Rossiya va Germaniya yashirin muzokaralar o‘tkazdi

Ozarbayjonning poytaxti Baku shahrida Rossiya va Germaniya siyosatchilarining navbatdagi maxfiy uchrashuvi bo‘lib o‘tdi, unda, ehtimol, Rossiyaning Ukrainadagi urushi boshlanganidan keyin rasman o‘z ishini to‘xtatgan “Peterburg muloqoti”ning kelajagi muhokama qilindi. Bu haqda joriy yilning 8 may kuni “Deutsche Welle” xabar berdi.

Ma’lum qilinishicha, ushbu uchrashuv Rossiya va Germaniyaning urush boshlanganidan keyin “Peterburg muloqoti” loyihasi doirasida yopiq holda amalga oshirilgan uchinchi uchrashuvi sanaladi.

Germaniyadan Ozarbayjon poytaxtiga Germaniya Sotsial-demokratik partiyasining tashqi siyosat bo‘yicha eksperti Ralf Stegner, federal kansler idorasining sobiq rahbari Ronald Pofalla, shuningdek, “Peterburg muloqoti”ning sobiq ijrochi direktori Martin Xofmann kelgan.

Uchrashuvda ularning hech biri o‘z ishtirokini inkor etmagan, chunki u xususiy xarakterga ega bo‘lib, hech qanday davlat muassasasi tomonidan buyurtma qilinmagan yoki moliyalashtirilmagan. Germaniya Tashqi ishlar vazirligi ham “uchrashuvlar federal hukumat nomidan o‘tkazilmagani va rejalashtirilmaganini” ma’lum qilgan. Bundan tashqari, OAV ma’lumotlariga ko‘ra, Bakuda shveysariyalik diplomat Tomas Greminger bo‘lgan. U izoh berishdan bosh tortgan.

Rossiya tomonidan uchrashuvda Rossiyaning sobiq bosh vaziri va “Gazprom” kuzatuv kengashi raisi Viktor Zubkov ishtirok etgan. Zubkov uzoq vaqt davomida Rossiya tomonidan “Peterburg muloqoti”ga rahbarlik qilgan. Unga Rossiya Prezidenti huzuridagi Inson huquqlari bo‘yicha kengash rahbari Valeriy Fadeyev hamrohlik qilgan. Bu kamida uchinchi shunday uchrashuv. O‘tgan safar 2024 yilda shunga o‘xshash tarkibdagi delegatsiyalar Bakuda ikki marta uchrashgan.

Ma’lumot uchun, “Peterburg muloqoti”ning asosiy voqeasi ikki mamlakat vakillarining forumi bo‘lib, u 2001 yil aprelidan beri har yili o‘tkazib kelindi. 2014 yilda Moskva Qrim yarimorolini annexia qilgani sababli forum bekor qilingan edi. 2015 yilda Potsdamda bo‘lib o‘tgan forum ikki davlat o‘rtasida, xususan, Rossiyada huquq va erkinliklarni cheklash masalasi hamda Rossiyaning Ukrainadagi harakatlari bo‘yicha chuqur kelishmovchiliklarni ko‘rsatdi. Rossiya tomonida ishtirokchilar tarkibi asta-sekin o‘zgarib, Kremlning revizionistik siyosati tarafdorlari, masalan, Davlat dumasi deputati Vyacheslav Nikonov kabilar kiritildi.

Keyingi yillarda tomonlar o‘rtasida biroz yaqinlashuv kuzatildi va so‘nggi forumda hatto Rossiya va Germaniya forumga parallel ravishda hukumatlararo maslahatlashuvlar o‘tkazilgan “Peterburg muloqoti”ning an’anaviy formatiga qaytish mumkinligiga umidlar ham paydo bo‘ldi. Lekin bunday bo‘lmadi. 2020 yilda Peterburg dialog forumi koronavirus pandemiyasi tufayli to‘xtatilgan. Keyingi forum 2021 yil oktyabr oyida Kaliningradda o‘tkazilishi kerak edi, ammo u ham bo‘lib o‘tmadi.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq Suriya va Isroil Birlashgan Arab Amirliklari (BAA) tomonidan yaratilgan aloqa kanalidan foydalanib, bilvosita muzokaralar olib borayotgani haqida xabar berilgan edi. Muloqotlar ikki davlat o‘rtasidagi ishonchni mustahkamlashga qaratilgan va birinchi navbatda xavfsizlik masalalarini muhokama qilishni nazarda tutadi.