Xitoylik tahlilchilar AQSHni provokatsion harakatlarda aybladi

Xitoylik tahlilchilar kecha, 3 fevral kuni AQSHdan Xitoyga yuborilgan so‘nggi signallar butunlay tartibsiz bo‘lib, bu allaqachon keskinlashgan ikki tomonlama munosabatlarga ko‘proq noaniqlik olib kelishi mumkinligini aytdi. Bu haqda “The Global Times” nashri xabar berdi.

Qayd etilishicha, xitoylik olimlar AQSHni Xitoyga qarshi provokatsion harakatlar qilish o‘rniga, Xitoy bilan munosabatlarni o‘rnatishda samimiyroq bo‘lishga chaqirgan. Gap Pentagon tomonidan Xitoyga tegishli “josus shar” AQSH havo hududida paydo bo‘lgani haqidagi xabarlar tarqatilganiga borib taqaladi.

Xitoy Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi havo shari Xitoyga tegishli ekanini, biroq undan josuslik maqsadlarida emas, balki meteorologik tadqiqotlar uchun foydalanilganini, sharning o‘z-o‘zini boshqarish imkoni cheklangani sababli g‘arbiy havo ta’siriga uchraganidan so‘ng, u rejalashtirilgan yo‘nalishdan chetga chiqib ketganini aytgan.

“Xitoy tomoni fors-major holatlari tufayli dirijablning AQSH havo hududiga ko‘zda tutilmagan holda kirib kelganidan afsusda va AQSH tomoni bilan aloqani davom ettiradi hamda fors-major holatlari tufayli yuzaga kelgan bu kutilmagan vaziyatni to‘g‘ri hal qiladi”, degan matbuot kotibi.

Xitoylik tahlilchilarning aytishicha, taxminan uchta avtobus kattaligiga teng bo‘lgan havo shari ancha yuqori balandlikda harakatlanadi va yerdagi odamlar uchun harbiy yoki jismoniy xavf tug‘dirmaydi. Shuningdek, ular faktlar aniq bo‘lishidan oldin, AQSH harbiylari va ommaviy axborot vositalari Xitoyni josuslikda ayblab, voqeani AQSHning “Xitoy tahdidi” haqidagi so‘nggi shov-shuvini yangi bosqichga olib chiqqanidan norozi.

Shuningdek, ular xalqaro hamjamiyat dunyoning eng yirik iqtisodiyotiga ega ikki davlatdan pandemiyadan keyingi davrda global rivojlanishni kuchaytirish uchun yuqori darajadagi o‘zaro ta’sirlar orqali keskinlikni yumshatishini kutayotgan bir paytda, AQSHni Xitoy bilan muammolarni hal qilish uchun aniq harakatlar qilishda samimiyroq bo‘lishga chaqirgan.

“Yuqori darajadagi aloqalarni saqlab qolish ikki tomonlama munosabatlarni yaxshilashga yordam beradi, ammo ichki siyosatidan chuqur ta’sirlangan Vashington yuqori rahbar tomonidan ijobiy majburiyatlar va munosabatlarni yanada xavf ostiga qo‘yadigan doimiy harakatlar bilan butunlay tartibsiz signallarni yubordi, bu esa Xitoy-AQSH aloqalarida noaniqliklarni keltirib chiqardi”, dedi Xitoy Tashqi ishlar universiteti professori Li Xaydon.

Ta’kidlash joizki, “Xitoy tahdidi” oshayotgan ushbu hafta ichida AQSH Mudofaa vaziri Lloyd Ostin Xitoyga qo‘shni davlatlar, Janubiy Koreya va Filippinda harbiy mashg‘ulotlarni kuchaytirib, AQSH qo‘shinlarining Janubi-Sharqiy Osiyodagi bazalarga kengroq kiritish bilan shug‘ullanayotgan edi.

Xitoy atrofida AQSH harbiylari mavjudligini bildirishdan tashqari, Qo‘shma Shtatlar Xitoyni yuqori texnologiyalar bo‘yicha bo‘g‘ish siyosatini ham kuchaytirgan. Masalan, amerikalik firmalar uchun Xitoyning texnologiya giganti Huawei kompaniyasiga ko‘plab mahsulotlarni eksport qilish uchun litsenziyani to‘xtatgan. Shuningdek, Xitoyga ilg‘or chip ishlab chiqarish uskunalari eksportini cheklashda Niderlandiya va Yaponiyani AQSHga qo‘shilishga majburlagan. Bu ham yetmaganday, AQSH Rossiya-Ukraina harbiy mojarosining bir yilligi arafasida Tayvan orolidagi muammolarni tinimsiz ko‘tarib kelmoqda.

Alibek Beyjanov