Трамп ва Путин Аляскада учрашадиган бўлди

АҚШ Президенти Дональд Трамп ва Россия Президенти Владимир Путин келаси жума куни АҚШнинг Аляска штатида учрашиб, Украинадаги уруш келажагини муҳокама қилади.

Трамп 15 август куни бўлиб ўтган йиғилишни ижтимоий тармоқларда эълон қилди ва кейинроқ буни Кремль матбуот котиби Дмитрий Песков ҳам тасдиқлади.

У Алясканинг Россияга нисбий яқинлигини ҳисобга олиб, бу жой “жуда мантиқий” эканини айтди. Матбуот котибининг қўшимча қилишича, Трамп Россияга эҳтимолий иккинчи саммитга таклиф қилинган.

Украина томонидан ҳозирча дарҳол ҳеч қандай муносабат билдирилмади.

Учрашув тўғрисидаги эълон Трамп 2022 йил февралида Россиянинг қўшнисига кенг кўламли бостириб кириши билан бошланган урушни тугатиш учун Украина ҳудудини топширишга тўғри келиши мумкинлиги ҳақида ишора қилганидан бир неча соат ўтиб пайдо бўлди.

"Сиз уч ярим йил давомида кураш олиб борилган ҳудудга қараяпсиз, кўплаб руслар ҳалок бўлди. Кўплаб украиналиклар ҳалок бўлди. Бу жуда мураккаб. Биз бир қисмини қайтариб оламиз, бир қисмини алмаштирамиз. Ҳар иккисини ҳам яхшилаш учун ҳудудлар алмашинуви бўлади”, деди Трамп кеча, 8 август куни Оқ уйда. 

АҚШ Президенти бу таклиф қандай кўриниши ҳақида батафсил маълумот бермади.

Бироқ CBS News мунозаралардан хабардор манбаларга таяниб хабар беришича, Оқ уй Европа етакчиларини Россия Украина шарқидаги Донбасс минтақасини бутунлай тортиб олиш ва Қримни сақлаб қолишни назарда тутувчи келишувни қабул қилишга ундашга уринмоқда.

“У таклиф этилаётган келишув доирасида қисман эгаллаб турган Херсон ва Запорижжия вилоятларидан воз кечади”, деб хабар беради CBS.

Кеча, 8 август куни эрталаб “Wall Street Journal” Путин яқинда Москвада бўлиб ўтган учрашувда Трампнинг махсус вакили Стив Уиткоффга ҳам худди шундай келишувни таклиф қилгани ҳақида хабар берган эди.

Украина Президенти Владимир Зеленский ва Путин тинчлик шартларида бир-биридан анча узоқда эканини ҳисобга олиб, Украина ва Европа иттифоқчилари бундай келишувга рози бўладими ёки йўқми, номаълумлигича қолмоқда.

Зеленский ҳудудий имтиёзларга қўйиладиган ҳар қандай шартни қатъиян рад этган.

Украина ва Россия ўртасида Истанбулда бўлиб ўтган уч раунд тўғридан-тўғри музокаралар урушни охирига етказа олмади ва Москва тинчлик ўрнатиш учун қўйган ҳарбий ва сиёсий дастлабки шартларни Киев ва унинг иттифоқчилари Украинанинг амалда таслим бўлиши сифатида кўрмоқда.

Россия талаблари орасида Украинани нейтрал давлатга айлантириш, ҳарбий кучларини кескин қисқартириш ва НАТОга интилишдан воз кечиш, шунингдек, Россияга нисбатан Ғарб санкцияларини бекор қилиш киради.

Москва, шунингдек, Киевдан Россия Украина жануби-шарқида қисман босиб олган тўртта ҳудуддан ўз ҳарбийларини олиб чиқиб, аскарларини демобилизация қилишни истайди.

Бироқ Трамп кеча, 8 август куни АҚШ давлатлар ўртасидаги уч томонлама тинчлик келишувига “ўқ отганини” таъкидлади.

“Европа етакчилари тинчликни, Президент Путин, менимча, тинчликни, Зеленский ҳам тинчликни кўришни хоҳлайди. Президент Зеленский ўзи учун зарур бўлган ҳамма нарсани олиши керак, чунки у бирор нарсани имзолашга тайёрланиши керак ва менимча, у буни амалга ошириш учун кўп меҳнат қилмоқда”, деди Трамп.

Ўтган ой Трамп Би-би-си билан суҳбатда Уиткоффнинг аввалги тўртта ташрифидан сўнг, музокаралар дастлаб оптимизмга олиб келганидан кейин Путин унинг ҳафсаласини пир қилганини тан олди.

У сўнгги ҳафталарда Кремлга қарши ўз позициясини қаттиқлаштирди ва Россияга Украинада ўт очишни тўхтатишга рози бўлиши ёки янада кенгроқ санкцияларга дуч келиши учун 8 августгача муддат белгилади.

Аммо белгиланган муддат яқинлашар экан, иқтисодий таҳдид тезда Трамп ва Путиннинг потенциал тинчлик келишувини муҳокама қилиш учун шахсан учрашиш режалари билан қопланди.

Кеча Оқ уйдан Россияга нисбатан қўшимча санкциялар ҳақида ҳеч қандай хабар чиқмади.

Трамп ва Путин феврал ойида Россиянинг кенг кўламли босқинидан кейин икки давлат раҳбарлари ўртасидаги биринчи тўғридан тўғри мулоқотда телефон орқали гаплашган эди.

АҚШ Президенти Путин билан охирги марта 2021 йилда учрашган, ўшанда Жо Байден Россия Президенти билан Швейцариянинг Женева шаҳрида бўлиб ўтган саммитда учрашган.