Ayollar va qizlarni o‘z uyida o‘ldirish xavfi ortib bormoqda – BMT

2021 yilda har soatda o‘rtacha beshdan ortiq ayol yoki qiz oila a’zosi tomonidan o‘ldirilgan. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Narkotiklar va jinoyatchilik bo‘yicha boshqarmasi va BMT Ayollar tashkiloti tomonidan o‘tkazilgan yangi tadqiqot ma’lumotlari shundan dalolat beradi. 

25 noyabr – Xalqaro ayollarga nisbatan zo‘ravonlikka barham berish kuni oldidan tayyorlangan hisobot ayollar va qizlarga nisbatan zo‘ravonlik butun dunyoda inson huquqlarining eng keng tarqalgan buzilishidan biri bo‘lib qolayotgani haqida daahshatli signaldir. 

BMT ma’lumotlariga ko‘ra, o‘tgan yili dunyo bo‘ylab 81,1 mingga yaqin ayol va qiz o‘ldirilgan. 

2021 yilning qasddan o‘ldirish qurboni bo‘lgan barcha ayollar va qizlarning taxminan 56 foizi sheriklari yoki boshqa oila a’zolari tomonidan o‘ldirilgan (81 000 dan 45 000). 

Yangi ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, "femitsidlar", ya’ni jinsga asoslangan qotilliklarning umumiy soni so‘nggi o‘n yil ichida o‘zgarishsiz qolmoqda va bu illatga qarshi kurashish va yanada kuchliroq choralar ko‘rish zarurligini ta’kidlaydi. Qo‘rqinchli darajada yuqori ko‘rsatkichlarga qaramay, ayollar o‘limining haqiqiy darajasi ancha katta bo‘lishi mumkin. 

Mintaqaviy tafovutlar nuqtai nazaridan, ayollar o‘limi dunyoning har bir mamlakatiga ta’sir qiladigan muammo bo‘lsa-da, hisobot shuni ko‘rsatadiki, 2021 yilda mutlaq ma’noda xususiy sohada jinsga asoslangan qotilliklarning eng yuqori soni Osiyoda qayd etilgan. Ayollar va qizlar Afrikada o‘zlarining yaqin sheriklari yoki boshqa oila a’zolari tomonidan o‘ldirilish xavfi yuqori.

Hisobotga ko‘ra, turmush o‘rtoqlar, sheriklar yoki boshqa oila a’zolari tomonidan sodir etilgan 45 000 ayol qotilligidan 17 800 tasi Osiyoda, 17 200 tasi Afrikada qayd etilgan. 

2021 yilda xususiy sohada jinsga asoslangan qotillik darajasi Afrikada 100 000 ayolga 2,5 ni tashkil etgan bo‘lsa, Amerikada 1,4, Okeaniyada 1,2, Osiyoda 0,8 va Yevropada 0, 6 ga teng. 

2010 yildan 2021 yilgacha Yevropada turmush o‘rtoqlar, sheriklar yoki oila a’zolari tomonidan sodir etilgan ayollarga nisbatan qotillik 19 foizga kamaydi va Amerikada 6 foizga o‘sdi.