Байроқ ортидаги битим: Нью-Йорк мэри билан “отамлашган” ўзбекистонлик ким?

АҚШ Федерал тергов бюроси (ФТБ) агентлари Нью-Йорк шаҳри мэри Эрик Адамс ва ўзбекистонлик тадбиркор ўртасидаги ёзишмаларни аниқлади. Унда Адамс Ўзбекистон имижини ижобий кўрсатиш эвазига ҳомийлик талаб қилгани кўрсатилган. “TheCity” нашри тергов тафсилотларини очиқлади.

Қайд этилишича, мэрнинг эътиборини қозониш мақсадида Ўзбекистон ҳукумати билан яқин алоқага эга экани айтилган тадбиркор Толиб Мансуров Адамснинг сайлов кампанияси учун ноқонуний маблағларни яширин равишда йиғишга ҳаракат қилган.

“Эвазига Адамс шаҳар ҳокимиятида маҳаллий ўзбек етакчилари учун тадбир ўтказган, Ўзбекистон байроғини кўтариш маросимини ташкил этган ва қурилиш департаменти билан низоларда Мансуровга ёрдам берган”, дейилади ошкор қилинган ҳужжатларда.

Мансуров ва унинг кўрсатмалари

Тергов ҳужжатларига кўра, коррупцион схеманинг мақсади – мэрлик институти орқали Ўзбекистоннинг халқаро обрўсини яхшилаш бўлган.

“Мансуров Ўзбекистон ҳукумати билан боғланган ва Адамсга Ўзбекистон ҳамда Марказий Осиё фуқаролари номидан таъсир ўтказишга ҳаракат қилган”, дейилади Манхэттен федерал прокурорлари томонидан илгари сурилган, аммо кейинчалик бекор қилинган айблов ҳужжатларида.

Уларнинг таъкидлашича, Мансуров Адамс учун маблағ тўплаётган пайтда БМТдаги Ўзбекистон миссияси билан доимий алоқада бўлган. У Кипрда рўйхатдан ўтган хорижий юридик шахс билан мураккаб пул ювиш схемаси орқали Бруклиндаги кўчмас мулкни харид қилиш учун миллионлаб доллар олган. У АҚШ ва Ўзбекистон фуқаролигига эга.

Мансуров ҳозирча жиноятда айбланмаган, аммо агар унга нисбатан айблов қўйилса, енгиллик берилиши умидида терговчилар билан ҳамкорлик қилишга рози бўлган. Прокурорлар билан суҳбатда у пул ювиш айбловини рад этган, аммо Адамс учун ўн минглаб доллар маблағ тўплаганини тан олган.

Бир куни мэр ундан навбатдаги сайлов кампанияси учун яна ҳомийлик талаб қилган. Адамс унга ҳаяжон билан шундай деган: “Сен ҳар доим энг ишончли одамимсан”.

Туркия, Хитой ва Ўзбекистон излари

Бу воқеа илк бор ўтган йили кузда Адамсга нисбатан қўзғатилган федерал иш доирасида очилган. Манхэттен прокурорлари мэрнинг Туркия ҳукумати фойдасига саёҳат имтиёзлари ва ноқонуний ҳомийлик пуллари эвазига ёрдам берганини даъво қилган.

Масалан, мэр Туркия консулининг шаҳар ўртасидаги офис минорасига оид ёнғин хавфсизлиги билан боғлиқ муаммосини ҳал қилишга ёрдам берган. Шунингдек, Туркия расмийлари илтимосига биноан, Эрдўғанга қарши бўлган маҳаллий жамоа маркази билан алоқани узган ва арманлар геноциди бўйича “юбилей”да ҳеч қандай баёнот бермаган.

Бу орада Хитой диаспораси етакчилари ҳам Адамс учун юз минглаб доллар тўплаган.

Мэрнинг Осиё диаспоралари билан алоқасига масъул Винни Грекога қарашли уй ўтган йили ФТБ томонидан тинтув қилинган. У Хитой Бош консули Сан Госян билан боғлиқ тадбирларни Адамс учун уюштирган.

“Ипак йўли” бўйлаб юриш

“Мансуровнинг Ўзбекистон ҳукумати билан алоқаси жорий ой бошида суд ҳужжатлари ошкор қилингач маълум бўлди. Ҳужжатларда у Нью-Йоркдаги ўзбек диаспорасининг таниқли вакили, Ўзбекистон режими билан яқин алоқада бўлган шахс сифатида таърифланади”, дейилади хабарда.

ФТБ агентларига кўра, Мансуров мэрлик идораси билан фаол алоқалар ўрнатган: 2023 йилда Адамснинг жамоавий ишларга масъул комиссари Фред Крейцманга 55 марта қўнғироқ қилган.

Адамс 2023 йил 2 сентябрь куни Бруклиндаги Bowling Green’да илк бор Ўзбекистон байроғини кўтарган.

