Осиё раҳбарлари Остонада нимага келишиб олди?

Хабарингиз бор, 12- 13 октябрь куни Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгашга аъзо давлатларнинг давлат ва ҳукумат раҳбарлари саммити бўлиб ўтди. Саммит якунида барча иштирок давлатлар томонидан 7 банддан иборат йиғилиш баёноти имзоланди. 

Унга кўра, Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгашни тўлақонли минтақавий халқаро ташкилотга босқичма-босқич, консенсусга асосланган ҳолда айлантириш бўйича тизимли, кенг қамровли ва шаффоф музокаралар жараёни бошланмоқда. 

Трансформация жараёни Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгаши қуйидаги асосий мақсадларни кўзлайди: келажакдаги ҳамкорликнинг асосий йўналишларини аниқлаш ва ўзаро ҳамкорлик учун ташкилий ва институционал асосларни мустаҳкамлаш.

Ташкилот аъзо давлатларнинг динамик, тенг, ҳар томонлама ва мувозанатли иқтисодий ўсиши, ўзаро боғлиқлиги, ижтимоий ва маданий ривожланишини таъминлашга ҳисса қўшади. Минтақа хавфсизлиги ва фаровонлигини таъминлаш, БМТ Низомига мувофиқ низоларни тинч йўл билан ҳал этиш учун барча учун XXI асрнинг умумий муаммоларига биргаликда ечим топиш мақсадида ташкилот доирасида жамоавий ишлар кучайтирилади.

Ташкилот минтақада натижага йўналтирилган ва консенсусга асосланган кўп томонлама ҳамкорликни мустаҳкамлаш учун давлатларнинг мақсад ва тамойилларини баҳам кўрадиган бошқа давлатлар, ташкилотлар ва форумлар билан барча аъзо давлатларни қизиқтирган соҳаларда ўзаро ҳамкорлик қилади.

Трансформация жараёнини амалга ошириш учун биринчи қадам сифатида қуйидаги қарорлар қабул қилинган:

•    Давлат ва ҳукумат раҳбарларининг учрашуви (саммит) ва Ташқи ишлар вазирлари йиғилиши (вазирлар йиғилиши) бундан буён тегишли равишда “Давлат ва ҳукумат раҳбарлари кенгаши” (саммит) ва “Ташқи ишлар вазирлари кенгаши”  (Вазирлар Кенгаши) деб номланади;

•    Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгаши Котибияти Ижрочи директори лавозими бундан буён “Бош котиб” деб юритилади;

•    Котибият раислик орқали аъзо давлатларга Осиёда ҳамкорлик ва ишончни мустаҳкамлаш бўйича йиғилишнинг тегишли ҳужжатларига ўзгартиришлар киритиш бўйича таклифларни ваколатли бошқарув органлари томонидан тасдиқлаш учун юборади.

Аъзо давлатлар қачон ва агар керак бўлса, трансформация жараёнининг элементларини, шу жумладан аъзолик мезонларини белгилайди. Ушбу йўналишда реал тараққиётни таъминлаш мақсадида Раислик Бош котибнинг кўмагида ва аъзо давлатлар билан яқиндан мувофиқлашган ҳолда 2023 йилда аъзо давлатлар томонидан кўриб чиқилиши учун трансформация жараёнини амалга ошириш бўйича зарур ҳаракатлар йўл харитасини ишлаб чиқиш бўйича таклифлар ишлаб чиқади.

“Биз Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгашини ўзининг 30 йиллик ривожланишида эришилган муҳим ютуқлари билан табриклаймиз ва раисликдан Вазирлар кенгаши ҳамда Давлат ва ҳукумат раҳбарлари кенгашининг навбатдаги йиғилишларида трансформация жараёнининг бориши ҳақида ҳисобот беришини сўраймиз”, дейилади баёнот сўнгида.

Маълумот учун, Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгаш Осиё қитъаси давлатларини бирлаштирувчи халқаро форум бўлиб, у ўз олдига минтақада барқарорлик ва хавфсизликни таъминлаш мақсадида Осиё ва Евроосиё давлатлари ўртасидаги муносабатлар ва ҳамкорликни мустаҳкамлаш вазифасини қўяди. 

Учрашувни чақириш ғояси биринчи марта Қозоғистон Президенти Нурсултон Назарбоев томонидан 1992 йил октябрь ойида БМТ Бош Ассамблеясининг 47-сессиясида илгари сурилган эди. 

2002 йилда Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгашининг биринчи саммити бўлиб ўтган.