O‘zbekistonda 1 dekabrdan nimalar o‘zgaradi?

O‘zbekistonda 2024 yilning 1 dekabrdan e’tiboran qonunchilikda bir qancha o‘zgarishlar amalga oshadi. QALAMPIR.UZ ushbu o‘zgarishlar ro‘yxatini bir yerga jamladi.

Yangi nafaqa oluvchilarga “Ijtimoiy karta”lar beriladi

Yangi tayinlanadigan ijtimoiy to‘lovlar, xizmatlar va imtiyozlar “ijtimoiy karta”ga o‘tkaziladi. Qo‘llab-quvvatlash choralari ushbu karta orqali taqdim etiladi.

Kartalarning chiqarilishi ijtimoiy yordamga muhtoj fuqarolarning hujjatlarni yig‘ish zaruratidan xalos qilishi lozim. Yangi tizim ijtimoiy yordam ko‘rsatishni soddalashtirish va tezlashtirish, shuningdek, jarayonni maqsadli yo‘lga qo‘yishi kutilmoqda. 

Avtomobillarni ro‘yxatdan o‘tkazish bo‘yicha murojaatlar onlayn qabul qilinadi

Avtomobillarni ro‘yxatdan o‘tkazish va ularga davlat raqami belgilarini berish bo‘yicha murojaatlar YHXX mobil ilovasi, rasmiy sayti, Sall-markazi yoki Yagona portal orqali qabul qilinib, to‘lovlar onlayn amalga oshiriladi.

Bunda ro‘yxatdan o‘tkazish turini tanlash, hujjatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni kiritish, zarur hollarda ularning nusxalarini yuklash hamda telefon raqamni kiritib bu ma’lumotlarni tasdiqlash kerak.

Undan so‘ng to‘lov rekvizitlari va miqdori to‘g‘risida SMS yuboriladi. Yig‘im va to‘lovlar onlayn to‘lanadi. Murojaat YHXX va uning hududiy boshqarmalariga onlayn yuboriladi. Avtomobilni texnik ko‘rikdan o‘tkazish uchun kechiktirmasdan avtomobilni boshqarmaga olib borish kerak.

Avtomototransport vositasi, uning tipi, markasi, model va modifikatsiyasi, RO‘DRB, identifikatsiyalovchi shassi (rama), kuzov va dvigatellar raqamlari, to‘liq vazni, yuksiz vazni, o‘rindiqlar soni to‘g‘risidagi ma’lumotlari asosida texnik ko‘rikdan o‘tkaziladi.

Uy-joyni yaxshilash uchun ipoteka kreditiga arizalar qabuli boshlanadi

Fuqarolar yakka tartibdagi uy-joy qurish, rekonstruksiya qilish va ta’mirlashga 120 million so‘mgacha kredit uchun onlayn ariza berishi mumkin bo‘ladi. Mablag‘lar Markaziy bank asosiy stavkasidan to‘rt foiz bandga yuqori stavka (18 foiz) da 20 yilgacha Mahalla yettiligi tavsiyasi asosida ajratiladi.

Boshlang‘ich to‘lovning bir qismini qoplash uchun kreditning 15 foizi miqdorida, foiz to‘lovlarining 12 foizdan oshgan qismiga besh yilgacha subsidiya taqdim etiladi. Ularni “subsidyplatform.mf.uz” platformasi orqali olish mumkin.

Onlayn ariza berish uchun tizim joriy yilning 1 dekabrigacha ishlab chiqiladi. Undan keyin “Onlayn mahalla” elektron platformasi orqali ariza berish imkoniyati yaratiladi.

Patent huquqi buzilgani uchun tovon undirish mumkin bo‘ladi

12 dekabrdan “Ixtirolar, foydali modellar va sanoat namunalari to‘g‘risida”gi qonunga kiritilgan qo‘shimchalar kuchga kiradi.

Endi patent egasi o‘zining mutlaq huquqini buzgan holda sanoat mulki ob’ektidan foydalanayotgan shaxsdan zararlarning qoplanishi o‘rniga BHMning 20 baravaridan 1000 baravarigacha (bu 1 oktyabrgacha 6,8−340 million so‘mni tashkil etadi) tovon puli talab qilishi mumkin.

Tovon zararlar yetkazilishi faktidan qat’i nazar to‘lanadi. Miqdorni aniqlashda huquqbuzarlikning xususiyati, sanoat mulki ob’ektidan foydalanayotgan shaxsning aybi darajasi hamda ish muomalasi odatlari hisobga olinadi.

Tovon miqdori taraflarning kelishuviga muvofiq yoki sud tomonidan belgilanadi. Ilgari bunday normalar mavjud emas edi.