“Ўзбекистон, мустақиллик куни билан! Мэр Эрик Адамс илк бор бизнинг байроғимизни Wall Street’да кўтарди! Бу Нью-Йоркдаги ўзбеклар учун фахрли дақиқа”, деб ёзган Мансуров.

Адамсга “ёрдам”

Қайд этилишича, Мансуров хориждан миллионлаб доллар маблағ олган. Унинг Бруклинда иккита фирмаси бор. 2024 йил февраль ойида у улардан бири орқали 13,5 миллион долларга кўп қаватли уй сотиб олган.

Прокурорларнинг айтишича, бу битим учун Кипрда рўйхатдан ўтган ширкат 2020 йил январида унинг ҳисобига 11,7 миллион доллар ўтказган. Бу маблағ пул ювиш схемаси сифатида баҳоланмоқда.

Адамс учун маблағ йиғиш 2020 йил декабрда бошланган. Мэрликка номзод Адамс учун кампания волонтёри Муҳаммад Баҳи Мансуровдан ёрдам сўраган. Хусусан, Баҳи Мансуровдан 10 минг доллар тўплашни сўраган, аммо қонуний чекловлар туфайли тўғридан тўғри йирик ҳомийлик қилиш мумкин бўлмаган. Шунда Мансуров ўзининг United Elite Group компаниясидаги тўрт ишчиси орқали ҳар бири 2000 доллардан маблағ ажратган ва кейин уларга нақд пулда компенсация берган.

2023 йил июнь ойида Адамс Мансуровга тўғридан тўғри мурожаат қилиб, 2025 йилги сайлов кампанияси учун яна маблағ сўраган. Мансуров, прокурорларга кўра, 1000 доллардан 10 та ҳомийликни уюштирган.

Адамс билан ёзишмаларда Мансуров Signal иловаси орқали ёзишни таклиф қилган, бу орқали хабарлар автоматик ўчирилади. Адамс бунга “Ok” деб жавоб берган.
 
2024 йил май ойида, ФТБ Адамснинг телефонларини мусодара қилганидан кейин, у янги телефон орқали Мансуровга ёзади: “Менга катта ёрдам керак.”

Мэрнинг айтишича, давлат ҳомийлигига ариза топшириш учун 250 доллардан 1000 дона кичик донат йиғиши керак бўлган. Ҳужжатларда Мансуров бу илтимосни бажарганми-йўқми номаълум. Лекин унинг компанияси молиявий директори Ойбек Шокиров ўша ойнинг ўзида 250 доллар хайрия қилган.

Кейинчалик Мансуров Адамсдан шахсий масалада ёрдам сўраган: Бруклиндаги кондоминиумни қуриш бўйича шаҳар қурилиш идораси (DOB) билан муаммоси бўлган. Иш тўхтатилган.

“Қаттиқ босим остидаман. DOB дан мени ҳимоя қила олмадингиз”, дея ёзган у нотаниш абонентга.

Аммо 2023 йил 5 февралда у шахсан Адамс билан боғланган.

“Ёрдам керак. Ҳеч қачон сиздан ёки бошқалардан ёрдам сўрамаганман. Фақат сиз ёрдам бера оласиз”, деб ёзган у.

Адамснинг жавоби: “Мен бу ишни ҳал қиламан”.

Бир ҳафтадан кейин DOB чекловни олиб ташлайди.

“Ёрдамингиз учун раҳмат. Муаммо қисман ҳал бўлди. Мен сизни доим қўллаб-қувватлайман”, деб ёзади Мансуров 14 февраль куни Адамсга.

Тергов очиқлаган асосий ёзишмалар шулардан иборат. Адамсга 2024 йил сентябрь ойида айблов қўйилган.

Жорий йил бошида прокурорлар Баҳи сохта донорлар схемаси билан боғлиқ тил бириктириш айбловини тан олишга рози бўлганини эълон қилган. Бироқ шундан сўнг, Трамп маъмурияти бошчилигидаги Адлия вазирлиги Адамсга қўйилган айбловларни бекор қилишга ҳаракат қилди. Бунга асос сифатида суд жараёни шаҳар ҳокимига АҚШ Президенти Дональд Трамп маъмуриятининг ноқонуний иммиграцияга қарши сиёсатини амалга оширишда халал бераётганини ва Адамснинг сайловолди кампаниясига таъсир кўрсатиши мумкинлигини кўрсатган. Нью-Йорк мэри сайлови 2025 йилнинг ноябрь ойида бўлиб ўтади. Ҳозирга қадар эса Баҳи расмий равишда ҳеч қандай айбловни тан олмаган.

Эслатиб ўтамиз, апрель ойида Нью-Йорк штатининг жанубий округи суди Эрик Адамсга нисбатан коррупция ишини ёпгани хабар қилинганди. Судья Дейл Хо ишни қайта очиш ҳуқуқисиз тўхтатган. Ўз хулосасида судья суд органларининг айблов томонидан жараённи давом эттиришни талаб қилиш ваколати йўқлигини қайд этган.