Нетаньяху “Қатаргейт” иши доирасида сўроқ қилинди

Сўнгги кунларда Исроилда “Қатаргейт” деб номланган можаро билан боғлиқ бир қатор воқеалар юз берди. Хусусан, кеча, 31 март куни кечқурун ушбу иш бўйича Бош вазир Биньямин Нетаньяху сўроқ қилинди. Бу ҳақда BBC хабар берди.

Қайд этилишича, у Қуддусдаги идорасида оғир жиноятларни тергов қилиш бўлими терговчилари олдида кўрсатма берган. Улар билан учрашишга улгуриш учун Нетаньяху шу куни эрталаб Тель-Авив туман судида қатнашаётган бошқа коррупция иши бўйича жараённи эрта тарк этишга мажбур бўлган.

“Бироқ ҳозирги пайтда ушбу иш “Қатаргейт” билан солиштирганда енгил юриш бўлиб кўринади. Гап Бош вазир маслаҳатчиларининг Қатар манфаатларини ҳимоя қилишга уринишлари ҳақидаги тергов ҳақида кетмоқда”, дейилади хабарда.

Билдирилишича, ҳозирча Нетаньяху бу ишда гумонланувчи эмас, балки гувоҳ сифатида иштирок этмоқда. Бироқ 31 март куни полиция унинг иккита асосий ёрдамчисини – Жонатан Урих ва Эли Фельдштейнни ҳибсга олган. Айнан улар асосий гумонланувчилар ҳисобланади.

Исроил манбаларига кўра, Нетаньяху берган кўрсатмалар синчковлик билан таҳлил қилинади. Шундан сўнг Бош прокуратура Бош вазирнинг ушбу ишдаги мақомини ўзгартиришга асос борми ёки йўқ – шуни ҳал қилади.

“Қатаргейт” терговига нима туртки бўлди?

Тергов собиқ ҳукумат матбуот котиби Эли Фельдштейннинг ҳаракатлари шубҳа остига тушганидан кейин бошланган. У Доҳада рўйхатдан ўтган халқаро фирма орқали Қатар манфаатларини илгари сурган бўлиши мумкин.

Бош прокуратура маълумотларига кўра, у орқали Исроил матбуотида Қатар имиджини яхшиловчи материаллар тарқатилган. Шунингдек, у Қатарнинг бизнес лойиҳаларини Исроил инвесторларига жозибали кўрсатишга ёрдам берган.

Тергов версиясига кўра, бироз вақт ўтиб бу схемага Бош вазирнинг бошқа юқори мартабали маслаҳатчиси Жонатан Урих ҳам жалб қилинган. Улар ўз хизматлари учун Доҳадаги фирма вакили америкалик Жай Футликдан пул олган.

Жорий йилнинг март ойида полиция Фельдштейн ва Урихни хорижий агентлар билан алоқалар, фирибгарлик, пул ювиш ва порахўрликда гумон қилиб сўроқ қилган. Суд махфий маълумотларни ошкор этишни тақиқлагани учун бошқа тафсилотлар номаълум.

Бироқ Фельдштейнга Исроил миллий хавфсизлигига зарар етказиш бўйича айблов қўйилиши мумкинлиги маълум. Гап Исроил армиясининг махфий ҳужжатлари сиздирилгани ҳақидаги гумонлар ҳақида кетмоқда.

Урих ва Фельдштейн билан бир қаторда, ушбу иш доирасида Нетаньяхунинг “Ликуд” партияси сайловолди кампаниясининг собиқ бош маслаҳатчиси Исроил Эйнхорн ҳам тергов қилинмоқда.

Терговга туртки бўлган нарса эса исроиллик тадбиркор Гил Биргер томонидан эълон қилинган ёзувлар эди. Унинг сўзларига кўра, у Фельдштейнга Қатар ҳукумати лоббисти орқали пул ўтказишда ёрдам берган.

Бош прокуратура айнан шу маълумот асосида терговни бошлаб юборган. Бу доирада бир нечта журналистлар ҳам сўроқ қилинган. Улардан бири Қатарнинг лоббистлари билан тўғридан тўғри алоқада бўлганликда гумон қилинмоқда.

Полициянинг “Times of Israel” нашрига берган маълумотларига кўра, тергов 2022 йил майидан 2024 йил октябригача бўлган даврда Қатар томонидан Нетаньяхунинг яқинидаги одамларга берилган тўловлар атрофида олиб борилмоқда.

Тергов билан боғлиқ шахслар ишдан бўшатилмоқда

Нетаньяху атрофидагилар барча айбловларни рад этмоқда. Аммо ҳукумат томонидан терговни тўхтатиш учун амалга оширилаётган мисли кўрилмаган чоралар Нетаньяхунинг рақиблари орасида шубҳаларни янада кучайтирмоқда.

21 март куни Нетаньяху Исроил контрразведкаси “Шин-Бет” раҳбари Ронен Барни ишдан бўшатди. У буни Олий суднинг тақиқлаш қарорига қарамай амалга оширди. Бундай махфий хизмат раҳбарининг истеъфоси Исроил каби мамлакат учун жуда жиддий қадам ҳисобланади.

Расмий равишда Барнинг ишдан бўшатилиши 2023 йил 7 октябрда ҲАМАС ҳужумининг олдини ололмагани ва ишончни йўқотгани билан боғлиқ деб эълон қилинди. Бироқ Бар ва унинг тарафдорлари бу қарорни сиёсий мотивларга эга деб ҳисобламоқда. Сабаби, айнан “Шин-Бет” Нетаньяху маслаҳатчиларининг Қатар билан алоқаларини тергов қилмоқда.

Олий суд Барни ишдан бўшатиш тўхтатилиши ҳақида қарор чиқарган бўлса-да, Нетаньяху аллақачон контрразведканинг янги раҳбарини эълон қилган. Бош прокурор Гали Бахарав-Миарани ишдан четлатиш жараёни эса янада катта жанжалга сабаб бўлди. 23 март куни Исроил Вазирлар Маҳкамаси унга нисбатан ишончсизлик вотумини билдириш тўғрисида бир овоздан қарор қабул қилган.

Нетаньяху ушбу овоз беришда иштирок этмади. Чунки у ҳуқуқий тизим билан боғлиқ масалаларда қарор қабул қилишга ҳақли эмас. Унинг ўрнига Бош прокурорни лавозимидан четлатиш жараёнини Адлия вазири Ярив Левин олиб бормоқда. Айнан Бахарав-Миара шу йилнинг февраль ойи охирида “Шин-Бет” ва полицияга “Қатаргейт” бўйича тергов бошлашни топширган эди.