Markazlashgan byudjet siyosatidan voz kechiladi

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasida “2020 yil uchun O‘zbekiston Respublikasining Davlat byudjeti to‘g‘risida”gi qonun loyihasi qizg‘in muhokama qilinmoqda. Unda belgilangan har bir norma atroflicha muhokama etilib, tegishli taklif va tavsiyalar bildirmoqda.

Loyihaga ko‘ra respublika byudjeti Oliy Majlis tomonidan, mahalliy byudjetlar esa, joylardagi mahalliy Kengashlar tomonidan qabul qilinadi. Qolaversa, xarajatlar sohalar bo‘yicha emas, vazirlik va idoralar kesimida tasdiqlanadi.

Deputatlar ta’kidlaganidek, hayotga joriy etilayotgan yangi amaliyotning yana bir o‘ziga xos jihati – markazlashgan byudjet siyosatidan bosqichma-bosqich voz kechishdir. Masalan, mahalliy byudjetlar daromadini mustahkamlash maqsadida avtomototransport vositalarini ro‘yxatdan o‘tkazish yig‘imlari mahalliy byudjetga o‘tkazilmoqda. Alkogol mahsulotlari va mobil aloqa xizmatini ko‘rsatish uchun aksiz solig‘i tushumlari aholi sonidan kelib chiqib, hududlar o‘rtasida qayta taqsimlanadi. Qo‘shimcha qiymat solig‘i va yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i bo‘yicha prognozdan orttirib bajarilgan qismi to‘liq hududlarda qoldiriladi.

Ta’kidlash joiz, bugungi kunga qadar mahalliy hokimliklar o‘z byudjetini qabul qilishda xech qanday vakolatga ega emas edi. Qaysi bir tashkilotga ajratilayotgan mablag‘lar yetishmasligini yoki ortiqcha ekanligini bilsa ham uni o‘zgartish imkoni yo‘q edi.

Taklif etilayotgan qonun loyihasida mahalliy byudjetlarning daromadlarini soliq turlari bo‘yicha hamda xarajatlarini byudjet tashkilotlari kesimida o‘zlari belgilashi o‘z aksini topgan. Xalq deputatlari mahalliy Kengashlari o‘zlariga tegishli bo‘lgan byudjetni qabul qilishdagi haqiqiy mustaqilligi ta’minlanadi. 

Shahnoza To‘ramurotova