Дунё сиёсатчилари кимни қўлламоқда – Трамп ёки Зеленский?

Дунё эътибори бир кун ичида АҚШдаги Оқ уйга қаратилди. АҚШ Президенти Дональд Трамп Украина етакчиси Владимир Зеленскийни Оқ уйдан “ҳайдаб” юбориши сайёранинг барча нуқталарида муҳокама қилина бошланди. Кимлардир Россия томонга “ўйнаш”ни хоҳлаётган Трампга ён босаётган бўлса, яна кимлардир ҳимоясиз қолган Зеленскийга қўл чўзди. Бу дағанаки жангга дунё етакчилари нима дейди? Ким бу ишлари учун Трампни қоралади-ю, ким Зеленскийга умид бўла олди? QALAMPIR.UZ 28 февраль куни АҚШда бўлган бу можарога дунё етакчилари қандай фикр билдирганини жамлади.

Украинани хафа қилишни хоҳламаётган Европа

Европанинг кўплаб етакчилари Украина томондалиги ва унга қўлдан келганча ёрдам беришини қайта-қайта таъкидлади. Бунинг исботи сифатида Украина раҳбарининг Буюк Британияга йўл олганини ҳам кўришимиз мумкин. Кўплаб ОАВларга кўра, Британия пойтахти Лондонда бир қанча Европа етакчилари йиғилиб, Украина тақдири ҳақида гаплашмоқчи. Улар кечанинг ўзида ижтимоий тармоқларда ҳам Зеленскийга далда бўлишга ҳаракат қилди.

Биринчи бўлиб, Польша Бош вазири Дональд Туск Х саҳифасида Зеленский ёлғиз эмаслигини эслатди.

“Ҳурматли Зеленский, азиз украиналик дўстлар, сиз ёлғиз эмассиз”, деди Туск

Шундан сўнг, ўз ижтимоий тармоқларида Европа Иттифоқи етакчилари Урсула фон дер Ляйен ва Антониу Кошта ҳам Зеленскийни “ҳеч қачон ёлғиз қолмаслигига” ишонтирди.

“Кучли бўл, жасур бўл, қўрқмас бўл. Биз сиз билан адолатли ва мустаҳкам тинчлик учун ҳамкорлик қилишда давом этамиз”, деб ёзди Еврокомиссия ва Европа кенгаши раҳбарлари ижтимоий тармоқлардаги қўшма баёнотида.

Франция Президенти Эммануэль Макрон ҳам Россия урушда “тажовузкор” эканлигини айтди.

“Уч йил аввал Украинага ёрдам бериб, Россияга қарши санкциялар қўйганимиз тўғри бўлган ва буни қилишда давом этамиз”, деди Франция раҳбари.

Шунингдек, Франция Президенти Трампнинг Зеленскийга қарши айбловларига ишора қилиб, “кимдир учинчи жаҳон уруши билан ўйнаса, бу Владимир Путин”, деди.

Германиянинг эҳтимолий бўлажак канцлери Фридрих Мерц ҳам Зеленскийни қўллаб-қувватлашига ишонтирди.  

“Биз ҳеч қачон бу даҳшатли урушда тажовузкор ва қурбонни аралаштириб юбормаслигимиз керак”, деди у.

Қолаверса, Германиянинг амалдаги канцлери Олаф Шольц ҳам Украинани қўллаб-қувватлашини билдирди. Германия Ташқи ишлар вазири Анналена Бербок ҳам “Киевнинг тинчлик ва хавфсизликка интилиши бизнинг ишимиз”, деб қўшимча қилди.

Косанинг дарс кетганини сезган Италия Бош вазири Жоржия Мелони АҚШ, Европа ва уларнинг иттифоқдошларини Украинадаги уруш юзасидан бирлашишга чақирди.

“Биз шу йиллар давомида биргаликда ҳимоя қилган Украинадан бошлаб бугунги асосий муаммоларни қандай ҳал қилишимиз ва келажакда дуч келадиган муаммолар ҳақида очиқ суҳбат қуришимиз учун АҚШ, Европа давлатлари ва иттифоқчилар ўртасида зудлик билан саммит зарур”, деди Бош вазир.

Қолаверса, Нидерландия Бош вазири Дик Схоф Х ижтимоий тармоғида Украинани аввал ҳам қўллаб-қувватлагани ва ҳозир ҳам шу позицияда турганини айтиб ўтди.