Ichimlik va oqova suv uchun to‘lovlar faqat onlayn qabul qilinadi

1 dekabrdan O‘zbekistonda suv ta’minoti va kanalizatsiya xizmatlari uchun to‘lovlar faqat elektron shaklda qabul qilinadi. Bu chora sohada shaffoflikni ta’minlash, hamda korrupsion holatlarga barham berish maqsadida amalga oshirilmoqda. Negaki so‘nggi vaqtlarda sohada bir qancha korrupsiyaviy holatlar aniqlangan. Jumladan, to‘lovni naqd shaklda amalga oshirish bilan bog‘liq bir qancha qonunbuzilish holatlari kuzatilgan. 

Xususiy bandlik agentliklari uchun zaxira mablag‘lar miqdori kamaytiriladi

Prezident farmoni bilan Tashqi mehnat migratsiyasi agentligi negizida Vazirlar Mahkamasi huzurida yangi Migratsiya agentligi tashkil etildi.

Agentlik tomonidan dekabrdan boshlab ta’lim tashkilotlarida xorijga ishga ketmoqchi bo‘lgan fuqarolarni kasb-hunar va chet tillariga o‘qitish bo‘yicha buyurtmalar joylashtirish tartibi joriy etiladi.

Xususiy bandlik agentliklariga litsenziya olish uchun zaxira qilinadigan mablag‘lar miqdori BHMning 8,5 ming baravaridan 4 ming baravarigacha (3,19 milliard so‘mdan 1,5 milliard so‘mgacha) pasaytiriladi.

2026 yilgacha agentlikning fuqarolarni tashkillashtirilgan holda tanlash, xorijga ishga yuborish va ishga joylashtirish bilan bog‘liq funksiyalari bosqichma-bosqich xususiy bandlik agentliklariga o‘tkaziladi.

“O‘zbekiston temir yo‘llari” temiryo‘lda yuk tashish tariflarini 30 foizga oshiradi

Davlat ichki temiryo‘l transportida yuk tashish tariflari 30 foizga oshiriladi.

O‘zgarish kompaniyaning inventar vagonlariga ta’sir qiladi va vagon turidan kelib chiqib belgilanadi: universal, maxsuslashtirilgan yoki sisterna.

Qaror vagon qismi bilan bog‘liq oshgan xarajatlarni qisman qoplash va vagon parkini yangilash maqsadida qabul qilingan.

“Manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risida”gi qonun kuchga kiradi

Prezident tomonidan imzolangan “Manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risida"gi qonun 6 dekabrdan kuchga kiradi.

Hujjat davlat organlariga va mahalliy davlat hokimiyati organlariga, davlat muassasalariga, davlat unitar korxonalariga, davlat maqsadli jamg‘armalariga, ustav fondida davlat ulushi 50 foiz miqdorda va undan ortiq bo‘lgan aksiyadorlik jamiyatlariga nisbatan tatbiq etiladi.

Quyidagi shaxslar davlat organining yoki boshqa tashkilotning xodimiga aloqador shaxslar deb e’tirof etiladi:

• davlat organi yoki boshqa tashkilot xodimining yaqin qarindoshlari;
• davlat organining yoki boshqa tashkilotning xodimi va (yoki) uning yaqin qarindoshlari qaysi yuridik shaxsning ustav fondi aksiyalariga yoki ulushlariga egalik qilsa, o‘sha yuridik shaxs;
• davlat organining yoki boshqa tashkilotning xodimi yoxud uning yaqin qarindoshlari qaysi yuridik shaxsda boshqaruv organining rahbari yoki a’zosi bo‘lsa, o‘sha yuridik shaxs.

Shaharsozlik kengashlari faoliyati bilan bog‘liq jarayonlar raqamlashtiriladi

Endi barcha loyihalar Shaharsozlik kengashiga “Shaffof qurilish” platformasi orqali elektron kiritiladi. Loyiha hujjatlari bo‘yicha SES va yong‘in xavfsizligi tuman bo‘limidan alohida xulosa olish bekor qilinadi.

Kengash a’zolari loyihani quyi tizimi bilan platformada elektron kelishadi, loyihani ko‘rib chiqish muddati 15 kundan oshmasligi kerak. Bu tartib 1 dekabrdan Toshkent shahrida, 2025 yilning 1 aprelidan qolgan viloyatlarda joriy qilinadi.

Restoran va kafelar qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini naqd pulga sotib olishi mumkin.

QQS to‘lashga o‘tgan restoran va kafelardan naqd pulga sotib olgan qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini rasmiylashtirish (kirim qilish) da hech qanday hujjat talab qilinmaydi.

Kambag‘al oilalar reyestri yuritiladi

Ijtimoiy himoya milliy agentligi tomonidan Kambag‘al oilalar reyestri shakllantiriladi. Reyestr “mahalla yettiligi” tomonidan kambag‘al oilalarning ijtimoiy sharoiti va kambag‘allikka tushish sabablarini o‘rganish orqali tuziladi.

MHTEKMning 1,5 baravaridan kam bo‘lmagan oylik ish haqi to‘langan holda ishga joylashgan reyestrdagi oilaning a’zosi uchun ijtimoiy soliq uch yil davomida 1 foiz stavkada to‘lanadi.