Олимлар Моцартнинг ҳақиқий қиёфасини тиклади

Олимлар таниқли бастакор Вольфганг Амадей Моцартнинг ҳақиқий қиёфасини тиклади – портрет унинг бош суяги асосида қайта ишланган. Бу ҳақда “Anthropological Review” хабар берди.

Нашрнинг ёзишича, тарихчилар кўп йиллар давомида Моцартнинг асл қиёфаси қандай бўлганини аниқлашга ҳаракат қилган. Унинг ҳаётлик даврида чизилган портретлари жуда кам, мавжуд бўлганлари эса бир-биридан кескин фарқ қилади. Аксарият тасвирлар эса бастакор вафот этганидан кейин чизилган. 

Тадқиқот муаллифлари илғор технологиялар ва Моцартга тегишли деб ҳисобланган бош суяги ёрдамида унинг ташқи кўринишини қайта тиклаган. Шу билан бирга, экспертларнинг таъкидлашича, бош суягининг ҳақиқийлиги тўлиқ исботланмаган. Афсонага кўра, у Моцартнинг ўлимидан 10 йил ўтгач, номаълум қабр қазувчи томонидан топилган. Юз йилдан кўпроқ вақт давомида топилма коллекторлар қўлидан ўтган, 1902 йилгача у Зальцбургдаги Моцартиумда сақланган. 

Ушбу бош суягига асосланиб, бразилиялик суд тиббиёти реконструкция мутахассиси Сисеро Мораис ва унинг жамоаси Моцартнинг юз тузилишини қайта тасвирлаган. Етишмаётган пастки жағ ва тишлар график ёрдамида тикланган, сўнгра юзнинг юмшоқ тўқималари европаликларнинг ташқи кўринишига мослаштириб шакллантирилган.

Бундан ташқари, анатомик деформация усули қўлланилиб, виртуал донор бош суяги Моцартга тегишли деб ҳисобланган суяк ўлчамларига мослаштирилган. Қайта тиклаш якунида модель бастакорнинг даврига мос либослар ва классик соч турмагига жойлаштирилган.

Натижада олинган қиёфа Моцартнинг ҳаётлик даврида чизилган икки машҳур портретига – Йозеф Ланге (1783) томонидан ишланган тугалланмаган расм ҳамда Дора Шток (1789) эскизига жуда ўхшаш бўлиб чиққан.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ тарихда ўзининг классицизм ва романтизм жанридаги мусиқалари билан ном қолдирган немис бастакори Людвиг ван Бетховен ҳақидаги янги тадқиқотлар у нима учун 20 ёшида кар бўлиб қолгани ва ўлимига сабаб бўлган омилларга аниқлик киритган эди. Бастакор айни навқирон – 20 ёшида эшитиш қобилиятини йўқотишдан ташқари, умри давомида ошқозон-ичак касалликларидан азият чеккан, икки марта сариқ касал хуружини бошдан кечирган ва оғир жигар хасталигига чалинган. 2024 йилнинг 6 май куни “Clinical Chemistry” журналида чоп этилган янги ҳисоботга кўра, ижодкорнинг соч ўримлари таркибида қўрғошиннинг юқори концентрациясидан ташқари, мишяк ва симоб аниқланган. Тадқиқот муаллифлари қўрғошин билан заҳарланиш Бетховеннинг ўлими ёки карлиги учун ягона сабаб бўлолмаслигини таъкидлаган. Аммо заҳарланиш унинг кар бўлиб қолиши, мушаклар фалажлиги ва буйрак етишмовчилигини бошдан кечиришига сабаб бўлган.