Tramp va Putin Alyaskada uchrashadigan bo‘ldi

AQSH Prezidenti Donald Tramp va Rossiya Prezidenti Vladimir Putin kelasi juma kuni AQSHning Alyaska shtatida uchrashib, Ukrainadagi urush kelajagini muhokama qiladi.

Tramp 15 avgust kuni bo‘lib o‘tgan yig‘ilishni ijtimoiy tarmoqlarda e’lon qildi va keyinroq buni Kreml matbuot kotibi Dmitriy Peskov ham tasdiqladi.

U Alyaskaning Rossiyaga nisbiy yaqinligini hisobga olib, bu joy “juda mantiqiy” ekanini aytdi. Matbuot kotibining qo‘shimcha qilishicha, Tramp Rossiyaga ehtimoliy ikkinchi sammitga taklif qilingan.

Ukraina tomonidan hozircha darhol hech qanday munosabat bildirilmadi.

Uchrashuv to‘g‘risidagi e’lon Tramp 2022 yil fevralida Rossiyaning qo‘shnisiga keng ko‘lamli bostirib kirishi bilan boshlangan urushni tugatish uchun Ukraina hududini topshirishga to‘g‘ri kelishi mumkinligi haqida ishora qilganidan bir necha soat o‘tib paydo bo‘ldi.

"Siz uch yarim yil davomida kurash olib borilgan hududga qarayapsiz, ko‘plab ruslar halok bo‘ldi. Ko‘plab ukrainaliklar halok bo‘ldi. Bu juda murakkab. Biz bir qismini qaytarib olamiz, bir qismini almashtiramiz. Har ikkisini ham yaxshilash uchun hududlar almashinuvi bo‘ladi”, dedi Tramp kecha, 8 avgust kuni Oq uyda. 

AQSH Prezidenti bu taklif qanday ko‘rinishi haqida batafsil ma’lumot bermadi.

Biroq CBS News munozaralardan xabardor manbalarga tayanib xabar berishicha, Oq uy Yevropa yetakchilarini Rossiya Ukraina sharqidagi Donbass mintaqasini butunlay tortib olish va Qrimni saqlab qolishni nazarda tutuvchi kelishuvni qabul qilishga undashga urinmoqda.

“U taklif etilayotgan kelishuv doirasida qisman egallab turgan Xerson va Zaporijjiya viloyatlaridan voz kechadi”, deb xabar beradi CBS.

Kecha, 8 avgust kuni ertalab “Wall Street Journal” Putin yaqinda Moskvada bo‘lib o‘tgan uchrashuvda Trampning maxsus vakili Stiv Uitkoffga ham xuddi shunday kelishuvni taklif qilgani haqida xabar bergan edi.

Ukraina Prezidenti Vladimir Zelenskiy va Putin tinchlik shartlarida bir-biridan ancha uzoqda ekanini hisobga olib, Ukraina va Yevropa ittifoqchilari bunday kelishuvga rozi bo‘ladimi yoki yo‘qmi, noma’lumligicha qolmoqda.

Zelenskiy hududiy imtiyozlarga qo‘yiladigan har qanday shartni qat’iyan rad etgan.

Ukraina va Rossiya o‘rtasida Istanbulda bo‘lib o‘tgan uch raund to‘g‘ridan-to‘g‘ri muzokaralar urushni oxiriga yetkaza olmadi va Moskva tinchlik o‘rnatish uchun qo‘ygan harbiy va siyosiy dastlabki shartlarni Kiyev va uning ittifoqchilari Ukrainaning amalda taslim bo‘lishi sifatida ko‘rmoqda.

Rossiya talablari orasida Ukrainani neytral davlatga aylantirish, harbiy kuchlarini keskin qisqartirish va NATOga intilishdan voz kechish, shuningdek, Rossiyaga nisbatan G‘arb sanksiyalarini bekor qilish kiradi.

Moskva, shuningdek, Kiyevdan Rossiya Ukraina janubi-sharqida qisman bosib olgan to‘rtta hududdan o‘z harbiylarini olib chiqib, askarlarini demobilizatsiya qilishni istaydi.

Biroq Tramp kecha, 8 avgust kuni AQSH davlatlar o‘rtasidagi uch tomonlama tinchlik kelishuviga “o‘q otganini” ta’kidladi.

“Yevropa yetakchilari tinchlikni, Prezident Putin, menimcha, tinchlikni, Zelenskiy ham tinchlikni ko‘rishni xohlaydi. Prezident Zelenskiy o‘zi uchun zarur bo‘lgan hamma narsani olishi kerak, chunki u biror narsani imzolashga tayyorlanishi kerak va menimcha, u buni amalga oshirish uchun ko‘p mehnat qilmoqda”, dedi Tramp.

O‘tgan oy Tramp Bi-bi-si bilan suhbatda Uitkoffning avvalgi to‘rtta tashrifidan so‘ng, muzokaralar dastlab optimizmga olib kelganidan keyin Putin uning hafsalasini pir qilganini tan oldi.

U so‘nggi haftalarda Kremlga qarshi o‘z pozitsiyasini qattiqlashtirdi va Rossiyaga Ukrainada o‘t ochishni to‘xtatishga rozi bo‘lishi yoki yanada kengroq sanksiyalarga duch kelishi uchun 8 avgustgacha muddat belgiladi.

Ammo belgilangan muddat yaqinlashar ekan, iqtisodiy tahdid tezda Tramp va Putinning potensial tinchlik kelishuvini muhokama qilish uchun shaxsan uchrashish rejalari bilan qoplandi.

Kecha Oq uydan Rossiyaga nisbatan qo‘shimcha sanksiyalar haqida hech qanday xabar chiqmadi.

Tramp va Putin fevral oyida Rossiyaning keng ko‘lamli bosqinidan keyin ikki davlat rahbarlari o‘rtasidagi birinchi to‘g‘ridan to‘g‘ri muloqotda telefon orqali gaplashgan edi.

AQSH Prezidenti Putin bilan oxirgi marta 2021 yilda uchrashgan, o‘shanda Jo Bayden Rossiya Prezidenti bilan Shveysariyaning Jeneva shahrida bo‘lib o‘tgan sammitda uchrashgan.