“Нидерландия Украинани ҳар доимгидек қаттиқ қўллаб-қувватлайди. Ҳозир ҳар қачонгидан ҳам кўпроқ. Биз узоқ муддатли тинчлик ва босқинчилик уруши тугатилишини истаймиз”, деган вазир.

Испания Бош вазири Педро Санчес Оқ уйда Зеленский ва Трампнинг шов-шувли учрашуви фонида Европа Украинадан юз ўгирилмаслиги кераклигини айтди.

“Украина, биз сиз биланмиз”, деб ёзган у.

Шу билан бирга, Зеленский йўл олган Буюк Британиянинг Бош вазири Кир Стармер Киевни “доимий қўллаб-қувватлаш”га ваъда берди. У “Украина суверенитети ва хавфсизлигига асосланган мустаҳкам тинчликка эришиш йўлини топиш учун барча имкониятларни ишга солаётганини” айтди.

Россиянинг воқеага ёндашуви

Россия вакиллари ушбу учрашув ҳақида фикр билдирар экан, албатта, Трампнинг ҳаракатларини оқлади. Улар кетма-кет Зеленский устига танқидлар ёғдира бошлади. Биринчилар қаторида Россия Ташқи ишлар вазирлиги матбуот котиби Мария Захарова Владимир Зеленскийнинг Дональд Трамп билан Оқ уйдаги шов-шувли учрашувидаги хатти-ҳаракатларига изоҳ берди.

“Трамп жуда қаттиққўл бўлиши мумкинлигини айтди, аммо у вазиятни ҳал қилмоқчи. Менимча, Зеленскийнинг аҳволи, унинг шайтоний моҳияти ҳатто Оқ уйнинг энг даҳшатли умидларидан ҳам ошиб кетган”, деди у Kp.ru нашрига берган интервьюсида.

Сенатор Алексей Пушковнинг фикрича, “Зеленскийнинг Оқ уйдаги шов-шувли хатти-ҳаракатларидан сўнг у Қўшма Штатларда жамоатчилик томонидан қўллаб-қувватланиши деярли мумкин эмас”.

“Ҳеч ким АҚШ Президенти билан жонли телевидениеда бундай гаплашмаган. Ҳатто Украинанинг ашаддий тарафдори бўлган сенатор Линдси Грэм ҳам уни истеъфога чиқишга чақирган. Демак, Зеленский учун бу фиаско бўлди”, деди Пушков.

У, шунингдек, Вашингтон европаликларнинг хатти-ҳаракатларидан хулоса чиқаришини қайд этди.

“Трамп ва Зеленский ўртасида улар Зеленскийни танладилар. Европаликлар – Брюсселдан Польшагача”, дея таъкидлади сенатор.

Трампни танламаган америкаликлар

Юта штатидан сайланган сенатор Жон Кёртис Украина етакчиси Владимир Зеленский билан зиддиятда Президент Дональд Трамп ва АҚШ вице-президенти Жеймс Дэвид Вэнсни қўллаб-қувватламаган кам сонли республикачилардан бири бўлди. Сенатор сиёсатчилар ўртасидаги келишмовчиликдан сўнг, Х тармоғида Украинани қўллаб-қувватлашини билдирди.

“Бугун Овал кабинет эшиги олдида дипломатия ва давлат арбоби синовдан ўтган кўринади. Украина эркин бозорлар, сўз эркинлиги ва эркин одамларга интилишда иттифоқчи – Ғарб қадриятлари, бизнинг қадриятларимизга тўғри келади.  Умид қиламанки, мамлакатларимиз музокаралар столига қайтиб, адолатли ва мустаҳкам тинчлик истиқболларини илгари сура олади”, деб ёзди сенатор ижтимоий тармоқда.

Кёртисдан ташқари яна бир америкалик сиёсатчи, Вакиллар палатаси аъзоси Брайан  Фицпатрик  ҳам Украинани қўллаб-қувватлашини билдирди. У икки давлат вакилларининг Оқ уйда бўлиб ўтган учрашувини “юракни эзувчи” деб атади.

“Кучли, суверен Украина давом этаётган тажовуз шароитида глобал барқарорлик учун жуда муҳим. Узоқ тинчликка фақат ўзгармас куч орқали эришиш мумкин”, деди у.

Шундай қилиб, дунё саҳнасида Украина ва АҚШ ўртасидаги зиддиятларнинг ривожланиши “уйқудагиларни уйғотиб юборди”, десак муболаға бўлмайди. Бир кунлик учрашув томонларнинг ёндашувини кўрсатиб берди.