AQSH Ukrainadan 350 mlrd dollar oladi – Tramp

Kiyev va Vashington o‘rtasida imzolangan Ukraina mineral resurslari bo‘yicha kelishuv Qo‘shma Shtatlarga uch yildan ortiq vaqt davomida o‘zini Rossiya agressiyasidan himoya qilib kelayotgan mamlakatni qo‘llab-quvvatlash uchun sarflagan milliardlab mablag‘ni qoplashga yordam beradi. Shu bilan birga, Qo‘shma Shtatlar ushbu yordam uchun sarflangan 350 milliard dollardan ham ko‘proq mablag‘ oladi. Bu haqda AQSH prezidenti Donald Tramp 1 may kuni ertalab “News Nation”axborot tarmog‘i orqali bayonot berdi.

Telefon orqali studiya moderatorining AQSHning Ukrainadagi mavjudligi mintaqada Vladimir Putinni to‘xtatib qo‘yishi mumkinmi, degan savoliga javob berar ekan, Tramp shunday dedi:

“Bo‘lishi mumkin edi. Lekin men buni qilganimning sababi (Ukraina bilan resurs shartnomasini imzolash) biz 350 milliard dollar yoki shunga yaqinroq mablag‘ sarfladik, Yevropa esa 100 milliard dollar berdi. Ko‘rganingizdek, ular pul qarzga berishdi. (AQSH sobiq prezidenti Jo) Bayden esa ularga 350 milliard dollar, naqd pul va harbiy texnika topshirdi. Yevropa pulini qaytarib olardi, garchi bu ancha kichikroq bo‘lsa-da, biz esa hech narsa olmaymiz, shuning uchun men ularga (ukrainaliklarga) borib: “Mana, biz noyob yer metallarini olamiz”, dedim.

Ular ajoyib noyob yer metallariga ega. Men ma’lum minerallarni, materiallarni nazarda tutyapman. Ularda boshqa ko‘plab joylarda yo‘q narsalar bor, bu katta boylik. Va bugun biz 350 milliard dollardan ko‘proq foyda keltiradigan kelishuvga erishdik”.

Tramp “U yerda har hafta o‘rtacha 5000 nafar yosh askar halok bo‘layotgani uchun Ukrainadagi urushni tugatishni xohlashini” qo‘shimcha qildi: 

“Rossiyaliklar va ukrainaliklar. Ular amerikalik emas, lekin ular odamlar va bu juda achinarli”.

Ayni paytda Britaniyaning BBC media kompaniyasi o‘z hisob-kitoblariga ko‘ra, AQSHning Ukrainaga yordam ko‘rsatish uchun sarflagan umumiy miqdori Donald Tramp aytayotgan 350 milliard dollardan “ancha kam” ekanini ta’kidlaydi.

Ma’lumot uchun, bugun, 1 mayga o‘tar kechasi AQSH va Ukraina uzoq davom etgan muzokaralardan so‘ng uch yildan ko‘proq vaqt avval Rossiyaning agressiv harbiy bosqiniga uchragan mamlakatni qayta tiklash uchun sarmoya fondi yaratishni ko‘zda tutuvchi iqtisodiy bitimni imzoladi. Hujjatni AQSH Moliya vaziri Skott Bessent va Ukraina Bosh vazirining birinchi o‘rinbosari, mamlakat Iqtisodiyot vaziri Yuliya Sviridenko imzoladi.

Bitim matnining o‘zi hali e’lon qilinmagan. Shu bilan birga, Ukraina Iqtisodiyot vaziri Facebook'dagi sahifasida uning asosiy shartlarini aytib o‘tdi, shundan kelib chiqadiki, jamg‘arma “50/50” tamoyili bo‘yicha tuzilgan, bu esa uni birgalikda boshqarishda Kiyev va Vashingtonning teng ulushini bildiradi.

“Tomonlarning hech biri ustun ovozga ega bo‘lmaydi va bu Ukraina va AQSH o‘rtasidagi teng huquqli sheriklikni aks ettiradi”, dedi u.

Bundan tashqari, ukrainalik vazirning so‘zlariga ko‘ra, imzolangan kelishuvda Ukrainaning AQSH oldidagi qarz majburiyatlari haqida hech qanday eslatma yo‘q va bitimning amalga oshirilishi har ikki davlatga “teng hamkorlik va sarmoya hisobidan” o‘z iqtisodiy salohiyatini kengaytirish imkoniyatini beradi.

“Bizning hududimiz va suvlarimizdagi barcha resurslar Ukrainaga tegishli. Qayerdan va nimani qazib olishni aynan Ukraina davlati belgilaydi. Yerosti boyliklari Ukrainaning mulkida qolmoqda”, deydi u.

Sviridenko Ukraina-Amerika jamg‘armasi faoliyatining dastlabki 10 yilida uning daromadlari faqat yangi loyihalar yoki Ukrainani qayta qurishga yo‘naltirilishini kutmoqda.

“Ushbu shartlar keyinroq muhokama qilinadi”, deya aniqlik kiritdi vazir.