Россия Курил оролларида ракета синовини ўтказмоқчи. Япония нима дейди? 

Россия Мудофаа вазирлиги шу йилнинг 14 апрель куни эълон қилган Тинч океани ҳарбий-денгиз флотининг мудофаа қобилиятини оширишга қаратилган кутилмаган текширув доирасида флот юқори шайлик ҳолатига ўтказилди. 18-22 апрель кунлари бўлиб ўтадиган машғулотлар доирасида Курил ороллари жанубида ракета синовларини олиб бориш ҳам режалаштирилган. Бу ҳолат Япония ва Россия ўртасидаги ҳудудий низоларни янада кескинлаштирди. Япония ҳукумати баҳсли ҳудудларда ўтказиладиган машғулотларга нисбатан расман норозилик билдирди. 

Ушбу ороллар бўйича норозилик Иккинчи жаҳон урушига бориб тақалади. Россия бу ҳудудларни ўзиники эканини даъво қилса, Япония бу жойлар унинг ҳудудий сувлари таркибига киришини айтиб келади. Япониянинг норозилигига ҳам айнан у ўзиники деб ҳисоблайдиган ҳудудда Россиянинг ракета синовлари ўтказилиши сабаб бўлмоқда. Мамлакат Курил оролларини Шимолий Ҳудудлар деб билиб, бу ҳудудда унинг розилигисиз ҳар қандай ҳарбий ҳаракатлар амалга оширилишини қабул қилиб бўлмас ҳолат ҳамда ўз суверенитетининг бузилиши сифатида баҳолаяпти. 

Россия ҳам, ўз навбатида, бу даъволарнинг ҳеч бирини қабул қилмайди ва Курил оролларини ўзининг қонуний мулки эканини даъво қилади. Томонлар узоқ йиллардан буён дипломатик каналлар ва музокаралар орқали масалани ҳал қилиш учун уриниб келади. Япония келишмовчиликни ҳал қилиш учун Курил ороллари тармоғига кирувчи тўртта баҳсли орол – Кунашир, Эторофу, Шикотан ва Ҳабомаи оролларини қайтаришни сўраган. Бироқ Россия бу масалада муросага келишни истамаган. 

Ҳозирда Россия ўтказишни режалаштирган ҳарбий машқлар эса муаммони янада чигаллаштириб, Шимоли-Шарқий Осиёда минтақавий барқарорликка салбий таъсир қилиши мумкин. 

Япония Вазирлар Маҳкамаси бош котиби Хироказу Матсуно Россиянинг ракета синовларига норозилик билдирган.

“Россиянинг Шимолий ҳудудларда ҳарбий иштирокини кучайтириши мамлакатимиз позициясига зиддир”, дея таъкидлаган у. 

Эслатиб ўтамиз, ўтган йилнинг сентябрь ойида Россия Япония билан Курил оролларига япон фуқаролари – ушбу оролларнинг собиқ резидентлари учун осонлаштирилган ташрифлар бўйича келишувни, шунингдек, ўзаро саёҳатлар тартиби тўғрисидаги шартномани бекор қилган эди. Бу ҳам расмий Токионинг норозилигига сабаб бўлган. 2022 йилнинг октябрь ойида Украина Президенти Владимир Зеленский Япониянинг Курил ороллари ҳудудларини “Россия Федерацияси босқини остида қолаётган ҳудудлар” деб аташ ҳақидаги фармонни имзолаганди. 60 йилдан буён Курил масаласида Японияни қўллаб келган Хитой эса бу йил ўз позициясини ўзгартириб, бетараф эканини эълон қилди. Таҳлилчилар фикрича, бу ҳам Россия ва Хитойни янада бир-бирига яқинлаштирди.