari va kichik neftni qayta ishlash zavodlari uchun benzin eksportiga qo‘yilgan taqiqni 31 avgustgacha uzaytirdi. Yangi qarorda neft mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi kompaniyalarga benzin eksport qilish ham taqiqlangan.

Iyul oyi oxirida Rossiyada AI-95 benzinining narxi bir tonna uchun 76 330 rublgacha oshgan. Bu miqdor 2024 yildagi maksimaldan (74 416 rubl) oshib ketdi va yoqilg‘i bozorida narx inqirozi yuz bergan 2023 yildagi tarixiy rekordga (76 876 rubl) yaqinlashdi.